گازهای گلخانهای از جمله عوامل بسیار مؤثر در تغییر آبوهوایی بهشمار میآیند. میدانیم که انرژی خورشید به شکل امواج کوتاه به زمین میرسد و به شکل امواج بلند به فضا بازتاب داده میشود. میزان مناسب گازهای گلخانهای تأثیر مثبتی بر زندگی زمین دارد، زیرا مانند عایقی در جو عمل میکند و گرمای حاصل از انرژی خورشید را درون خود نگه میدارد. اگر گازهای گلخانهای نبودند دمای زمین بیش از ۱۳درجهی سانتیگراد از وضعیت فعلی سردتر میشد. اما همین گازهای گلخانهای وقتی که بیش از حد نیاز در داخل جو بمانند، باعث گرمترشدن کرهی زمین میشوند. دی اکسید کربن، متان، اکسید نیترو، سولفور هگزافلوراید و هیدرو فلوئورکربنها از گازهای گلخانهای مهم هستند.
شاید این پرسش پیش بیاید که ما انسانها در تولید گازهای گلخانهای چه نقشی داریم؟
بهعنوان مثال از دیاکسیدکربن یاد میکنیم که مهمترین گاز گلخانهای ساخت دست بشر است. دیاکسیدکربن از سوزاندن سوختهای فسیلی، جنگلزدایی و تخمیر هوازی جامدات و مایع تولید میشود و منابع جذب این گاز جنگلها و اقیانوسها هستند.
گاز متان از شالیزارها، فضولات حیوانی، سوختهای فسیلی و تخمیر بیهوازی ضایعات جامد و مایع ایجاد میشود. منابع جذب این گاز هم باکتریهای موجود در خاک و انجام واکنشهای شیمیایی در جو است.
پس زمین با توجه به این فعالیتها روزبه روز گرمتر میشود و نتیجهی این گرمای روزافزون از بین رفتن یخهای قطبی، جداشدن سریعتر یخها از رودخانههاست. تغییر دامنهی گیاهی و جانوری و گلدادن زودتر گیاهان بخشی از تأثیر گرمایش جهانی است.
خبرهایی که از مناطق دور و نزدیک جهان به ما میرسد نشان میدهد این اتفاقها از هر آنچه که فکر میکنیم به ما نزدیکتر است. ۱۰ مرداد پارسال، ناسا اعلام کرد یکی از یخچالهای خیلی بزرگ ایسلند، بهنام اوکجوکول در قرن بیستم ذوب شده و در سال ۲۰۱۴ میلادی بهطور کامل ناپدید شده است.
به گزارش سایت روزنامهی ایران، دانشمندان در هفتم ماه جولای ۲۰۱۹ (۱۶ تیر۱۳۹۸) درجهی حرارت در آبهای «کوک اینتل» در جنوب آلاسکا را به میزان ۲۷/۶درجهی سانتیگراد ثبت کردند. این گرمای بیسابقه باعث مرگ هشتهزار ماهی سالمون شده است.
به گزارش روزنامهی ایندیپندنت، ارزیابیهای جهانی از تنوع زیستی جنگلها نشان میدهد که از بین رفتن زیستگاهها و فرسایش آنها که بیشتر ناشی از فعالیتهای بشری است، ۶۰ درصد از تهدیدهای پیشروی جنگلها و گونههای جنگلی را شامل میشود. همچنین در این گزارش آمده است که جمعیت حیوانات وحشی و پرندگان در جنگلهای استوایی مانند آمازون بیشتر کاهش یافته است.
طبق اعلام صندوق جهانی طبیعت*، جنگلها زیستگاههای بیش از نیمی از گونههای جانوری و گیاهی در نواحی خشکی جهان هستند. بقای این جنگلها و زیستگاهها برای سلامت کرهی زمین ضروری است چرا که گازهای گلخانهای مخرب را جذب میکنند.
و اما فاجعهی محیطزیستی اخیر که از اوایل سال ۲۰۱۹ آغاز شد و تا نهمین ماه سال میلادی همچنان ادامه داشت، آتشسوزیهای گستردهی جنگلهای آمازون است. بنابه گزارش سایت سیانان فقط ۱/۷ میلیون هکتار از این جنگلها در خاک بولیوی نابود شدهاند. درختهای منطقهی آمازون حدود ۷۵ میلیارد تن کربن ذخیره دارند که در آتشسوزی به دیاکسیدکربن تبدیل میشود و به هوا میرود. هم دیاکسیدکربن تولیدی خودروها و کارخانهها که هوا را آلوده میکند و هم آتشسوزی جنگلها، سبب گرمشدن کرهی زمین میشوند.
----------------------------------------------------------------------------------------
* بزرگترین اتحادیهی بینالمللی در زمینهی حفاظت از محیط زیست که سال ۱۶۹۱ در سوئیس تأسیس شد.