به گزارش ایسنا، آمار جرایم ارتکابی در محیط‌های گوناگون، بیانگر این امر است که مجرمان در ارتکاب عمل مجرمانه خویش، اغلب دارای انتخاب عقلانی بوده و فرصت‌های مناسب و کم‌خطر را برای انجام جرم انتخاب می‌کنند.
طراحی محیطی مناسب در راستای پیشگیری سریع و ارزان از ارتکاب جرایم و یا حداقل کاهش آن، بهترین گزاره‌ای است که امروزه در سرتاسر جهان و به خصوص در کشورهای پیشرفته به عنوان مناسب‌ترین شیوه در این راستا انتخاب و اعمال می‌شود. محققان در پژوهشی با عنوان «نقش طراحی محیطی بر پیشگیری از سرقت داخل خودرو در پارکینگ‌ها و معابر» این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در پژوهشی که حسین مفخمی شهرستانی، مدرس دانشگاه علوم انتظامی امین و اکبر ابوالفتحی، کارشناس ارشد پیشگیری از جرم دانشگاه علوم انتظامی امین انجام داده‌اند، آمده است: «طراحی مناسب و استفاده درست از محیط می‌تواند علاوه بر پیشگیری از وقوع جرم، کیفیت زندگی را بهبود بخشیده و ترس از جرم را افزایش دهد. به عبارت دیگر، اگر محیط به نحوی طراحی شود که بتواند موجب بهبود یا تقویت جنبه‌های واپایش و نظارت افراد شده تعلق ساکنان را به قلمروی خود بالا برده و تصویری مثبت از فضا ایجاد کند، زمینه پیدایش و شکل‌گیری فرصت‌های مجرمانه کاهش خواهد یافت و در نتیجه مجرمان از ارتکاب جرم باز خواهند ماند. »
در این مقاله آمده است: «این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری به دلیل محدود بودن تمام شمار است که شامل: کارشناسان اجرایی ستاد انتظامی استان و شهرستان زنجان در پلیس آگاهی: ۲۰ نفر، معاونت عملیات: ۱۵ نفر، پلیس پیشگیری: ۱۵ نفر، کوپ‌های انتظامی شهرستان زنجان: ۴۰ نفر و متخصصان پارکینگ‌های شهرداری شهرستان زنجان: ۱۰ نفر که در مجموع به تعداد ۱۰۰ نفر است. پایایی کل پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ و نرم‌افزار spss به دست آمد. »
در این پژوهش آمده است: «سن پاسخگویان نشان می‌دهد که اعضای جامعه آماری به طور متوسط ۳۷.۸ ساله بوده‌اند. وضعیت جنسیت نشان می‌دهد که از ۱۰۰ نفر پاسخگویان، ۹۸ درصد مرد هستند. وضعیت تاهل نشان می‌دهد که از ۱۰۰ نفر پاسخگویان کلیه اعضا متاهل هستند. سطح تحصیلات پاسخگویان نشان می‌دهد که دیپلمه‌ها ۱۶ نفر، کاردانی ۲۶ نفر، لیسانس ۴۴ نفر و فوق لیسانس ۱۴ نفر هستند. »
محققان در این مقاله می‌گویند: «بر اساس نتایج یافته‌های توصیفی، به جز گویه "استفاده از منظر گیاهی جهت جذب عموم و نظارت بیشتر" مربوط به مولفه نظارت، بیش از ۵۰ درصد اعضای جامعه اعتقاد به تاثیر زیاد یا خیلی زیاد شاخص‌های مطرح شده در هر یک از مولفه‌های طراحی محیطی بر پیشگیری از سرقت داخل خودرو هستند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که از نظر اعضای جامعه مورد مطالعه، تمامی گویه‌ها به جز "استفاده از منظر گیاهی جهت جذب عموم و نظارت بیشتر" بر پیشگیری از سرقت داخل خودرو موثرند. »
به گفته نویسندگان این مقاله، بررسی تاریخی روند سرقت داخل خودرو در شهرستان زنجان در حال فزونی و ازدیاد است؛ به طوری که یکی از دغدغه‌های نیروی انتظامی شهرستان زنجان، شناسایی راهکارهای پیشگیری و مقابله با این نوع سرقت بوده است.
نتایج پژوهش نشان داد، بیش از ۵۰ درصد اعضای جامعه معتقدند مولفه قلمروگرایی و گویه‌های آن شامل: استفاده از موانع فیزیکی، نورپردازی و روشنایی مناسب، استفاده از نصب تابلو و پیام‌های مکتوب مانند "پارکینگ خصوصی" و استفاده از منظرسازی (حصار تزیینی جهت تفکیک فضا) در پارکینگ‌ها و معابر و همچنین مولفه نظارت و گویه‌های آن شامل: استفاده از طراحی مناسب خیابان برای افزایش عبور و مرور عابران پیاده و دوچرخه‌سواران، استفاده از حصارهای کوتاه و نمایان برای افزایش نظارت، استفاده از نگهبان و پارکبان، استفاده از دوربین‌های مداربسته در معابر و پارکینگ‌ها بر پیشگیری از سرقت داخل خودرو در پارکینگ‌ها و معابر تاثیرگذارند.
در این پژوهش آمده است: «بیش از ۵۰ درصد اعضای جامعه می‌گویند مولفه سخت کردن آماج جرم و گویه‌های آن مانند افزایش ایمنی قفل‌ها، درها، پنجره‌ها و استفاده از درهای ریموت‌دار در معابر و پارکینگ‌ها و همچنین مولفه پشتیبانی و گویه‌های آن مانند مشارکت ساکنان در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، علاقه‌مندی و رضایت ساکنان از محیط پیرامون و همچنین جای‌دهی فعالیت‌های خدماتی و فضاهای عمومی در مناطقی با دید و نظارت عمومی بالا بر پیشگیری از سرقت داخل خودرو در پارکینگ‌ها و معابر تأثیر دارند. »
این پژوهش در اولین شماره یازدهمین دوره فصلنامه علمی انتظام اجتماعی منتشر شده است.