به همین دلیل بهزیستی در اجرای طرح «سی‌بی‌آر» یا توانبخشی مبتنی بر جامعه، اقداماتی را در روستاها انجام می‌دهد. البته این طرح شامل شهرنشینان هم هست. اقداماتی که برای روستاییان انجام می‌شود حائز اهمیت است، چراکه رفتن به روستاهای کم‌امکانات و صعب‌العبور از اهمیت بیشتری برخوردار است. در چند ماه اخیر بهزیستی استان البرز در مناسبت‌های مختلف با استفاده از تسهیلگران موسسات توانبخشی زیر نظر بهزیستی به روستاها اعزام شده و اقدامات توانبخشی را در همان مکان برای مددجویان روستایی انجام می‌دهند. این اقدامات در همه روستاهای البرز اتفاق می‌افتد.
- هدف طرح
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی البرز درباره طرح «سی‌بی‌آر» یا توانبخشی مبتنی بر جامعه، این‌گونه می‌گوید: طرح توانمندسازی افراد دارای آسیب نخاعی به منظور تسریع و تسهیل در پذیرش شرایط جدید و سازگاری با آن، کاهش فشارهای روانی وارد بر فرد و خانواده، ارتقای کیفیت زندگی و کاهش هزینه‌های تحصیلی مرتبط با معلولیت تهیه شده است.
«شیوا اکبری» می‌افزاید: هدف از اجرای این طرح به حداکثر رساندن توانایی مددجو در زمینه حرکتی، اجتماعی، جسمی و روان، مستقل شدن در انجام امور شخصی و افزایش کیفیت زندگی، ارجاع مددجو به مراکز پزشکی برای درمان، تجهیز کردن لوازم توانبخشی و بهداشتی، برگزاری کلاس‌های آموزشی مورد نیاز به صورت گروهی یا انفرادی، مناسب‌سازی خانه‌ها و معابر با همکاری شهرداری، مشاوره ازدواج، افسردگی، خانواده، تحصیل و... است. این مسئول ادامه می‌دهد: این‌که افراد معلول در ایاب و ذهاب و دسترسی به ادارات، دانشگاه‌ها، اماکن تفریحی و بسیاری اماکن دیگر دچار مشکل باشند، به معنای نابرابری با سایر شهروندان است. جای دریغ است که با موانعی روبه‌رو باشیم که زمینه حضور معلولان را در جامعه محدود می‌کند. وی می‌افزاید: در بحث بهبود وضعیت معاش و توانمندسازی افراد دارای معلولیت نیز خدمات بسیار زیادی در نظر گرفته شده و سعی می‌کنیم برای این افراد در زمینه توسعه مهارت‌هایشان، خوداشتغالی، اشتغال‌های دستمزدی، خدمات مالی و مناسب‌سازی محیط زندگی‌شان، تردد آسان و راحت آنها در محیط زندگی و تشکیل گروه‌های خودیار اقداماتی را انجام دهیم.
اکبری می‌گوید: در طرح «سی‌بی‌آر» بر واگذاری امور به معلولان و جوامع محلی تاکید شده و در مرحله اول اجرای آن ارائه آموزش‌ها به معلولان، خانواده معلولان و افراد محل زندگی آنها مدنظر قرار گرفته است. وی با بیان این‌که توانبخشی مبتنی بر جامعه سی‌بی‌آر یک طرح نیست، بلکه یک برنامه است و اعتبارات خاص خود را دارد، می‌افزاید: این طرح سبب توسعه خدمات توانبخشی در سطح محلی و جلوگیری از مرکز محوری در ارائه خدمات است که از سال ۸۷ آغاز و در نهایت تبدیل به برنامه شده است.
معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان می‌گوید: بهزیستی با ایجاد سازوکارهایی، اشتغالزایی برای مددجویان را در اولویت خود قرار داده و در این راستا حمایت از مشاغل خانگی، خوداشتغالی و پرداخت تسهیلات به کارفرمایان را مدنظر خود قرار داده است. اکبری یکی از مهم‌ترین نتایج اجرای این طرح را فراهم کردن اشتغال پایدار برای معلولان دانسته و می‌گوید: در صورت آموزش به خانواده‌ها و مناسب‌سازی محیط می‌توان شرایط بهتری را برای زندگی افراد معلول و توانمندسازی آنها فراهم کرد که این موضوع می‌تواند با ارائه آموزش‌های مهارتی اشتغال پایداری را برای فرد معلول فراهم کند.
