یکی از مصوبات این نشست میزبانی ایران از نشست وزیران گردشگری کشورهای اکو در سال ۲۰۲۱ بود، اما انتخاب ۲ شهر از ایران به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ مصوبه مهم‌تری بود که به نام ایران رقم خورد. بر اساس این مصوبه ساری به عنوان نخستین پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو در سال ۲۰۲۲ و اردبیل نیز برای سال بعد به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو این اتحادیه انتخاب شد.
به این ترتیب ساری نخستین شهر در کشورهای عضو اکو است که عنوان پایتخت گردشگری را کسب کرد. کشورهای ایران، پاکستان، ترکیه، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان اعضای سازمان همکاری اقتصادی اکو هستند که یکی از اهداف مد نظرشان در همکاری‌های اقتصادی، رونق گردشگری بین کشورهای عضو است.
مازندران مرداد ۱۳۹۳ در رامسر میزبان نخستین اجلاس گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو بود و به این واسطه نامش برای مسئولان گردشگری کشورهای عضو در این سازمان اقتصادی آشناست، اما این بار مرکز مازندران به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو مطرح شده و این فرصتی کم‌نظیر برای معرفی فرصت‌ها و توانمندی‌های گردشگری استان به حساب می‌آید.
- فرصتی برای دیده شدن
پارسال تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی معرفی شده بود و در رویدادی با عنوان «تبریز ۲۰۱۸» تلاش شد تا طی یک سال، فرصت‌های بیشتری برای بهره‌برداری تبریزی‌ها از گردشگری کشورهای اسلامی ایجاد شود. همزمان در سال میلادی گذشته، همدان نیز عنوانی مشابه را یدک کشید؛ «همدان ۲۰۱۸» نام پروژه‌ای بود که برای این شهر گردشگرپذیر به عنوان پایتخت کشورهای آسیایی در سال ۲۰۱۸ انتخاب شد.
به اعتقاد بسیاری از مدیران استان‌های آذربایجان شرقی و همدان، این ۲ شهر توانستند از عنوان پایتخت گردشگری بهره‌هایی ببرند، اما برخی صاحب‌نظران و کارشناسان بر این باورند که تبریز و همدان آنطور که باید از فرصت ایجاد شده استفاده نکردند. با این حال در هر ۲ اظهار نظر فرصتی برای مازندران و اردبیل وجود دارد و آن هم تجربه‌های موفق یا ناموفق این ۲ شهر مطرح کشور در بهره‌برداری از فرصتی با عنون پایتخت گردشگری چند کشور در یک سال است.
مازندران پیشینه طولانی در گردشگری دارد و بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز اعم از فرهنگی و اجتماعی یا امکاناتی و تجهیزاتی در این استان وجود دارد، اما کاستی‌های زیادی هم به چشم می‌خورد که باید تا پایان سال ۲۰۲۱ بخش زیادی از این کاستی‌ها به‌ویژه در ساری که پیشانی مازندران و شهر اصلی در این میزبانی بین‌المللی است، برطرف شود.
- ضرورت پیوست گردشگری در همه پروژه‌ها
استاندار بر همین موضوع به عنوان یک ضرورت و فوریت تاکید دارد و معتقد است؛ همه نهادهای مرتبط با بخش گردشگری در حوزه‌های مختلف از حالا باید نگاهی ویژه و عزم جدی برای تعریف پیوست گردشگری در برنامه‌های خود داشته باشند تا با برنامه و راهبردی معین، تمام شهرستان‌های مازندران برای رویداد مهم گردشگری سال ۲۰۲۲ آماده شوند.
«احمد حسین‌زادگان» با بیان این‌که «ساری ۲۰۲۲» موقعیتی بسیار مناسب برای توسعه اقتصاد گردشگری مازندران در عرصه بین‌الملل است، گفت: با استفاده درست و مناسب از این فرصت می‌توان از دروازه توریسم جهانی، مازندران را با سرعت بیشتری به شکوفایی اقتصادی در زمینه گردشگری رساند. لازم است که در مازندران برای رقابت با سایر کشورهای عضو اکو از حالا با نگاه برنامه‌محور برای بهره‌برداری از این میزبانی برنامه‌ریزی ویژه‌ای داشته باشیم.
