کیفیت یادگیری و نحوه رسیدگی به دانشآموزان از بارزترین تفاوتهای میان مدارس دولتی و خصوصی استان است که مهمترین اثر آن کاهش میزان قبولی دانشآموزان مدارس دولتی در کنکور و امتحانات نهایی است. همچنین تعدد مدارس دولتی و خالی شدن برخی از آنها از معلمانی که بازدهی خوبی در نحوه تدریس دارند سبب ایجاد رقابت میان والدین و دانشآموزان برای راه یافتن به مدارس دولتی خاص شده و فشار روانی را بر خانوادهها و دانشآموزان افزایش داده است.
- نقش تبلیغات
یک کارشناس مدیریت آموزشی از تاسیس مدارس خاص به عنوان ایجاد بنیانی غلط در نظام آموزش و پرورش یاد کرد و گفت: این پدیده با راهاندازی مدارس استعدادهای درخشان (سمپاد) شروع شد و با راهاندازی مدارس غیردولتی، نمونهدولتی، نمونه مردمی و هیاتامنایی ادامه پیدا کرد. علیرضا حاجیمحمدی تغییر سلایق آموزشی مردم و گرایش به پرداخت هزینههای بالا را برای آموزش و تربیت فرزندانشان از تبعات به وجود آمدن مدارس خاص دانست و افزود: البته همه این تغییر سلیقهها به سیاستهای وزارت آموزش و پرورش مربوط نمیشود و در این میان نباید از نقش متغیرهای مداخلهگر به ویژه تبلیغات فراوان آموزشگاههای آزاد غافل شد. وی با انتقاد از نقش تبلیغات در این امر بیان کرد: این تبلیغات والدین را به سمت نتیجهگرایی مقطعی میبرد و با اقتصادی کردن نگاه تحصیلی، جنبه معنوی و سایر ساحتهای ششگانه تعلیم و تربیت را در سند تحول بنیادین تهدید میکند.
- غولی به نام کنکور
این کارشناس مدیریت آموزشی عامل اصلی این نتیجهگرایی مبتنی بر نگرش اقتصادی را وجود کنکور دانست و گفت: کنکور مانند غولی است که نظام تعلیم و تربیت ما را از کار انداخته است. به اعتقاد من تا زمانی که کنکور حذف نشود، هیچ اقدام و تدبیری در ساختار آموزش و پرورش به تحولآفرینی منجر نخواهد شد. وی ادامه داد: درسهایی درباره سبک زندگی و مدیریت خانواده با هدف تحول بنیادین در کتابهای درسی گنجانده شده، اما چون از این درسها سؤالی در کنکور نمیآید دانشآموز اصلاً به آنها توجهی نمیکنند.
- نابسامانی فضاهای آموزشی
در چند سال اخیر شاهد منحل شدن برخی مدارس دولتی، تخریب و تجمیع مدرسههای قدیمی در جایجای استان بودهایم به طوری که در بعضی کلاسها بهویژه در جنوب شهر قزوین جمعیت دانشآموزان بیشتر از حد استاندارد است. آسیبی که حاجیمحمدی آن را دلیل اصلی نابسامانی فضای آموزشی در استان قزوین میداند. این کارشناس آموزشی در این باره گفت: متاسفانه نحوه جانمایی مدارس در نقاط شهری نامناسب است به طوری که برخی مدارس ما خالی و مخروبه رها شدهاند و در مناطق جدید شهری هم فضای آموزشی پیشبینی نشده است. وی افزود: مقصر اصلی در این حیطه اداره کل راه و شهرسازی و شهرداریها هستند که باید بر مبنای رشد شهری این مساله را مدیریت میکردند و جلو تجمع مدارس را در برخی مناطق شهرها میگرفتند.