- جامعه هدف روستایی
کارشناس توانبخشی اداره کل بهزیستی استان می‌گوید: از طریق تسهیلگران بهزیستی، نیازمندان و معلولان در مناطق صعب‌العبور شناسایی می‌شوند و از این طریق خدمات توانبخشی و توانپزشکی به آنها ارائه می‌شود. «آزاده سیوشی» می‌افزاید: در اداره کل بهزیستی استان برخی فعالیت‌ها به بعضی موسسات واگذار می‌شود و اکنون توانبخشی مبتنی بر جامعه به ۶ موسسه واگذار شده است و هر شهرستان یک موسسه دارد. در کرج موسسه هستی‌بخش البرز از موسساتی است که بسیاری از فعالیت‌ها را برعهده گرفته و زیر نظر بهزیستی استان اقدام می‌کند. در استان ۲۲۰ جامعه هدف روستایی داریم که این موسسه ۳۸ روستا در کرج را تحت پوشش قرار داده است.
وی می‌افزاید: در مناسبت‌های مختلف با هماهنگی با روستاییان و دهیاران روستاها اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام می‌شود. روزی خاص تعیین شده و در آن روز تیمی برای توانبخشی به روستاها عازم می‌شوند. در این تیم کاروان سلامت نیز حضور دارند و به صورت رایگان در روستاهایی که بدون درمانگاه و صعب‌العبورند، خدمات‌رسانی می‌کنند. سیوشی با اشاره به سالمندان روستایی می‌گوید: در کنار اقدامات سی‌بی‌آر برای معلولان، به سالمندان روستایی نیز خدمات‌رسانی می‌شود. وی اضافه می‌کند: همچنین دوره آموزشی روان و بهداشت سالمند و معلول هم برگزار می‌شود.
- ارائه خدمات رایگان برای مددجویان توانبخشی روستایی
تسهیلگر میانی مرکز هستی‌بخش البرز می‌گوید: این مرکز زیر نظر بهزیستی فعالیت دارد و کار توانبخشی مبتنی بر جامعه بر عهده‌اش است. «پگاه اِنج» می‌افزاید: پرونده‌های مددجویان بهزیستی روستاهای جاده چالوس و بخش مرکزی قسمت بالای کرج، مانند بیلقان برغان و قسمت محمدشهر، علی‌آباد گونه و گلستانک در این مرکز مورد بررسی قرار می‌گیرند. وی با اشاره به کار تسهیلگران در موسسات توانبخشی تحت پوشش بهزیستی البرز اضافه می‌کند: تسهیلگری یعنی تسهیل و آسان کردن کارهایی که در رابطه با مددجو و بهزیستی انجام می‌شود و تسهیلگر رابط بین مددجو و بهزیستی است. این تسهیلگر می‌گوید: حدود ۳۸ روستا زیر نظر این موسسه قرار دارد و خدمات رایگان به مددجویان ارائه می‌دهد.
انج با اشاره به خدمات رایگان به مددجویان ادامه می‌دهد: خدماتی نظیر ویزیت پزشک، روانشناس، پزشکان متخصص و خرید تجهیزات پزشکی برای مددجویان تحت پوشش در این مرکز رایگان انجام می‌شود. وی می‌افزاید: اعزام کاروان سلامت یکی از خدماتی است که به صورت رایگان برای اهالی روستا انجام می‌شود. این اقدام در تفاهم‌نامه‌ای با هلال احمر صورت گرفته است. انج می‌گوید: کاروان سلامت به روستاها اعزام شده و با تشکیل کمیسیون پزشکی و ایجاد پرونده پزشکی برای مددجویان، آنها تحت پوشش ما قرار می‌گیرند. این تسهیلگر بهزیستی می‌افزاید: از اقدامات دیگری که ما برایشان انجام می‌دهیم ایجاد زمینه برای اشتغال است. وی می‌گوید: در دفعات در روستاهای مختلف برنامه‌هایی برای اشتغالزایی ایجاد می‌کنیم تا مددجویان دستاوردهای خود را عرضه کنند.
