در البرز روستاهای نقاط سردسیر و کوهستانی طالقان و چالوس همچنان از موهبت گاز بیبهرهاند و بخاریها و اجاقگازهای نفتی و ذغالی هر چند زیبا و خاطرهانگیزند، ولی پرخطرند و سخت کار میکنند. انگار در این مناطق زمان متوقف شده و روستاییان همانند چند دهه پیش در صف دریافت سهمیهگاز الپیجی و نفت میایستند. در بسیاری از روستاهای اشتهارد راههای خاکی و کمبود برق و نداشتن آب شرب مناسب، دغدغه مردم محسوب میشود و امکانات فرهنگی، آموزشی، درمانی و ورزشی نیز از دسترس اهالی برخی روستاهای استان دور است. با چنین شرایطی نمیتوان از جوانان روستاهای محروم هر چند باظرفیت و آباد، انتظار ماندن داشت، بنابراین باید اقدامی اساسی ابتدا در جهت رشد و توسعه زیرساختها و سپس در مسیر رونق تولید و اشتغال روستایی صورت گیرد.
- زیرساختهای ضعیف
استاندار البرز در این باره میگوید: طالقان و اشتهارد نسبت به سایر شهرستانهای استان زیرساختهای ضعیفتری دارند و تاکنون آنگونه که باید و شاید به آنها توجه نشده است. همچنین بسیاری از روستاهای این شهرستانها برخلاف زیباییها و فرصتهای طبیعی مغفول مانده و حتی گردشگران نیز با آنها آشنایی ندارند. «عزیزالله شهبازی» بر این باور است که باید ابتدا زیرساختها تامین و سپس درهای روستاها به سوی گردشگران باز شود تا به واسطه رونق اقتصادی جان تازهای بر کالبد این اماکن رویایی ولی ناشناخته دمیده شود.
به گفته وی، امسال رویکرد توزیع اعتبارات تغییر کرده و توجه به مناطق محروم و ارتقای زیرساختهای روستاهای استان در اولویت قرار گرفته، به طوری که سهم اعتبارات اشتهارد و طالقان از بودجه استان نسبت به سال قبل به ترتیب ۴۰ و ۵۷ درصد افزایش یافته تا اقدامات عمرانی و زیربنایی در دستور برنامهها قرار گیرند. استاندار البرز که سال گذشته پس از سالها انتظار با بسیج مسئولان مرتبط کشوری و استانی کلنگ گازرسانی به روستاهای محور کرج- چالوس را بر زمین زد، میگوید: شایسته مردم البرز نیست که در شرایط سخت و بدون امکانات اولیه زندگی کنند، بنابراین از مسئولان مربوطه و پیمانکار طرح انتظار دارم که سریعتر از زمانبندی اعلامشده نسبت به اتمام عملیات گازرسانی به روستاهای این محور اقدام کنند.
- رویکرد جدید رسیدگی به روستاها
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار البرز نیز یکی از رویکردهای جدی در استان را رسیدگی به حوزه روستاها میداند، چراکه به دلیل عواملی مانند نداشتن پایداری در سیستم تولید و یا نبود اشتغال روستایی شاهد مهاجرت بالا از روستاهای استان بودیم. «علی درویشپور» ادامه میدهد: اکنون جمعیت روستایی البرز بهشدت در حال کاهش است و ۶/۹۲ درصد مردم این استان شهرنشین هستند، بنابراین باید با اقداماتی مانند ایجاد پروژههای اشتغالزایی روستایی و ارتقای امکانات بهداشتی و درمانی، آموزشی و ورزشی سد راه این مسیر شویم، چراکه روستاهای البرز به لحاظ طبیعی دارای امکانات فراوانی هستند که با نگاه ویژه و مشوقهایی در قالب تسهیلات، جاذبههای فراوانی برای ماندگاری جمعیت ایجاد میکنند.
وی میگوید: سال گذشته بیش از ۱۶۸میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی با نرخ ۶ درصد برای انجام پروژههای روستایی به متقاضیان در روستاها واگذار شد، در این قالب پرداخت ۴۲میلیارد تومان تسهیلات با بهره بانکی ۸ درصد را نیز داشتیم. درویشپور با اشاره به اینکه توسعه و بهرهبرداری در البرز باید افزایش یابد، میافزاید: البرز ظرفیتهای خوبی در کشاورزی، صنعت و گردشگری دارد و برای شکوفایی استان باید شبانهروزی کار کرد.
