دوران دفاع مقدس در عین مصیبت‌ها و هزینه‌های بسیار سنگین مادی و معنوی که بر ملت و کشور ما وارد آورد، در عین حال فرصت بسیار بزرگ و به تعبیر مقام معظم رهبری یک گنجینه عظیم بود که زمینه‌ساز رشد ملی ما در ابعاد گوناگون شد.
- نقش مهم قمی‌ها در ۸ سال دفاع مقدس
در طول ۸ سال جنگ تحمیلی، طیف‌های مختلف مردم کشورمان از همه استان‌ها و شهرها، به نوعی در حمایت از رزمندگان یا حضور در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل، نقش‌آفرینی کردند که از آن جمله باید از مردم شهیدپرور قم سخن به میان آورد. «محسن بخشی‌نیا» رزمنده و راوی دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری با اشاره به نقش بسیار مهم قم و اهالی این شهر در دوران دفاع مقدس می‌گوید: علاوه بر تأمین هزینه ۳ روز جنگ، قم به نسبت جمعیت خود، رتبه دوم شهادت در کل کشور را به خود اختصاص داده و به‌ویژه لشکر ۱۷ علی بن ابی طالب(ع) که پیش‌تر تحت قالب تیپ عمل می‌کرد، به عنوان لشکری خط‌شکن در بسیاری از عملیات‌های مهم دفاع مقدس حضوری حماسی داشته است.
- لشکر ۱۷ علی بن ابی طالب(ع)
وی می‌افزاید: این لشکر پرآوازه، در دوران دفاع مقدس در کنار حماسه‌آفرینی‌های ماندگار خود به توسعه و تقویت سازمان رزمی سپاه کمک‌های شایان توجهی کرد، به گونه‌ای که تیپ‌های ۱۲ قائم(عج) استان سمنان، صاحب‌الامر(عج) استان زنجان و لشکر ۷۱ روح‌الله استان مرکزی یگان‌های عملیاتی پرتوانی بودند که از درون لشکر ۱۷ علی‌بن‌ابیطالب(ع) قم ایجاد شدند. این رزمنده سال‌های دفاع مقدس همچنین بیان می‌کند: لشکر ۱۷ علی بن ابی طالب(ع) قم به فرماندهی شهید «مهدی زین‌الدین» و بعدها به فرماندهی حاج «غلامرضا جعفری» در مجموعه عملیات‌های دفاعی، آفندی و پدافندی دوران جنگ نقش مهم و مؤثری ایفا کرد که درحقیقت جا دارد این نقش ویژه و ممتاز در کتب و پژوهش‌های مرتبط با حوزه دفاع مقدس، مورد عنایت و توجه ویژه‌ای قرار گیرد.
وی در ادامه با بیان این‌که در طول دوران دفاع مقدس در مجموع بیش از ۲۸ هزار رزمنده شامل ۵۴ هزار مورد اعزام، راهی جبهه‌ها شدند می‌گوید: در ۸ سال جنگ تحمیلی بیش از ۴۱۳۸ نفر از قم به شهادت رسیدند که البته با احتساب پرونده‌هایی که بعد از خاتمه جنگ به قم ارسال شد به رقمیحدود ۶ هزار شهید رسیدیم. بخشی نیا می‌افزاید: آمار جانبازان دفاع مقدس قم نیز حدود ۱۱ هزار نفر است. ضمن آن‌که تعداد آزادگان استان نیز حدود ۶۰۰ نفر است و همه این‌ها امروز چشم و چراغ و مایه فخر و مباهات ساکنان و مجاوران دیار کریمه اهل بیت(ع) هستند.
- نقش تأثیرگذار رزمندگان استان مرکزی
جانشین فرماندهی سپاه روح‌الله استان می‌گوید: رزمندگان استان مرکزی با آغاز جنگ تحمیلی در جبهه‌های جنوب و غرب کشور حضور پیدا کردند و از اولین عملیات که در ۲۳ مهر سال ۵۹ با عنوان عملیات دزفول انجام شد تا عملیات مرصاد که در پنجم مرداد سال ۶۷ انجام شد نقشی تأثیرگذار داشتند. سرهنگ پاسدار «محسن گلشن‌زاده» بیان می‌کند: بسیاری از رزمندگان استان مرکزی از جمله امیر سرتیپ «غلامعباس پشتاره»، سردار «رحیم آنجفی» و سردار «کاوه نبیری» از فرماندهان ارشد و تأثیرگذار در طول ۸ سال دفاع مقدس بودند. وی ادامه می‌دهد: در عملیات بیت‌المقدس و فتح خرمشهر حدود ۲ هزار رزمنده استان مرکزی در قالب ۵ گردان، ۲۴ شبانه‌روز دوشادوش دیگر رزمندگان جانفشانی کردند تا دشمن بعثی را از خاک پاک وطن بیرون کنند که ۳۳۰ شهید والامقام در این عملیات حاصل جانفشانی و سلحشوری رزمندگان استان مرکزی بود.
