وقتی تاریخ ساخت آن را میبینم، بیشتر به فکر میروم. اسم این سردیس«الچه» است؛ متعلق به ۳۵۰ تا ۵۰۰ سال پیش از میلاد. اینجا یادگاریهای انسان را از هزارههای قبل خواهید دید. «آلیکانته» اینروزها در تهران است؛ در نمایشگاه میراث باستانشناسی اسپانیا در موزهی ملی ایران.
موزهها نباید مُرده باشند؛ یعنی نباید فقط مکان نگهداری اشیا باشند. باید زنده بمانند و برنامههای نو داشته باشند. موزهی ملی ایران یکی از موزههای مهم کشورمان است. این موزه با همکاری موزههای جهان، آثار باستانی کشورهای مختلف جهان را بهنمایش میگذارد و اینبار میتوانید در این موزه، نمایشگاه میراث باستانشناسی اسپانیا (گزیدهای از موزهی باستانشناسی آلیکانته) را ببینید. در این نمایشگاه، ۳۰۰ اثر فرهنگیتاریخی از موزهی باستانشناسی آلیکانته در والنسیای اسپانیا بهنمایش گذاشته شده که از دوران پارینهسنگی تا دورهی معاصر را شامل میشود و میشود بهنوعی تأثیرات همجواری با دریای مدیترانه را در آنها مشاهده کرد. این نمایشگاه در مجموع، به سه گالری تقسیم میشود.
- گالری اول
قدیمیترین اثر بهنمایش درآمده در این گالری، تبر دستی سنگی مربوط به دورهی پارینهسنگی قدیم است که در نزدیکی مادرید کشف شده و قدمت آن به حدود ۳۵۰هزار سال میرسد. ابزارهای دورههای پارینهسنگی میانی، مربوط به انسانهای نئاندرتال است. شاید بگویی نئاندرتالها چهکسانی بودند؟ آنها گونهای از نیاکان انسان بودند که در اروپا و قسمتهایی از غرب آسیا، آسیای مرکزی و شمال چین (آلتای) سکونت داشتند. اولین نشانهها از نئاندرتالهای اولیه به حدود ۱۳۰هزار تا ۲۳۰هزار سال پیش در اروپا برمیگردد.
با توجه به اینکه انسان امروزی، پنجهزار سال پیش از انقراض آنها وارد اروپا شد، احتمالاً این دو گروه انسانی با هم تماسهایی داشتهاند. آنها جمجهها و بینیهای بزرگی با قدی کوتاه داشتهاند. عضلات قوی و نوع فیزیکشان هم آنها را از سرما محافظت میکرد.
در این بخش نمایشگاه، میتوانید سنگی را ببینیدکه نقش یک اسب برروی آن حک شده است. این سنگ و حکاکی روی آن به ۱۷هزار سال پیش میرسد. سوزنهایی که با استخوان درست شدهاند هم خیلی جالب هستند.
- گالری دوم
در این گالری میتوانید آثاری از دورههای آهنی، فنیقیها، ایبری، رومی، اسلامی، مسیحیت و قرونوسطی را ببینید. مثلاً سفالهایی که متعلق به ۵۵۰ تا ۸۰۰سال پیش از میلاد است. مجموعهی سفالی به شکل دِمِتِر، الههی باروری و حاصلخیزی زمین در اساطیر یونان، نیمتنهی گچی شاهزادهخانم شهر الچه، موزاییککاریهای زیبا، کتیبههای سنگی عربی و کاسههای کتیبهدار و خمرههای گوناگون.
- گالری سوم
در این بخش که آثار آن، بیشتر از مجموعهداران به موزهی آلیکانته اهدا شده، آثار گوناگونی بهنمایش در آمده که شامل آثار چوبی، سفالی، شیشه و کاشیاند. شمشیر و سپر از فیلیپین، بادبزن و جعبهی بازی چوبی از چین. اما بخش جالب این نمایشگاه، اسناد روابط سیاسی ایران و اسپانیا در سدهی ۱۷ میلادی، یعنی در دورهی صفویه است. در آنزمان اسپانیا و ایران، دشمنی مشترک داشتند و آن امپراطوری عثمانی بود. در اسناد مکتوب دورهی صفویه، به یک ایرانی بهنام دُنخوان پارسی اشاره شده که در ایجاد سفارتخانه نقش مهمی داشته است. یک دهه بعد، سفیر دیگری بهنام دُنگارسیا فیگوروآ از جانب فیلیپسوم بهعنوان دیپلمات فرستاده شد. از او مدارک قابلتوجهی دربارهی ایرانِ دورهی صفویه بهجا مانده است. سرانجام بهدلیل تغییراتی که منافع استراتژیک، مانند از دستدادن جزیرهی هرمز در سال ۱۶۲۲ میلادی و ایجاد اتحاد جدید بین ایران و انگلیس، روابط اسپانیا و ایران قطع شد. قطع روابط تا اواسط سدهی نوزدهم همچنان ادامه یافت تا بهواسطهی شخصیتتأثیرگذاری بهنام دُنآلفونسو رویا دنیرا، مجدداً از سرگرفته شد. در این بخش ۱۸ سند از روابط سیاسی ایران و اسپانیا و گزارشهای سفیر اسپانیا دربارهی فعالیتهای سیاسیاش در ایران بهچشم میخورد. استوارنامهی سفیر ایران در دربار اسپانیا، نمونهی ترجمهی نامهی شاهعباس اول به پادشاه اسپانیا فیلیپ سوم و...
این نمایشگاه تا اول فروردین ۱۳۹۹در موزهی ملی ایران (خیابان امام خمینیره، ابتدای خیابان سیتیر، خیابان پرفسور رولن) برپاست.