نماینده عالی دولت در مازندران با تاکید بر این‌که رویداد «ساری ۲۰۲۲» باید با نگاهی فراگیر برای تمام مازندران مورد توجه قرار گیرد، بیان کرد: مازندران در واقع یک کلان‌شهر است و این میزبانی با برنامه‌ریزی درست می‌تواند تمام شهرها و حتی روستاهای استان را پوشش دهد. این مسئول ادامه داد: پایه‌های گردشگری مازندران برای جهانی شدن را باید بر اساس همین رویداد بین‌المللی پی‌ریزی کنیم که در این زمینه آموزش جوامع محلی، روزآمدی فعالیت‌های حوزه گردشگری در استان با تمرکز بر رواج گردشگری نسل سوم یا گردشگری خلاق و کاهش فرایندهای اداری برای فعالیت سرمایه‌گذاران از اولویت‌ها به شمار می‌آیند.
- مازندران؛ خاستگاه پایتخت گردشگری اکو
طرح پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو نخستین‌بار بر اساس پیشنهاد و ایده یکی از کارشناسان مازندرانی مدیریت توریسم مطرح شد. دکتر «علی ماهفروزی» کارشناس مدیریت توریسم چند سال پیش طرحی با عنوان «انتخاب شهر گردشگری کشورهای عضو اکو» آماده و به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران ارائه کرد تا در سطح کشوری و پس از آن گستره بین‌المللی مورد بررسی قرار گیرد.
این کارشناس مدیریت توریسم در گفت‌وگو با همشهری اظهار کرد: اگر قرار است در حوزه گردشگری رشد کنیم باید به گردشگری نسل سوم یا گردشگری خلاق فکر کنیم. آنچه طی ۶ دهه فعالیت گردشگری در مازندران دیده شد، فعالیت‌هایی مبتنی بر طبیعت و جنگل و دریا بود. در حالی که امروز کشورهای پیشرو دیگر در صنعت گردشگری به حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، آداب و رسوم و بسیاری از شاخه‌های دیگر توجه دارند و از آن سود کسب می‌کنند.
ماهفروزی افزود: در کشورمان سال گذشته شاهد میزبانی تبریز و همدان از رویدادهای پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی و پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی بودیم، اما طرح پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو نگاهی ویژه‌تر به گردشگری نسل سوم دارد؛ چراکه ما اشتراکات زیادی با کشورهای عضو اکو در حوزه مسائل فرهنگی اعم از موسیقی، سبک زندگی، آداب و رسوم و بسیاری از معیارهای اجتماعی دیگر داریم و این نزدیکی می‌تواند امتیازی برای گردشگری باشد. وی ادامه داد: بر همین اساس این طرح را تدوین و پیشنهاد کردم که خوشبختانه پس از تصویب در وزارت میراث فرهنگی، به اجلاس وزرای گردشگری کشورهای عضو اکو پیشنهاد شد و به تصویب رسید.
- تشکیل دبیرخانه دائمی
این کارشناس مدیریت توریسم بیان کرد: این‌که آغاز این پروژه از مازندران است، افتخار بزرگی محسوب می‌شود. این فرصت برای استان بسیار مهم است و از حالا باید برای سال ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی‌ها را آغاز کنیم. وی ادامه داد: رایزنی‌های مقدماتی در حال انجام است و تا ۲ هفته آینده دبیرخانه دائمی رویداد «ساری ۲۰۲۲» با نگاهی فراگیر نسبت به گردشگری سراسر مازندران تشکیل می‌شود تا دستگاه‌ها با وظایف و مسئولیت‌های خود آشنا شوند.
ماهفروزی گفت: باید از حالا پروژه‌هایی برای سال میزبانی و پیش از آن سال به منظور فراهم شدن زیرساخت‌های مورد نیاز تعریف و اجرای آنها نیز پیگیری شود. به عنوان مثال برای رویداد «تبریز ۲۰۱۸» ۲۲۶ پروژه مختلف تعریف شده بود. در همدان نیز اقدامات گسترده‌ای پیش از سال ۲۰۱۸ مورد توجه قرار گرفت و انجام شد. این اقدامات به گسترش زیرساخت‌های شهری و گردشگری در منطقه میزبان کمک می‌کند.