وی اضافه میکند: یکی از عواملی که این روزها اقتصاد کشورهای پیشرفته دنیا را متحول کرده، توسعه گردشگری بهویژه در روستاهاست، چراکه بسیاری از نقاط دنیا از نعمات نفت، گاز و منابع طبیعی کمتر بهرهمند هستند، از این رو با ایجاد جاذبههای تفریحی سعی در جلب توجه گردشگران داخلی و خارجی دارند. البته البرز به لحاظ طبیعی دارای ظرفیتهای فراوانی است که بهدرستی معرفی نشدهاند و یا نبود زیرساختهایی همچون راه، مراکز تفریحی و گردشگری، امکانات تجاری برای عرضه صنایع دستی، اقامتگاههای بومگردی و هتلینگ و... مانع حضور گردشگران میشود.
- رونق گردشگری
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار البرز میگوید: وجود روستاهای آباد و سرسبز با رودخانههای پرآب و جاری در روستاهای جاده کرج- چالوس و طالقان و روستاهای کویری و امکانات باستانی در حوالی اشتهارد و نظرآباد که بزرگترین مشخصه آنها محوطه ازبکی با قدمتی ۹ هزار ساله است، شرایطی را ایجاد کرده که گردشگران در یک روز بتوانند ۴ فصل را در البرز تجربه کنند. به این دلیل که میتوان در طول روز با لباس اسکی در ارتفاعات دیزین حضور داشت و با لباسی تابستانی در رودخانه کرج شنا کرد و به دیدن کویر رفت.
وی ادامه میدهد: حال اگر روستاییان وارد میدان شوند و با تجهیز خانههای خود، اماکن بومگردی را دایر کرده و صنایع دستی و مواد غذایی سنتی خود را به این جمعیت مشتاق ارائه کنند، علاوه بر اشتغال، شاهد رونق اقتصادی در روستاها و به تبع آن استان البرز خواهیم بود. درویشپور میافزاید: انتظار میرود با رویکردی جدید مبنی بر محرومیتزدایی از مناطق کمتربرخوردار البرز، همچنین اعطای تسهیلات ویژه اشتغالزایی روستایی، روستاهای زیبا و جاذب البرز بیش از پیش به گردشگران معرفی شوند.
- جایگاه سرمایه اجتماعی در رونق گردشگری طبیعی
زهرا رنجی- البرز - خبرنگار:در دنیای امروز اقتصاد دولتی معنای خود را از دست داده و توسعه کشورها در گرو مشارکتهای بخش خصوصی است. اکنون با بررسی این امر در روستاها میتوان به این باور رسید که حضور موثر و پویای مردم در مناطق کمتربرخوردار میتواند زمینه رشد و آبادانی را فراهم کند. ایجاد بسترهای گردشگری در روستاهای آباد و پرظرفیت البرز، علاوه بر اینکه زمینهساز مهاجرت معکوس به روستاهاست، میتواند اقتصاد استان را نیز رونق دهد، چراکه اکنون بخش بزرگی از روستانشینان این استان به شهرها و بیشتر حاشیه شهرها پناه آوردهاند.
با بررسی آمارهای ارائهشده علیرغم شرایط مطلوب بسیاری از روستاهای البرز، ۶/۹۲ درصد مردم این استان شهرنشین هستند و از این میزان حدود یکسوم نیز در مناطق حاشیهای سکونت دارند که بخش اعظمی از آنها روستاییانی هستند که به دلیل کمبود امکانات و زیرساختهای آموزشی، بهداشتی، خدماتی، ورزشی و بهویژه اشتغال به سکونتگاههای غیررسمی پناه میبرند.
میتوان زمینه رونق گردشگری مردمنهاد طبیعی را با بهرهبرداری از سرمایههای اجتماعی در روستاهای البرز فراهم کرد. این امر با اعطای تسهیلات و ارتقای زیرساختهایی همچون راه، آب، برق و گاز همچنین تقویت زیربناهای مخابراتی بهخودیخود توسعه مییابد، چراکه یکی از سیاستهای اصلی دولت نیز توسعه روستاهاست. ایجاد نمایشگاههای دائمی صنایع دستی و مواد غذایی طبیعی در روستاهای البرز توسط روستاییان یکی از موارد جاذب برای گردشگران محسوب میشود.
این روزها تب بومگردی و روستاگردی و اقامت در خانههای روستایی بهشدت بین گردشگران رواج یافته است، بنابراین روستاییان میتوانند با تجهیز خانههای خود این شرایط را برای علاقهمندان فراهم کنند. در بسیاری از نقاط جهان با صرف هزینههای هنگفت سعی در ایجاد نقاطی جذاب شبیه به برخی روستاهای البرز دارند، در صورتی که این استان با وجود شرایط طبیعی، بخش بزرگی از این زیرساختها را دارد؛ البته مشروط به اینکه به شکل صحیحی مورد بهرهبرداری قرار گیرد.