- مرکزی ۱۴۰۰ شهید ارتش تقدیم انقلاب کرد
فرمانده سپاه روح‌الله استان مرکزی با بیان این‌که امروز ارتش جمهوری اسلامی ارتش اسلام است و مجاهدت‌های این لشگر الهی در خصوص دفاع از حریم کشور بسیار چشمگیر است می‌گوید: استان مرکزی ۱۴۰۰ شهید ارتش دارد که این اجلاسیه برای تجلیل از این شهداست. سردار «محسن کریمی» در حاشیه اجلاسیه شهدای ارتش استان مرکزی اظهارمی‌کند: کار اجلاسیه‌ها از یک سال گذشته شروع شده که با برنامه‌ریزی اقشار مختلف را پای کار آورده‌ایم تا بتوانیم نقش اقشار مردم در دفاع مقدس را به خوبی تبیین کنیم.
وی بیان می‌کند: ۹ اجلاسیه سنگرسازان بی‌سنگر در فراهان، کارگری در ساوه، مدافعان حرم در دلیجان، شهدای روحانی در محلات، فرهنگیان، شهدای گمنام، پیشکسوتان و ورزشکاران و بانوان در اراک برگزار شده است. همچنین اجلاسیه‌های بهداری و رزم در ۳ مهر، دانشگاهیان ۷ مهر، مهندسی رزم ۴ مهر، امر به معروف و نهی از منکر ۸ مهر در اراک و اجلاسیه امام راحل در ۹ و ۱۰ مهر در خمین و اجلاسیه اصلی در ۱۱ مهر در اراک برگزار خواهند شد. فرمانده سپاه روح‌الله استان مرکزی ادامه می‌دهد: اجلاسیه شهدای ارتش دهمین اجلاسیه در ذیل کنگره است که به دلیل این‌که تعداد شهدای ارتش در استان مرکزی بسیار قابل توجه بودند این اجلاسیه را در نظر گرفتیم و با همکاری دوستان ارتش برگزار می‌شود.
وی با بیان این‌که استان مرکزی شهدای ارتشی مطرح و شاخصی در دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرده است و این اجلاسیه می‌خواهد از اقدامات این شهدا تجلیل و آنها را برای نسل جدید تبیین کند می‌گوید: در ذیل کنگره خدمات رفاهی، اجتماعی و محرومیت‌زدایی بسیاری ارائه شده که اعزام ۳۰۰ گروه جهادی به مناطق محروم، اعزام ۳۸ جانباز قطع نخاعی به همراه خانواده‌های آنها به مشهد مقدس، اعزام ۶۲۰ زائر اولی به عتبات عالیات، تجهیز بیش از ۳۰۰ خانه ورزش روستایی، اهدای ۶۲۰۰ لوازم‌التحریر به دانش‌آموزان، ساخت بیش از ۶۲۰ خانه برای خانواده‌های دو معلول به بالا، اهدای سبد کالا و هدایای نقدی به نیازمندان و ساخت ۲۴ خانه برای فاطمیون نیز در این مورد انجام شده است.
فرمانده سپاه روح‌الله استان مرکزی با بیان این‌که ۱۲ یادواره شهرستانی، ۷ برنامه قشری، ۱۳۲ یادواره حوزه‌ای، ۷۱۰ برنامه پایگاهی و مسجدمحوری و بیش از ۲۲ برنامه «یک مسجد، یک خاطره و یک فرمانده» و ۹۸ برنامه آبروی محله نیز انجام شده که سیره شهید مورد بررسی قرار گرفته است اظهار می‌کند: برنامه فرزندان امام(ره) از اول مهرماه به مدت ۱۰ شب در محل نمایشگاه‌های دائمی دفاع مقدس در پادگان تیپ ۷۱ اجرا می‌شود که در آن بخشی از زندگینامه امیرکبیر تا مدافعان حرم به نمایش در می‌آید و بسیاری از هنرمندان شاخص کشوری کار تهیه آن را انجام می‌دهند.
