آخر هفته، در کنار چیزی که در دنیا با روز کاری شناخته میشود و ۵ یا ۶ روز است معنا دارد و همه اینها، بخشی از قانون کار است؛ دههها مبارزات کارگری در نهایت به اینجا رسیده است که کارمندان و کارگران در برابر ساعات مشخصی که در هفته باید کار کنند، آخر هفته در اختیار خود باشند تا کارفرمایان. دین و مذهب، نقشی کلیدی در انتخاب روزهای آخر هفته دارند؛ برای مسلمانان، جمعه روز مناسک مذهبی است و نماز جمعه یکی از نشانههای دینداری جوامع مذهبی است. یکشنبهها در مسیحیت روز دعا و استراحت است و یهودیان، شنبه را از نظر مذهبی عزیز میدانند.
به همینخاطر است که تعطیلات آخر هفته، در سراسر دنیا یکی از این سه روز، یا ترکیبی از دو روز آن است. درحالیکه بسیاری از کشورهای اسلامی ترکیب جمعه و شنبه را تعطیلات آخر هفته میخوانند، در عمده کشورهای دنیا، تعطیلات آخر هفته، شنبه و یکشنبه است. شناختهشدهترین تعطیلات آخر هفته دنیا، شنبه و یکشنبه است؛ افزایش ارتباطات تجاری در دنیا، در سالهای اخیر، کشورهای بیشتری را به تعطیل کردن این دو روز بهعنوان تعطیلات آخر هفته وا داشته و کشورها برای هماهنگی بیشتر با جریان تجارت در دنیا، این دو روز را انتخاب کردهاند.
مسئله مهم دیگر در قانون کشورها، ساعات کاری کارمندان و کارگران است؛ همانطور که گفته شد در بیشتر کشورها، روزهای کاری هفته ۵روز، از دوشنبه تا جمعه است. میانگین ساعات کاری در هفته، ۴۰ساعات، یعنی ۸ساعت در روز است. با این حال، این رقم متغیر است؛ درحالیکه ساعات کاری در دانمارک ۳۷ساعت در هفته، اما در بروندی ۵۰ساعت در هفته است. تعطیلات آخر هفته در هر دو کشور ۲روز است. در کشورهای مسلمان، ساعت کاری در ماه مبارک رمضان بهشدت کاهش مییابد. برای نمونه، در مصر و عمان، ساعات کاری ۴۰ساعت در هفته است که درماه رمضان، به ۳۰ساعت میرسد.
- ایران، متفاوت با دنیا
در سراسر دنیا، تعداد کشورهایی که تعطیلات آخر هفتهای یکروزه دارند، به ۲۰کشور هم نمیرسد که ایران یکی از آنهاست. تعطیلات در این کشورها یا فقط جمعه است، یا فقط یکشنبه و یا فقط شنبه. تنها کشور دنیا که شنبه را تعطیلی آخر هفته اعلام کرده، نپال است.
همچون ایران، در جیبوتی، فلسطین و سومالی هم تنها روز تعطیل هفته، جمعه است. بنگلادش هم ترکیبی از تعطیلی جمعه و شنبه را دارد؛ بانکها و سازمانهای دولتی در این کشور، ۵روز هفته فعالیت میکنند، اما بیشتر شرکتهای خصوصی ۶روز کاری دارند. در هند، کلمبیا، مکزیک، گینه استوایی، اوگاندا، فیلیپین و هنگکنگ، تعطیلی آخر هفته هم تنها یکشنبه است.
- تفاوت در تعطیلات عمومی
در کنار تعطیلات آخر هفته، کشورها تعطیلات عمومی متنوعی دارند که ایران در این میان هم جایگاه متفاوتی دارد. کشورهای جنوب شرق آسیا بهخاطر داشتن تعطیلات عمومی زیاد معروف هستند. براساس دادههای ورلد اطلس، کامبوج ۲۸تعطیلی عمومی دارد و بعد از این کشور، سریلانکا با ۲۵ و هند با ۲۱روز تعطیلی قرار دارند. در ژاپن و آژرانتین تعطیلات عمومی ۱۵روز است و آمریکا، هلند، رومانی و نیوزیلند ۱۰روز تعطیلی دارند.
ایران با ۲۶روز تعطیلی رسمی، یکی از بیشترین میزان تعطیلات رسمی را در دنیا دارد. ترکیب این تعطیلات با یکماه مرخصی با حقوق، شرایطی استثنایی را در این زمینه رقم میزند. در مبحث قانون کار، تعداد روزهای مرخصی با حقوق یکی از مزایایی است که برای کارمندان و کارگران درنظر گرفته میشود. این روزها، در کشورهای مختلف متفاوت است؛ درحالیکه کارگران در کشورهای آذربایجان، بلغارستان و مالزی ۱۹روز مرخصی با حقوق دارند، در آمریکا شرایط کاملا به نفع کارفرمایان است و در قانون، مرخصی با حقوق برای کارگران درنظر گرفته نشده است. در بیشتر کشورهای اروپایی، کارگران و کارمندان میتوانند از ۱۰ تا ۱۴روز مرخصی با حقوق در سال استفاده کنند.