این فعال حوزه گردشگری، میزبانی از رویداد پایتخت گردشگری در گستره‌ای بین‌المللی را به میزبانی از مسابقات ورزشی آسیایی یا بازی‌های جام جهانی تشبیه کرد و افزود: این رویداد محدود به ابتدا تا انتهای سال ۲۰۱۸ نیست و باید در نظر داشته باشیم که از همین حالا برای مازندران آغاز شده است، زیرا باید مازندران را برای میزبانی از این رویداد بین‌المللی آماده کنیم. وی ادامه داد: طراحی برنامه‌های فرهنگی، تفریحی، ورزشی، هنری، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و افزایش سرعت اجرای پروژه‌های زیرساختی استان و در یک کلام شتاب دادن به روند توسعه استان برای بهره‌برداری از این فرصت مهم باید در دستور کار همه مدیران و البته مردم قرار گیرد.
- نقش محوری مردم
طراح پروژه پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو با بیان این‌که نقش‌آفرینان اصلی این رویداد، مردم هستند، گفت: هرچند که برنامه‌ریزی‌ها باید توسط مدیران انجام شود، اما بخش اصلی چنین میزبانی‌های بین‌المللی که مستقیم به ابعاد مختلف اجتماعی ارتباط دارند را به ویژه در بازه زمانی اصلی رویداد، مردم به عهده دارند؛ چراکه سود این رویداد نیز در نهایت به شهروندان می‌رسد.
ماهفروزی تصریح کرد: طراحی سازوکار انتخاب و اعطای امتیاز پایتخت گردشگری و اعطای امتیاز برای یک سال می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری و اقتصاد محلی، افزایش سطح رفاه و زندگی مردم شهر میزبان کمک کند. همچنین به لحاظ اقتصادی و اجتماعی، توسعه فیزیکی و تغییر چهره شهرها، چالشی برای منتخبان باشد. وی ادامه داد: اشتراکات فرهنگی بین کشورهای عضو اکو، پوشش رسانه‌ای و استفاده از فناوری‌های ارتباطی میان کشورهای عضو می‌تواند زمینه را برای افزایش تعداد گردشگران ورودی از کشورهای عضو فراهم کند.
- اهداف اصلی طرح پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو
طراح پروژه پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو در تشریح اهداف اصلی طرح پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو که در طرح توجیهی به عنوان اولویت‌ها مد نظر قرار گرفته است، گفت: تشویق کشورهای عضو برای تهیه برنامه‌های ملی به منظور توسعه شهرهای گردشگری با هدف فقرزدایی و توسعه پایدار اقتصادی، افزایش توجه به طبیعت‌گردی، گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و گردشگری میراث در میان کشورهای عضو، بالا بردن استانداردهای زندگی شهری، افزایش آگاهی عمومی مردم کشورهای عضو اکو از جاذبه‌های توریستی، منابع و امکانات موجود در این کشورها به منظور تشویق گردشگری ورودی و ایجاد رقابت مثبت بین کشورهای عضو به منظور رشد گردشگری آنها برخی از اهداف این طرح هستند که جوامع میزبان باید در برنامه‌ریزی‌های خود به آنها توجه داشته باشند.
«علی ماهفروزی» تشویق کشورهای عضو برای سازماندهی و برگزاری رویدادهایی همچون جشنواره فیلم و نمایشگاه‌هایی مانند صنایع دستی را از دیگر اهداف این طرح برشمرد و افزود: حمایت و تشویق، توسعه زیرساخت‌ها و اولویت دادن به ارتقای تسهیلات و زیرساخت‌های موجود، تشویق مقامات ملی گردشگری در هر کشور برای تهیه اقلام تبلیغاتی همچون بروشور، پوستر، کتاب راهنما، کتاب اصطلاحات تخصصی گردشگری به زبان‌های موجود در منطقه اکو، تولید برنامه‌های تلویزیونی و ویدئوکلیپ‌های تبلیغاتی از شهرهای برگزیده، تشویق بخش خصوصی برای ارائه بسته تورهای تلفیقی، استقبال عموم مردم کشورهای عضو اکو به سفر در این کشورها، مبارزه با ایجاد فقر و فقرزدایی در میان کشورهای عضو و بالابردن همکاری‌های اقتصادی از طریق توسعه گردشگری از مهم‌ترین اهداف ترسیم شده برای این پروژه مهم بین‌المللی هستند که از مازندران آغاز می‌شود.