تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد قدرت اثرگذاری وام بر توان خرید متقاضیان مسکن ظرف ۲سال گذشته تا یک سوم کاهش یافته است. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد: میانگین قیمت مسکن از اواسط سال ۹۶تاکنون ۲۰۰درصد رشد داشته؛ در این فرایند، نسبت پوشش‌دهی قوی‌ترین تسهیلات اعطایی برای خرید مسکن، یعنی وام مسکن یکم زوجین، از ۵۳درصد در سال ۹۶به ۱۶درصد در نیمه سال‌جاری رسیده است.
- در انتظار افزایش رقم وام
براساس آمارها، میانگین قیمت یک واحد مسکونی مطابق با الگوی مصرف در شهر تهران در میانه سال ۹۶معادل ۳۳۷میلیون تومان بوده و تسهیلات ۱۶۰میلیون تومانی مسکن یکم زوجین تهرانی بیش از نیمی از این هزینه را جبران می‌کرد. ارزش همین واحد مسکونی در میانه امسال به مرز یک میلیارد تومان رسیده و تسهیلات ۱۶۰میلیون تومانی زوجین تهرانی فقط ۱۶درصد از آن را پوشش می‌دهد.
در این وضعیت، افزایش سقف وام مسکن، تنها راهی است که برای ترمیم شکاف میان قدرت پوشش دهی وام و ارزش مسکن وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه افزایش وام مسکن منجر به تحریک و رشد دوباره قیمت مسکن می‌شود، عملاً این گزینه از دستور کار خارج شده است. هرچند با افزایش سقف وام مسکن، مبلغ اقساط بازپرداخت نیز بالا خواهد رفت و عملاً از دایره توان پرداخت متقاضیان وام مسکن خارج می‌شود.
- سقوط معاملات وام مسکن
در پی گرانی مسکن و کاهش شدید تقاضای مصرفی در این بازار، حجم معاملات و قیمت فروش اوراق گواهی تسهیلات مسکن در فرابورس از ابتدای امسال با سقوطی بی‌سابقه مواجه شده است. براساس آمارهای فرابورس، حجم معاملات اوراقی گواهی تسهیلات مسکن در هفته گذشته به ۲۱۰هزار برگه رسید که در مقایسه با هفته قبل از آن ۴۵درصد کاهش داشت. همچنین آمارهای مربوط به معاملات این اوراق از ابتدای امسال تاکنون نشان می‌دهد جمعاً ۸میلیون و ۲۲۰هزار از این اوراق در فرابورس معامله شده که نسبت به پارسال ۱۴درصد کاهش دارد.
البته مقایسه ارزش اوراق معامله شده در این دوره زمانی با دوره مشابه سال قبل از افت بسیار ملموس‌تری حکایت دارد؛ زیرا علاوه بر کاهش تقاضا برای خرید اوراق گواهی تسهیلات مسکن، کاهش قیمت این اوراق نیز باعث پایین آمدن گردش مالی این بازار شده است. طبق آمارهای رسمی، از ابتدای امسال تاکنون ۳۶۹میلیارد و ۹۰۰میلیون تومان اوراق گواهی تسهیلات مسکن در فرابورس ایران دادوستد شده که این میزان در مقایسه با ارزش ۶۳۳میلیارد تومانی معاملات این اوراق در دوره مشابه سال قبل ۴۲درصد افت کرده است.
در این شرایط، قیمت هر برگه از اوراق گواهی تسهیلات مسکن از ۶۵هزار تومان در سال گذشته به محدوده ۴۵هزار تومان در سال‌جاری رسیده، ازآنجاکه متقاضیان باید برای دریافت هر یک میلیون تومان وام مسکن از بانک مسکن، ۲برگه از این اوراق را بخرد، هزینه دریافت یک فقره وام ۶۰میلیون تومانی با این اوراق ۲.۵میلیون تومان کاهش یافته که البته در مقابل قیمت‌های بازار مسکن رقم دندان‌گیری محسوب نمی‌شود و خریداران مسکن را به خرید مسکن با استفاده از اوراق ترغیب نمی‌کند.