هفته دفاع مقدس یادآور جاری شدن خون‌هایی است که برای حفظ کیان مقدس ما به زمین ریخته شد تا دست اغیار به این سرزمین نرسد. در آن سال‌ها همه ایران اسلامی با عزمی راسخ پا به میدان مبارزه و دفاع از مرزهای جنوبی گذاشتند تا بگویند چیزی بالاتر از غیرت ایرانی وجود ندارد. در آن سال‌های آتش و خون شمالی‌ها که در دورترین نقطه کشور از مناطق جنگی قرار داشتند، سلحشورانه به پا خاستند و از جان و مالشان گذشتند تا بار دیگر پرچم سرافرازی کشورمان را به اهتزاز درآورند. در آن سال‌ها بیش از ۱۸ هزار رزمنده گیلانی و مازندرانی در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل به شهادت رسیدند. بیش از ۴۴ هزار نفر به درجه جانبازی نائل آمدند. این ۲ استان شمالی ۴۶۰۰ آزاده نیز دارد.
- مازندران؛ پیشرو در دفاع مقدس
مازندرانی‌ها پای ثابت حضور در دفاع مقدس بودند. مردمی که فرزندان و مردانش پا از دل شالیزارها بیرون کشیدند و وارد کارزار طولانی‌ترین جنگ قرن شدند. مازندران فاصله زیادی از مناطق جنگی داشت و جز یک حمله هوایی هواپیماهای عراقی به نیروگاه نکا، هیچ آسیب مستقیمی از جنگ ندیده بود. این دوری جغرافیایی تاثیری بر دور ماندن مازندرانی‌ها از جنگ نداشت. حتی از نظر تعداد شهدا نسبت به جمعیت استان در آن زمان، مازندران یکی از استان‌های برتر به شمار می‌آید و بیشترین شهدا را تقدیم انقلاب و اسلام کرده است.
۸۷ هزار و ۵۰۶ رزمنده مازندرانی در طول ۸ سال دفاع مقدس به مناطق جنگی اعزام شدند که از این تعداد ۱۰ هزار و ۲۸۴ نفر جان خود را در دفاع مقدس تقدیم نظام و وطن کردند. ۱۹ تن از این شهدا بانوان مازندرانی بودند. حضور پرتعداد و پراثر مازندرانی‌ها در میدان‌های اصلی جنگ سبب شده بود که تعداد جانبازان و آزادگان مازندرانی هم بالا باشد. ۲۴ هزار و ۵۷۹ جانباز و ۲۳۸۰ آزاده مازندرانی این امر را اثبات می‌کنند. در بسیاری از عملیات‌های ۸ سال جنگ تحمیلی می‌توان رد پای پررنگ مازندرانی‌ها را یافت. از آزادسازی خرمشهر تا شکست حصر آبادان و بسیاری از عملیات‌های دیگر.
- مازندران امتحانش را خوب پس داد
لشکر ویژه ۲۵ کربلا از مازندران پیشروترین مجموعه دفاع مقدس بود. لشکری که درباره دلاوری‌های رزمندگانش بسیار گفته شده است. رهبر انقلاب اسلامی، سال ۱۳۹۲، در دیدار با اعضای ستاد برگزاری گرامیداشت یادواره ۱۰ هزار شهید استان مازندران فرمودند: «مازندران انصافا در جنگ امتحان بسیار خوبی داد. مازندران بیش از ۱۰ هزار شهید دارد. معنای این تعداد شهید چیست؟ چقدر اینها رفتند جبهه؟ چقدر مکرر رفتند و برگشتند؟ چقدر در آنجا ماندند که در طول ۸ سال بیش از ۱۰ هزار شهید تقدیم کردند؟...
