سریال «چرنوبیل» حادثه‌ای را که روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ رخ داد تصویر می‌کند و از انفجار وسیع قدرت هسته‌ای در اوکراین که موجب شد تا مواد رادیواکتیو در همه بلاروس، روسیه و اوکراین منتشر شود و حتی تا دامنه‌های اسکاندیناوی و غرب اروپا را دربرگیرد، نشان می‌دهد.
نویسنده و خالق مجموعه کریگ مازن و کارگردان آن یوهان رنک است. چرنوبیل تولید مشترک شبکهٔ کابلی آمریکایی اچ‌بی‌او و شبکهٔ تلویزیونی بریتانیایی اسکای است؛ این مجموعه در ۶ مه ۲۰۱۹ در ایالات متحده و در ۷ مه ۲۰۱۹ در بریتانیا به نمایش درآمد و در ۳ ژوئن ۲۰۱۹ به پایان رسید. این سریال فاجعهٔ هسته‌ای چرنوبیل که در آوریل ۱۹۸۶ در جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین و تلاش‌های پاک‌سازی بی‌سابقه‌ای که به دنبال آن رخ داد را به تصویر می‌کشد.
چرنوبیل در ۷۱امین دوره مراسم جوایز امی موفق به دریافت ۱۰ جایزه در بخش های مختلف از جمله بهترین مینی سریال، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شده است.
- داستان
چرنوبیل، ماجرای واقعی یکی از فجایع انسانی در تاریخ است و داستان شجاعت زنان و مردانی را روایت می‌کند که خود را قربانی کردند تا اروپا را از فاجعه نجات دهند. این سریال کوتاه بر روی فاجعه نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل که در آوریل ۱۹۸۶ در اوکراین (شوروی) رخ داد متمرکز است و آشکار می‌سازد که چرا و چگونه این حادثه رخ داد و به پنهانکاری شوروی اشاره می‌کند.
سوتلانا الکسیویچ، نویسندهٔ بلاروسی برندهٔ جایزه نوبل برای کتاب صداهایی از چرنوبیل گفت: این سریال کوتاه براساس خاطرات مردم محلی پریپیات ساخته شده‌است.
این سریال به بررسی برخی از روایات ناشناخته یا کمتر مورد توجه قرار گرفتهٔ این فاجعه می‌پردازد. از جمله تلاش‌های الکسی آناننکو، والری بیسپالوف و بوریس بارانوف که در قسمت‌های ۲ و ۳ به آنان می‌پردازد. سه مرد که داوطلب می‌شوند به منظور قطع آب، که آن آب می‌توانست وارد هسته شود و انفجار دیگری را رقم زند، وارد زیرزمین نیروگاه شوند. این کار برای جلوگیری از انفجار حرارتی باید انجام می‌گرفت. گزارش‌های رسمی بعدها به این نتیجه رسیدند که اگر این کار انجام نمی‌شد، انفجار حرارتی قطعاً اتفاق می‌افتاد و می‌توانست صدها کیلومتر مربع از فضای غیر مسکونی و مسکونی را در بربگیرد و آلوده کند. در پایان قسمت ۵ ذکر شد که برخلاف تصور عموم و برخی رسانه‌ها، هر سه داوطلب از هرگونه تأثیر منفی مواد رادیو اکتیویته جان سالم به در برده و زنده ماندند.
- بازیگران اصلی
جرد هریس در نقش «پروفسور والری لگاسف» : مدیر مؤسسه انرژی اتمی کورچاتوف و بخشی از تیم مدیریت فاجعه چرنوبیل.
استلان اسکارشگورد در نقش «بوریس شربینا» : معاون رئیس شورای وزیران و رئیس دفتر سوخت و انرژی. او توسط کرملین جهت رهبری کمیسیون دولتی فاجعه چرنوبیل پس از وقوع این حادثه منصوب شد.
امیلی واتسون در نقش «یولانا خومیوک» : یک دانشمند از مؤسسه انرژی هسته‌ای آکادمی علوم از اس اس آر بلاروس، که عضو تیم تحقیق در مورد فاجعه چرنوبیل می‌شود. (یک شخصیت خیالی)
آدام ناگایتیس در نقش "واسیلی ایگناتنکو": آتش‌نشان ۲۵ ساله اهل پریپیات.
جسی باکلی در نقش «لیودمیلا ایگناتنکو» :همسر «وسیلی ایگناتنکو».
دیوید دنسیک در نقش میخائیل گورباچف: دبیرکل حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی
پاول ریتر در نقش «آناتولی دیاتلوف» :معاون ارشد نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل.
