در بیمارستان‌ها نیز شیوه همین است، در صورتی که اگر سیستمی وجود داشته باشد که بتواند این داده‌ها را برای هر شخص ذخیره‌سازی کند، هنگام ضرورت می‌توان از دل این داده‌ها اطلاعات بسیار باارزش استخراج کرد. طرح ایجاد پرونده الکترونیک سلامت برای ثبت دیجیتالی اطلاعات سلامت ایرانیان که اواخر دهه ۸۰ در کشور مطرح شد، همین موضوع را بیان می‌کند؛ دانشی که در تمام جنبه‌های سیستم‌های سلامت می‌توان کاربرد داشته باشد.
در واقع پرونده الکترونیک سلامت مجموعه‌ای از داده‌ها و اطلاعات مربوط به سلامت مردم پیش از تولد تا هنگام مرگ است که در بستر الکترونیکی امن ذخیره می‌شود. برقراری امکان نوبت‌دهی الکترونیک و صرفه‌جویی قابل توجه در وقت، هزینه، شناسایی هم‌پوشانی‌های بیمه‌ای پیش از دریافت خدمت، جلوگیری از هدررفت منابع، کاهش خطا در نسخه‌نویسی، کاهش خطا در تفسیر نتایج آزمایش‌ها و تصاویر تشخیصی، کاهش نسخه‌ها و آزمایش‌های تکراری، جمع‌آوری داده‌های سلامت، یکپارچه‌سازی و تجمیع اطلاعات، امکان رصد شاخص‌های کلان سلامت و ارزیابی عملکرد هر یک از حوزه‌های متنوع اجرایی برای بهبود نظارت بر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، از جمله نتایج و دستاوردهای این طرح است. تشکیل پرونده الکترونیک سلامت در البرز نیز در حال اجرایی شدن بوده و گام‌هایی در این زمینه برداشته شده است.
- البرز در مسیر اجرای خدمات الکترونیک
رئیس دانشگاه علوم پزشکی البرز با اشاره به این‌که سیستم سلامت ناگزیر است به سمت پرونده الکترونیکی سلامت و پزشکی از راه دور حرکت کند، این موضوع را نیاز امروز و آینده کشور عنوان می‌کند و می‌گوید: پرونده الکترونیک، پزشکی از راه دور و هوشمندسازی ۳ جزو مهم و انکارناپذیر نظام الکترونیکی سلامت هستند که اگر امروز در جهت تحقق این ۳ اصل حرکت نکنیم، در آینده در حوزه سلامت و پزشکی که دنیا به‌سرعت در این مسیر در حال حرکت است عقب می‌مانیم و حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.
«حسین کریم» می‌افزاید: البته باید با مطالعات کارشناسی طرحی را آغاز کرد که منجر به شکست نشود، بنابراین بهتر است طرح‌های بزرگ الکترونیکی مانند سیستم نظام ارجاع را ابتدا به صورت پایلوت در چند دانشگاه علوم پزشکی که زمینه و زیرساخت بهتری در این حوزه دارند، آغاز کرد و پس از موفقیت طرح آن را به کل کشور گسترش داد.
وی ادامه می‌دهد: سیستم ارجاع موضوع پیچیده و گسترده‌ای است که حتما باید به زمینه‌ها و زیرساخت‌های آن توجه کرد تا دچار چالش‌های بزرگ‌تری در اجرای طرح الکترونیکی شدن سیستم ارجاع نشویم، چراکه این موضوع به دستگاه‌های دیگر همچون بیمه و تامین اجتماعی نیز مربوط می‌شود. کریم با اشاره به وضعیت البرز در این بخش می‌گوید: ثبت پرونده‌های الکترونیکی سلامت از سال گذشته در سیستم‌های رایانه‌ای در مراکز بهداشتی و درمانی استان فعال و با جدیت پیگیری شده که نقش موثری در شناخت سوابق بهداشتی درمانی بیماران و سایر افراد جامعه دارد. بیمارانی که به مراکزدرمانی دولتی در استان مراجعه می‌کنند، مشخصات شخصی‌شان در رایانه‌ها ثبت شده و پرونده الکترونیکی سلامت برای آنان تشکیل می شود. اکنون بیش از ۶۶ درصد از افراد در استان البرز دارای پرونده الکترونیک در مراکز درمانی هستند که یک‌بار نیز از خدمات درمانی استفاده کرده‌اند.
- مزایای طرح پرونده‌های الکترونیک سلامت
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی البرز خدمات الکترونیک را مسیری درست برای ساماندهی و هدایت حوزه بهداشت و درمان عنوان می‌کند و می‌گوید: در یک سال اخیر اتفاقات خوبی در این حوزه افتاده و هم‌اکنون بسته ارائه خدمات الکترونیک سلامت در چند محور استحقاق‌سنجی، دفترچه درمان و نسخه الکترونیک گامی به جلو بوده است. «سیامک جبارنیا» می‌افزاید: در گام دوم باید تلاش شود بیماران را به درون سیستم ارجاع هدایت کنیم، چراکه بسیاری از بیماران این موضوع را قبول نکرده و معتقدند بیمار در انتخاب پزشک آزاد است.