- عدالت آموزشی
امروز نگاه غالب خانوادهها در استان قزوین به مدارس خاص و غیرانتفاعی به این شکل است که اگر فرزندانشان در این مدارس درس بخوانند بدون شک ضریب موفقیتشان در کنکور بالاتر میرود و اتفاقاً همین تصور در کنکور ۹۸ به اثبات رسید به طوری که بیش از ۷۰ درصد رتبههای برتر کنکور امسال در رشتههای ریاضی، تجربی و انسانی دانشآموزان مدارس سمپاد هستند و سهم غیردولتیها ۱۴ درصد و نمونهدولتیها هم ۱۳ درصد است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان قزوین با اشاره به نقش مخرب کنکور و بنگاههای اقتصادی پیرامون آن در از بین رفتن عدالت آموزشی اظهار کرد: یکی از سیاستهای جدی ما برقراری فرصتهای برابر آموزشی است. به دنبال این هستیم که وضعیتی را ایجاد کنیم که دانشآموزانی که در مناطق محروم آوج، الموت و طارم سفلی درس میخوانند از شرایط آموزشی یکسانی با دانشآموزان مدارس سمپاد مرکز شهر قزوین برخوردار باشند. خیرالله رحمانی راهاندازی کاروان تجهیزات آموزشی را برای مدارس محروم از مصادیق اجرای این سیاست عنوان کرد و گفت: در قالب این کاروان ۳ میلیارد تومان تجهیزات آموزشی روزآمد صرفاً به مدارس حاشیه شهر و مناطق محروم اهدا شد.
وی بهبود کیفیت آموزشی مدارس دولتی را از اولویتهای کاری نهاد متبوع خود بیان کرد و افزود: تلاش ما این است که در هر ۳ محور نیروی آموزشی، فضا و تجهیزات و شیوههای آموزشی کیفیت مدارس دولتی را به مدارس غیردولتی نزدیک کنیم و فرصتهای برابری در این زمینه فراهم آوریم. مدیرکل آموزش و پرورش استان قزوین یادآور شد: امروز بیش از ۲۰۰ کلاس در مناطق محروم استان قزوین داریم که کمتر از ۱۰ نفر دانشآموز در آنها حضور دارند و حتی در برخی نقاط برای یک دانشآموز نیز یک معلم اختصاص دادهایم. رحمانی توضیح داد: با تلاشهایی که در ۳ سال اخیر صورت گرفته است امروز چیزی تحت عنوان مدارس خاص در تخصیص نیرو و تجهیزات در استان قزوین نداریم.
- انتخاب معلم
یک آموزگار قزوینی با بیان اینکه عمده امکانات و فضاهای آموزشی در اختیار مدارس خاص و غیردولتی است، گفت: یکی از دلایل افول کیفیت آموزشی مدارس دولتی این است که این مدارس حق انتخاب نیروی انسانی خود را ندارند در حالی که دست مدارس غیردولتی در این زمینه کاملاً باز است. سیداحمد موسوی خاطرنشان کرد: تعداد زیاد معلمان در مدارس غیردولتی باعث میشود ساعت آموزشی آنها کمتر باشد و بتوانند خارج از کلاس وقت بیشتری برای دانشآموزان خود صرف کنند در حالی که در مدارس دولتی معلمها مجبورند زمان زیادی را با تعداد بیشتری دانشآموز بگذرانند که قطعاً از شادابی آموزشی آنها بسیار کم خواهد کرد. وی کمبود شدید بودجه و منابع مالی مدرسههای دولتی را از دیگر علل اختلاف سطح آموزشی آنها با مدارس غیردولتی دانست و افزود: این مساله باعث شده است که بسیاری از مدارس دولتی قزوین هم در سالهای اخیر به مدارس هیاتامنایی تغییر وضعیت دهند، البته باز هم نتوانستند سطح آموزشی خود را به مدارس غیردولتی برسانند. این آموزگار با تأکید بر لزوم تجدید نظر جدی در نگاه اقتصادی به مقوله آموزش و پرورش دانشآموزان گفت: تا زمانی که رویکرد درآمدزایی بر آموزش و پرورش ما حاکم باشد، شاهد افزایش قارچگونه مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی خواهیم بود که با توجه به امکانات مالی بهتر، معلمان بهتر را هم جذب خواهند کرد.