سَـم تراوتن در نقش «الکساندر اکیموف» : سرپرست شیفت شب.
رابرت امس در نقش «لئونید تاپتانوف» : مهندس ارشد مدیریت رآکتور.
آدریان رالینز در نقش «نیکولای فومین» : مهندس ارشد نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل.
کان اونیل در نقش «ویکتور بریخانوف» : مدیر نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل
بری کیوگن در نقش «پاول گریموف» :یک غیرنظامی که به عنوان مدیریت «پاک‌کنندگان» [فعالیت می‌کند.
رالف اینسون در نقش سرلشکر «نیکولای تاراکانف» :فرماندهٔ «پاک‌کنندگان» فاجعه.
مارک لویس جونز در نقش سرهنگ دوم «ولادیمیر پیکالوف» : فرمانده نیروهای شیمیایی شوروی.
الکس فرنس در نقش «آندری گلوخوف» : رئیس خدمهٔ معدنچیان.
اَلن ویلیامز در نقش «ویکتور چارکوف» : معاون رئیس کاگ‌ب، یک شخصیت خیالی.
فارس فارس در نقش «باچو» : سرباز روسی
مایکل مک‌الاتون در نقش «آندری استپاشین» : دادستان دادگاه «دیاتلوف»، «بریخانوف» و «فومین»
- دقت تاریخی
کلر کورکهیل، محقق مدیریت دفع زباله هسته‌ای در دانشگاه شفیلد، پروژه‌های مشترکی با مردم اوکراین و ژاپن برای کمک به پاک‌سازی چرنوبیل و فوکوشیما انجام داده‌است. او در مصاحبه با یاهو موویز بریتانیا گفت: «اچ‌بی‌او به طرز فوق‌العاده‌ای در بیان ایفای نقش راکتورهای هسته‌ای به مردم عمل کرده، و توضیح مهندسی هسته‌ای به مردم در یک سریال درام اصلاً آسان نیست ولی اچ‌بی‌او به طرز شگفت‌انگیزی از پس آن برآمده. من می‌خواستم در توییتر همه چیز را در مورد فاجعه توضیح دهم زیرا سیاست مداران همه چیز را در این مدت توضیح نداده بودند و من می‌خواستم اطلاعات مبهم را از میان بردارم تا مردم بدانند چه اتفاقی واقعاً در حال رخ دادن است. اما نیازی نبود زیرا اچ‌بی‌او با این سریال تلاشِ خیلی خوبی برای توضیح دادن علومِ هسته‌ای و چگونگی وقوع فاجعه به مردم و حفظ داستان واقعی انجام داد. اولین قسمت از این مجموعه با یک انفجار به معنای واقعی کلمه شروع شد، دقیقاً همانند واقعیت، که در آن شب سرنوشت‌ساز در مرکز شهر رخ داد. آتش‌نشانان محلی به سرعت به صحنه می‌روند، اما واضح است که آن‌ها برای آنچه که با آن روبرو هستند آمادگی لازم را ندارند. بسیاری از اولین کسانی که نزدیک به تشعشعات رادیواکتیو بودند ساعاتی پس از حادثه جان خود را از دست دادند. برخی از چیزهایی که من درباره‌شان مطمئن نبودم، در قسمت اول کاملاً آشکار و دقیق بودند، مثلاً زمانی که یکی از آتش‌نشانان یک قطعه گرافیت را برداشت و آن قطعه فوراً دست او را سوزاند، حقیقتاً من فکر نمی‌کردم که سوختگی به همین سرعت رخ دهد، فکر می‌کردم سوختگی‌ها در عرض چند ساعت یا چند روز ظاهر خواهند شد. ساخت و پروسه امواج تابشی رادیو اکتیو وحشتناک بود و در واقع، احتمالاً خیلی بدتر از آن چیزی بود که خواندم. اما احساس می‌کنم عوامل سریال، تا حد زیادی از آن را به مردم نشان ندادند. من چیزهای زیادی در مورد چرنوبیل و فاجعه‌اش می‌دانستم چرا که من قبل از پخش سریال از آنجا دیدن کرده بودم و در تلاش برای فهمیدن اینکه چطور باید یک انفجار را مهار کنم، با مؤسسه علمی اوکراین، کار می‌کردم، اما چیزی در مورد هزینه‌های انسانی و استفاده از نیروی انسانی نمی‌دانستم، این چیزی بود که از این سریال آموختم.»