در این بین اصول و فرایند دریافت خدمات پزشکی نادیده گرفته می‌شود و این مهم که مراجعه به پزشک عمومی رکن اساسی درمان در مرحله اول است، نادیده گرفته می‌شود و بیمار با کوچک‌ترین عارضه‌ای به پزشکان متخصص مراجعه می‌کنند، در صورتی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته مراجعه به پزشک عمومی و یا پزشک خانواده اولین اقدامی است که توسط بیمار صورت می‌گیرد تا در سیستم درمانی به صورت هدفمند و صحیح هدایت شود و مراحل درمانی به‌درستی اتفاق بیفتد. وی ادامه می‌دهد: با گسترش این امر فضای درمان از دلخواه بیمار و پزشک خارج خواهد شد. نظام جامع درمان بهترین راه‌حل در این زمینه است. همچنین هزینه درمان با سیستم ارجاع الکترونیک کمتر می‌شود.
- مزایای سیستم ارجاع الکترونیک
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی البرز با بیان این‌که به‌زودی سیستم ارجاع الکترونیک راه‌اندازی خواهد شد، اضافه می‌کند: در این سیستم نوبت‌دهی، مراجعه به پزشک مورد نیاز و حتی پرداخت ویزیت نیز الکترونیکی می‌شود و هرگاه پزشکی که بیمار به وی ارجاع شده در سیستم بیمار را پذیرفت، مبلغ ویزیت از حساب بیمار کم و به حساب وی واریز خواهد شد. در این سیستم مراحل ارجاع مورد کنترل قرار می‌گیرد و سیستم‌های بیمارستانی نیز به صورت یکپارچه الکترونیکی خواهند شد. «سیامک جبارنیا» می‌گوید: در این سیستم دیگر بیماران معطل وقت نمی‌شوند و می‌توانند در ساعت مقرر در مرکز درمانی حضور یابند و بسیاری از مشکلات کاسته می‌شود و در بخش هزینه‌ها و مصرف دارو نیز نظام سلامت مسیر بهتری را طی خواهد کرد و از تعدد مراجعات غیرضروری خواهد کاست.
- دفترچه الکترونیکی جایگزین نسخه کاغذی
سالانه ۲۰ میلیون دفترچه توسط سازمان تولید و توزیع می‌شود که هزینه تمام‌شده کاغذ و دفترچه در سال گذشته ۸۰ میلیارد تومان بوده است؛ از این رو اجرایی شدن نسخه الکترونیکی صرفه‌جویی بسیاری در این زمینه خواهد داشت. همچنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف ۲ سال اول اجرای قانون برنامه نسبت به استقرار سامانه پروانه الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه اطلاعاتی مراکز سلامت با هماهنگی پایگاه ملی آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور اقدام کند. طرح نسخه الکترونیکی در کنار نسخه کاغذی از اسفند سال گذشته در سراسر کشور آغاز شده و در البرز نیز در شهرستان فردیس و کرج همراه با آموزش‌ها درحال انجام است.
به گزارش همشهری، مدیر کل بیمه سلامت البرز نیز با اشاره به پیگیری الکترونیکی شدن پرونده‌های بستری بیماران البرزی می‌افزاید: به دنبال اجرای این طرح در بیمارستان رجایی به صورت پایلوت هستیم، اما ابتدا باید مسائل حقوقی مانند برگزاری مناقصه در این خصوص حل شود تا بتوانیم اجازه اجرای آن را دریافت کنیم. «سعید جوانشیر» با تاکید بر الکترونیکی شدن کارت بیمه سلامت ادامه می‌دهد: الکترونیکی شدن کارت بیمه سلامت علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، موجب شفافیت اطلاعات در حوزه بیمه می‌شود.
وی در رابطه با نسخه الکترونیکی می‌گوید: بیمار بیمه‌شده با مراجعه به پزشک با دادن کد ملی، مشخصات فردی‌اش در سیستم با نمایش کد ۵ رقمی مشخص می‌شود و بیمار با در دست داشتن این کد به داروخانه مراجعه می‌کند و با نسخه آماده پزشک که در سیستم در این کد ثبت شده می‌تواند به‌راحتی داروهای خود را دریافت کند. ثبت داروی پزشک در نسخه الکترونیکی اشتباه دریافت دارو در داروخانه را به دلیل بدخطی پزشک یا موارد دیگر در نسخه تکرار نمی‌شود و اشتباه دارویی به صفر می‌رسد.
جوانشیر با اشاره به مزایای و اهداف اجرای این طرح اضافه می‌کند: بیمار در هر لحظه با گرفتن گزارش از طریق اطلاعات موجود در سیستم الکترونیکی از وضعیت سلامت خود مطلع می‌شود. همچنین حذف کاغذ و صدور کارت هوشمند بیمه سلامت، پیشگیری از جعل اسناد در حوزه بیمه سلامت کشور، عدالت در حوزه توزیع خدمات سلامت، مقدمات ایجاد بستری‌های اجرایی طرح ملی پزشک خانواده و نظام ارجاع در کشور و کاهش هزینه‌های سرباری از دیگر مزایای اجرای طرح الکترونیکی بیمه سلامت است.