بنده همان وقت هم لشکر ۲۵ کربلا را دیده بودم- البته فقط لشکر ۲۵ کربلا نبود، از جمله یکی هم همان [لشکر] ۳۰ گرگان بود و یگان‌های دیگری که مازندرانی‌ها داشتند- محور لشکر ۲۵ کربلا بود؛ ما از نزدیک این لشکر را و کار آن را دیده بودیم، شنیده بودیم؛ خب، اینها کار بزرگی را در جنگ انجام دادند؛ مردم مازندران واقعا فداکاری کردند، ازخودگذشتگی کردند، جوان‌هایشان را با اخلاص فرستادند و این جوان‌ها رفتند، ایستادگی کردند و مقاومت کردند؛ در عملیات‌های مختلفی توانستند کارهای برجسته و بزرگی را انجام بدهند. »
- نقش پررنگ مازندران پشت جبهه
نقش مازندرانی‌ها فقط در خط مقدم جدال با دشمن بعثی این‌گونه پررنگ دیده نمی‌شود. مازندرانی‌ها پشت جبهه نیز حضوری اثرگذار داشتند؛ از تامین مواد غذایی که هنوز هم مازندرانی‌ها را در خط مقدم نبرد با تحریم‌ها نگه داشته است تا بازسازی مناطق جنگ‌زده که در دوران جنگ و پس از آن از نیازهای روز کشور بود. پس از شکست حصر سوسنگرد، مازندرانی‌ها در اقدامی جهادی وارد سوسنگرد شدند و این شهر را احیا کردند. طبق آمارها حدود ۱۳ هزار مازندرانی طی ۱۹ ماه برای بازسازی به سوسنگرد رفتند و بیش از ۲ هزار واحد مسکونی ساختند.
مازندران در عین حال که دور از مناطق جنگی بود، علاوه بر این‌که با اعزام رزمنده به مناطق جنگی با این نبرد نابرابر در ارتباط بود و در بازسازی‌ها نیز شرکت می‌کرد، به دلیل فاصله‌ای که با مناطق جنگی داشت و امنیت و همچنین خوبی آب و هوا، محلی برای مهاجرت ساکنان مناطق جنگ‌زده نیز بود. در طول ۸ سال دفاع مقدس بیش از ۵۰ هزار جنگ‌زده جنوبی به مازندران کوچ کردند و در این استان ساکن شدند که بسیاری از آنها هنوز در این استان سکونت دارند. جالب این‌که این استان حتی میزبان برخی خانواده‌های عراقی فراری از جنگ نیز بود.
- گیلانی‌ها؛ صف‌شکن جبهه‌ها
گیلان نیز پیش‌قراول دفاع از مردم بی‌پناه در مقابل دشمن بود. تقدیم ۸ هزار شهید از گیلان که از نظر جمعیت چندان وسعتی ندارد، قابل توجه است. طبق آمارها، گیلان جزو ۱۰ استان اول کشور از نظر تعداد شهدا و ایثارگران به شمار می‌رود. این آمار بیانگر تعهد انقلابی و روحیه مبارزه مردم گیلان است. از این رو لازم است فرهنگ ایثار و شهادت به نسل‌های آینده انتقال یابد. بارها از فرماندهان شنیده شده است استان گیلان در بحث پشتیبانی جنگ، نسبت به همه استان‌ها برتر بوده است و همیت و تلاش مردم گیلان در این سال‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
- گیلان ۸ هزار شهید و ۲۰ هزار جانباز دارد
وجود ۸ هزار شهید، ۲۰ هزار جانباز و ۲۶۰۰ آزاده بیانگر نقش موثر گیلانی‌ها در سال‌های دفاع مقدس است (علی‌رغم این‌که گیلان دورترین استان به مناطق جنگی بوده است). در دوران هشت‌ساله دفاع مقدس، هرچند فقط استان‌های مرزی جنوب و غرب به طور مستقیم درگیر جنگ و تجاوز بودند اما دلاورمردان سراسر کشور برای دفاع از میهن به پا خاستند. در این میان رزمندگان سلحشور استان گیلان هم در مقاطع حساس و گوناگون جنگ، رشادت‌های مثال‌زدنی از خود به یادگار گذاشتند.
- حماسه‌آفرینی در آزادسازی خرمشهر
در عملیات مهم و پیروز «بیت‌المقدس» که منجر به آزادسازی خرمشهر شد، رزمندگان دلاور گیلانی حضوری چشمگیر و فعال داشتند و بیش از ۲۵۰ شهید والامقام هدیه استان گیلان در دفاع از خاک وطن، در این عملیات مهم بود. در بین این شهدا حدود ۲۰ شهید گیلانی هم وجود دارند که سن آنها کمتر از ۱۸ سال است. اسناد و مدارک نشان می‌دهد گیلان هم شهید فهمیده‌های زیادی را تقدیم ایران عزیز کرده است. یکی از این شهدا، نوجوانان دوازده‌ساله‌ای به نام «سید احمد سادات کیایی» اهل روستای چاف پایین محله است. از شاخص‌ترین شهدای جنگ تحمیلی که اهل گیلان بودند، می‌توان به شهید «حسین املاکی»، «موسی نامجو»، «محمود قلی‌پور»، «مهدی خوش‌سیرت» و «هرمز محمد بیگ‌لو» اشاره کرد.