• نظر منتقدان
راتن تومیتوز گزارش کرد که ۹۵٪ منتقدان نظر مثبتی دربارهٔ سریال داشته‌اند که این درصد از روی ۵۶ نقد بدست آمده و در مجموع امتیاز ۸٫۸۴ از ۱۰ را نصیب سریال می‌کند. در سایت متاکریتیک نیز با احتساب ۲۶ نقد، امتیازِ ۸۳ از ۱۰۰ را به خود اختصاص داده که به معنای «تحسین جهانی» است. همچنین در مجله و وبسایت فرانسوی آلوسینه، این سریال با دریافت امتیاز از ۱۳ منتقد، به امتیازِ ۴٫۱ از ۵ دست یافت و همچنین در بخش بهترین سریال‌ها، در رتبه اول قرار گرفت.
واشینگتن‌پست و بی‌بی‌سی: «گفته‌اند که این مجموعه با تمرکز بر روی قدرت اطلاعات و اینکه رهبران نامشروع می‌توانند به‌طور عمد یا غیرعمد اشتباهات را فراتر از درک خود مرتکب شوند و جامعه را با دروغ‌های خود به سمت نابودی بکشانند و چرنوبیل به خوبی از عهدهٔ این مهم برآمده است.»
«هنک استوور» از واشینگتن‌پست از آن به خاطر نشان دادن «چه اتفاقی رخ می‌دهد که دروغ گفتن به مردم به همین راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد» تمجید کرد.
«مری سایال»، چرنوبیل را به عنوان «نمایش هوشمندانه‌ای از هزینه‌ها و بهای انسانیِ سانسورها و دروغ‌های دولتی ستایش می‌کند» و دوست دارد چنین افشای مشابهی را برای فاجعه بوپال ببیند.
بن تراورس از ایندی‌وایر نوشت: «چرنوبیل برای همه نیست. با شدت افنجارش، هوای ثابت کشنده اش، می‌تواند برای تجدید حیات دوباره این فاجعه غیرقابل‌تصور، ناراحت‌کننده باشد. اما مازن و یوهان رنک یک کار با ابهت انجام می‌دهند که مردم را به این داستان پر از وحشت دعوت می‌کند. هر لحظه تهوع، هر لحظه وحشت، چه گوشت فاسد شده باشد و چه تصمیمی برای دلایل اشتباه گرفته شود، یک هدف دارد و به بیننده عاقبت دروغ را نشان می‌دهد. سریال چرنوبیل یک برنامه تلویزیونی نفس‌گیر از این فاجعه است که در چندین سطح مورد تحسین قرار خواهد گرفت.»
نورین رجا از ونیتی فایر گفت: «با چرنوبیل که در قلب بزرگ‌ترین فاجعه هسته‌ای قرن بیستم غرق شد، اچ‌بی‌او یک مینی سریال بسیار دقیق و کنترل‌شده را ارائه داد.»
آیشاتو لورن از برین دمیج: «تماشای این مجموعه بسیار سخت است، غم‌انگیز و ملال‌آور است، اما ضروری است. همه باید آن را ببینند. زیرا یک بخش بسیار مهم در تاریخ بشریت را این سریال به نمایش کشیده‌است».
- نظر بینندگان
در راتن تومیتوز امتیاز بینندگان این سریال ۴٫۸ از ۵ است.
در بخش مردمیِ سایت فرانسوی آلوسینه نیز امتیاز ۴٫۷ از ۵ را دریافت کرد.
خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد که پخش مینی‌سریال اچ‌بی‌او موجب رشد آمار گردشگری و بازدید از چرنوبیل شده‌است. طبق اعلام دفتر خدمات مسافرتی «سولوایست» چرنوبیل حضور گردشگران در منطقه از می ۲۰۱۹ نسبت به همین ماه در سال گذشته تا ۳۰ درصد افزایش یافته‌است. «سرگی ایوانچوک» مدیر شرکت به رویترز می‌گوید ثبت نام برای ماه‌های جون، ژوئیه و اوت نیز به دنبال پخش سریال تا ۴۰ درصد رشد داشته‌است. دفتر «چرنوبیل تور» نیز رشد مشابهی را گزارش می‌دهد.
• منابع
2019-05-31/ The real Chernobyl | HBO's hit miniseries is ending, and here's how its characters compare to their real-life counterparts». meduza.io
Stephen McGinty: Lead coffins and a nation's thanks for the Chernobyl suicide squad". www.scotsman.com. Retrieved/ ۲۰۱۹-۰۶-۱۲
Chernobyl': How historically accurate is the hit HBO miniseries? /۲۰۱۹-۰۶-۰۸
www.imdb.com/title/tt۷۳۶۶۳۳۸
www.hamshahrionline.ir/news/۴۴۲۹۶۱