- رتبه نخست سمنان در اعزام رزمندگان
ویژگی برجسته استان سمنان و نقش مؤثر رزمندگان آن در ۸ سال دفاع مقدس به گونه‌ای بود که در تقدیم شهدا به نسبت جمعیت، رتبه دوم کشور و از حیث نسبت جمعیت نیز بیشترین رزمندگان را به این نبرد فرستاد و رتبه نخست کشور را نیز از این لحاظ به خود اختصاص داده است. ۸ سال دفاع مقدس خاطراتی فراموش نشدنی به همراه دارد و آن دوران هنوز حرف‌هایی برای گفتن دارد و هر بار ما شاهد خاطرات جدیدی از سوی رزمندگان، جانبازان، خانواده‌های شهدا و آزادگان و فرماندهان جنگ هستیم. ترویج فرهنگ دفاع مقدس که برگرفته از فرهنگ عاشوراست باری را بر دوش ما نهاده که باید برای ادای آن تلاش کنیم.
در این بین نقش مؤثر مردم استان سمنان در ۸ سال دفاع مقدس به گونه‌ای بود که رتبه دوم کشور در تقدیم شهدا به نسبت جمعیت و از همین حیث نیز بیشترین رزمندگان را به جبهه‌های حق علیه باطل فرستاد و رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است. وجود ۳ هزار شهید و بیش از ۷ هزار ایثارگر در استان سمنان افتخاری مهم است که برای همیشه بر تارک استان سمنان می‌درخشد. رزمندگان استان سمنان در اکثر عملیات‌های بزرگ حضور فعال داشتند، به طوری که بیش از ۴۰ هزار رزمنده را به میدان‌های جنگ اعزام کرده است.
- سمنان ۱۱۴ شهید گمنام دارد
مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از وجود ۱۱۴شهید گمنام در استان سمنان خبر می‌دهد و می‌گوید: این استان ۳۱ مزار شهید گمنام دارد. سرهنگ «محمدحسن سلامی» می‌افزاید: در سال‌های دفاع از هر ۱۰نفر از مردم استان سمنان یک نفر راهی جبهه‌های حق علیه باطل شده است. وی ادامه می‌دهد: در دوران ۸ ساله جنگ تحمیلی بیش از ۴۲ هزار نفر از مردم این استان به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل اعزام شدند که از این نظر و با توجه به جمعیت استان در آن سال‌ها این استان حائز رتبه دوم کشور از نظر تعدد اعزام نیرو به جبهه است. سلامی می‌افزاید: استان سمنان از حیث تقدیم شهدا به نسبت جمعیت نیز حائز رتبه سوم کشور است و بر این اساس از هر ۱۴۵ نفر در استان سمنان یک شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده است. همچنین استان سمنان از نظر تعدد جانبازان نیز در شمار استان‌های برتر کشور است و از هر ۵۵ سمنانی یک نفر به افتخار جانبازی نائل شده است. استان سمنان در دوران دفاع مقدس در مجموع بیش از ۷۵۵۰ جانباز را تقدیم آرمان‌های انقلاب و دفاع از مرزهای میهن اسلامی کرده که از این منظر نیز در صدر استان‌های کشور قرار دارد و رتبه نخست تقدیم جانبازان را به نسبت جمعیت دارد.
- نقش استان مرکزی در دفاع مقدس
استان مرکزی به لحاظ نزدیکی به استان‌هایی که به طور کامل درگیر جنگ تحمیلی بودند وظیفه سنگینی در پشتیبانی از رزمندگان اسلام بر عهده داشت و سلحشوران این استان نیز نقش موثری در پیروزی مقابل رژیم بعثی ایفا کردند. مردم مومن و موحد استان مرکزی همگام و همصدا با مردم دیگر نقاط ایران اسلامی، ندای امام راحل را لبیک گفتند و با دست خود جوانان رشید و برومندشان را روانه جبهه‌های نبرد حق علیه باطل کردند. استان مرکزی در طول ۸ سال دفاع مقدس بیش از ۶۲۰۰ شهید، ۱۴ هزار جانباز و ۷۸۰ آزاده سرفراز را تقدیم انقلاب اسلامی کرد و کارنامه درخشانی در دوران مقاومت و ایثار از خود به یادگار گذاشت.
رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس، روحیه ایثار، شهادت‌طلبی، اخلاق و صداقت رفتار خود را به نمایش گذاشتند، به طوری که عزیزترین داشته خود که همان جان شیرین است را در طبق اخلاص گذاشتند و تا آخرین قطره‌های خون خود از کیان این سرزمین دفاع کردند. فرمانده سپاه روح الله استان مرکزی که خود از ابتدای جنگ تحمیلی در همه عملیات‌های جنوب و بخشی از عملیات‌های غرب کشور حضور مستمر داشته است می‌گوید: نقش این استان در جنگ تحمیلی در ۳ بخش اساسی متجلی می‌شود. سردار «محسن کریمی» می‌افزاید: کمک‌های فنی و صنعتی از سوی جهاد سازندگی و کارخانه‌های هپکو، ماشین‌سازی و صنایع آذرآب به جبهه‌ها می‌شد، به طوری که مهندسان شرکت ماشین‌سازی اراک در شرایط سخت عملیات‌های مختلف با ساخت پل‌های شناور و ثابت، نقش اساسی و مهمی را در پیروزی عملیات‌ها داشتند.
وی ادامه می‌دهد: کمک‌های مردمی شامل خشکبار و انواع لباس که از سوی اقشار مختلف مردم جمع‌آوری و به جبهه‌ها ارسال می شدند بخش دیگری از اقدامات مردم استان مرکزی در نبرد حق علیه باطل بود. فرمانده سپاه روح‌الله استان مرکزی اضافه می‌کند: رزمندگان استان مرکزی که در قالب یگان‌های مختلف از قبیل جمعیت هلال احمر، دانشگاه علوم پزشکی، گروه مهندسی ۴۲ قدر و لشگر ۱۷ علی ابن ابی طالب به جبهه‌ها اعزام شدند، بخش سوم کمک های این استان را به جنگ تحمیلی تشکیل می‌دادند. وی بیان می‌کند: همچنین رزمندگان بسیار زیادی از استان مرکزی به صورت پراکنده از یگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران و کمیته به جبهه‌ها اعزام شدند که در مورد آنها آمار و ارقام مشخصی وجود ندارد.
- حضور پررنگ دامغانی‌ها در دفاع مقدس
فرمانده سپاه ناحیه دامغان می‌گوید: در دوران دفاع مقدس ۱۶هزار رزمنده و بسیجی دامغانی در بیش از ۲۰ عملیات بزرگ و کوچک حضور داشتند. سرهنگ «سعید تقی پور» می‌افزاید: شهرستان دامغان ۶۳۳ شهید، ۱۶۰۰ جانباز و ۳۳ آزاده تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران کرده و اکنون ۳۰ هزار بسیجی سازمان یافته در قالب ۱۸ قشر و ۱۰۵ پایگاه بسیج فعالند. وی ادامه می‌دهد: ۱۵۰ عنوان برنامه به منظور حفظ و گرامیداشت هفته دفاع مقدس در مساجد، پایگاه‌ها، مدارس و سپاه ناحیه دامغان اجرا می‌شود.
وی بیان می‌کند: شعار محوری سی و نهمین سال گرامیداشت هفته دفاع مقدس «ما پیروزیم» است که با توجه به این شعار، ۱۵۰ برنامه این هفته در دامغان برگزار می‌شود. تقی پور می‌گوید: دیدار با امام جمعه، احترام به جایگاه شهدا، گلباران و عطرافشانی قبور مطهر شهدا و دیدار با خانواده معظم شهدا برنامه‌های نخستین روز این هفته است. وی بیان می‌کند: در این هفته، ۲ کاروان فرهنگی با عنوان سپاه مقدس در مدارس و دانشگاه‌ها حضور پیدا کردند و به برگزاری برنامه‌های فرهنگی هنری خواهد پرداختند. همچنین با توجه به همزمانی این هفته با شروع مدارس، بیان خاطرات راویان دفاع مقدس در مدارس شهرستان در دستور کار قرار دارد.
فرمانده سپاه دامغان اضافه می‌کند: ششم مهر با عنوان «رزمندگان، حماسه‌آفرینان و جهادگران» نام‌گذاری شده که در این مورد، همایش بزرگ رزمندگان و پیشکسوتان عرصه دفاع مقدس در محل مصلای امام خمینی (ره) این شهر برگزار می‌شود. وی می‌افزاید: اجرای رژه موتوری، اعزام تیم پزشکی به مناطق محروم و برپایی میز خدمت با همکاری بسیج ادارات نیز از دیگر برنامه‌های این هفته در دامغان است. فرمانده سپاه ناحیه دامغان می‌گوید: برنامه‌های این هفته باید به خوبی بیانگر رشادت‌های رزمندگان، ایثارگران، جانبازان و شهدای عزیز در دفاع جانانه از خاک و ناموس ایران باشد.