انج می‌افزاید: در چند ماه گذشته تاکنون در روستای محمودآباد، روستای امام چشمه و خانه‌باغ فاتح با ایجاد نمایشگاهی از دستاوردهای روستاییان زمینه را برای ایجاد اشتغال برایشان فراهم کردیم. در آینده نیز در روستاهای دیگر این اقدامات برای روستاییان مناطق مختلف انجام می‌پذیرد. وی ادامه می‌دهد: در نمایشگاه دستاوردهای روستایی مددجویان شهرستان‌های استان البرز شرکت کردند. انج با اشاره به اهداف این اقدامات می‌گوید: این اقدامات با هدف خودکفایی مددجویان انجام می‌شود. هرچند بهزیستی به مددجو کمک می‌کند، اما مددجو نیز باید بتواند در زندگی مسیر خویش را بیابد و خودکفا شود. این اقدامات را با ایجاد کارگاه‌های تولیدی استادشاگردی انجام می‌دهیم. وی می‌افزاید: تلاش ما در این مراکز کمک به مددجویان و توانبخشی مبتنی بر جامعه است. امید که بتوانیم در این راه مددجویان بیشتری را به سوی خودکفایی پیش ببریم.
- فردیس ۶ هزار معلول دارد
رئیس اداره بهزیستی شهرستان فردیس گفت: توانبخشی مبتنی بر جامعه یا سی‌بی‌آر در روستای فرخ‌آباد زیبادشت فردیس انجام می‌پذیرد. به گزارش همشهری «علیرضا فتاح‌پور» افزود: اکنون ۶ هزار معلول در شهرستان فردیس شناسایی شده‌اند. در این طرح معلولان ساکن در روستای فرخ‌آباد زیبادشت شناسایی و به بهزیستی معرفی می‌شوند تا از خدمات و امکاناتی از قبیل مسکن، اشتغال، بهداشتی و آموزشی استفاده کنند.
وی ادامه داد: خانواده‌هایی که حداقل ۲ معلول داشته باشند و زمین هم برای ساخت‌وساز داشته باشند، بهزیستی ۱۸۰ میلیون ریال بلاعوض و ۱۸۰ میلیون ریال تسهیلات بانکی با سود ۵ درصد به آنها اعطا می‌کند. رئیس اداره بهزیستی شهرستان فردیس اظهار کرد: معلولانی که گواهی مهارت فنی و حرفه‌ای داشته باشند، تسهیلات بانکی تا سقف ۱۵۰ میلیون ریال با سود ۴ درصد در اختیار آنها قرار می‌گیرد. افرادی هم که مدرک فنی و حرفه‌ای نداشته باشند و بتوانند در خانه شغل ایجاد کنند، بهزیستی مبلغ ۵۰ میلیون ریال وام خانگی به آنها پرداخت می‌کند.
فتاح‌پور گفت: همچنین به معلولان لوازم بهداشتی رایگان از قبیل ویلچر، واکر و... داده می‌شود. وی افزود: بیشتر این افراد معلولان جسمی حرکتی هستند که با جدیت به آنان خدمات‌رسانی می‌شود. علاوه بر ارائه خدمات توانبخشی به معلولان بستری در منزل، به تناسب نیاز خانواده به آنان کمک‌های موردی هم می‌شود. رئیس اداره بهزیستی شهرستان فردیس با اشاره به اهداف بهزیستی در خدمات‌رسانی به معلولان، افزود: کاستن تاثیر ناتوانی، توانمند کردن معلول برای حضور موثر در اجتماع، خودگردانی و کسب زندگی باکیفیت‌تر از هدف‌های بهزیستی در ارائه خدمت به افراد معلول است. وی گفت: مسئولیت توانبخشی نه‌تنها آموزش به افراد دارای ناتوانی و معلولیت است، بلکه مداخلاتی نیز در نظام‌های عمومی جامعه برای مناسب‌سازی محیط، تدارک حمایت از حقوق انسانی و توانمندسازی فرد معلول انجام می‌دهد. فتاح‌پور خدمات توانبخشی به معلولان در بهزیستی را شامل ۵ بخشپزشکی، آموزشی، اجتماعی، حرفه‌ای و مبتنی بر جامعه برشمرد.