به گزارش ایرنا، وقوع سیل فروردین ماه ۹۸ در لرستان و طغیان رودخانه‌ها و سرازیر شدن رواناب‌ها به محل زندگی مردم و تخریب زیرساخت ها ضرورت احداث سدهای بزرگ و تاثیرگذار در استان را بیش از پیش نمایان کرد. لرستان به دلیل داشتن شیب تند و جغرافیای کوهستانی مستعد بروز سیلاب و طغیان رودخانه‌ها است که وقوع سیل فروردین امسال علاوه بر هزاران میلیارد تومان خسارت به استان موجب جاری شدن آب به پایین دست و پر شدن سدهای خوزستان و بروز سیل در آن استان نیز شد. در جریان سیل اخیر به‌زعم مسئولان استانی و کشوری نیاز به احداث سد در لرستان مورد تاکید قرار گرفت و این موضوع در جلسات و بازدیدهای مختلف بارها تکرار و تاکید شده است.
اکنون این نظریه در استان لرستان قوت گرفته است که اگر سدهای در دست ساخت در استان اجرایی و تکمیل شده بودند شاید سیلی در این استان رخ نمی داد و هزاران میلیارد تومان خسارت بر روی دست دولت نمی‌ماند. سدها علاوه بر ذخیرهسازی آب‌های روان برای تامین آب بخش کشاورزی، شرب و سایر مصارف نیز مورد استفاده قرار می گیرند. اکنون ۱۵سد در استان لرستان با اهداف مختلف برق آبی و تامین آب شرب، صنعت، کشاورزی، کنترل و مهار سیلاب و گردشگری در دست ساخت است. طبق تعریف استاندارد کمیسیون بین المللی سدهای دنیا، تمام سدهایی که ارتفاع آن ها بیش از ۱۵ متر و حجم مخزن آن ها بیش از یک میلیون متر مکعب باشد، جزو سدهای بزرگ محسوب می‌شود.
از این رو سدهای ساخته شده یا در دست ساخت وزارت نیرو در استان لرستان از سد کزنار (با ارتفاع ۲۶ متر و حجم مخزن یک میلیون متر مکعب) تا سد بختیاری (با ارتفاع ۳۲۵ متر و حجم مخزن پنج میلیارد و ۱۵۹ میلیون مترمکعب) جزو سدهای بزرگ محسوب می شوند. سدهای رودبار، بختیاری، کزنار، خان آباد، حوضیان و عالی محمود الیگودرز، سدهای آبسرده و شهید بروجردی شهرستان بروجرد، سد کمندان ازنا، سد مروک دورود، سد تاج امیر نوراباد، سدهای ایوشان، مخمل کوه و زیبامحمد خرم آباد و تنگ معشوره جزو سدهای در دست ساخت لرستان هستند. لرستان به لحاظ شرایط زمین‌شناسی، گسترش سازندهای ریزدانه، توپوگرافی کوهستانی و میانگین بالای بارش‌ها با ۴۳۶ نقطه سیل‌خیز یکی از پنج استان اول سیل‌خیز کشور است و در بین شهرستان‌های استان نیز به‌ترتیب پلدختر و خرم‌آباد رتبه اول و دوم را دارند.
- کنترل سیلاب هدف اصلی ساخت سد است
کارشناس حوزه آب شرکت آب منطقه ای لرستان می گوید: با توجه به درصد دی اکسید کربن که به کره زمین اضافه شده، زمین به سمت گرم شدن می‌رود که تبعات بسیار زیادی دارد و تغییر اقلیمی یکی از آنهاست. فرهاد ظهراب ادامه داد: ایران در کمربند خشک جهان قرار دارد میانگین باران هر ساله ۲۵۰ میلیمتر است با توجه به نعمت خداوند و جایگاه ویژه کشور میزان بارندگی مثبت ارزیابی می شود. وی بیان کرد: ۱۳ میلیارد مترمکعب روان آب در استان در شرایط عادی داریم که موضوع سدسازی باید اهمیت و در اولویت استفاده از این میزان آب باشد.وی ادامه داد: نمی توانیم سد سازی را در استان لرستان منسوخ اعلام کنیم، هدف اصلی از سدسازی کنترل سیلاب های فصلی است و بسیاری از مسائل لرستان با استفاده صحیح آب برطرف می شود.
- ایجاد سد معشوره راهکاری برای کنترل سیلاب در لرستان است
معاون برنامه‌ریزی آب منطقه‌ای لرستان در این باره گفت: گرچه امسال سیل در لرستان جاری شد اما در برخی نقاط استان برغم بارندگی های بی سابقه، بدلیل نبود سیستم ذخیره آب از این همه نعمت خدادادی استفاده صحیحی نشد بلکه عدم کنترل روانبا ها منجر به بروز سیل و خسارت به زیرساخت های استان و زندگی مردم شد. بهروز ابراهیمی با بیان اینکه در سیل اخیر آبگرفتگی های زیادی از منازل و زمین های کشاورزی صورت گرفت اظهار داشت: اکنون وزارت نیرو اصرار دارد که ساخت سدهای نیمه تمام لرستان سرعت پیدا کرده و به آبگیری برسند.وی اظهار کرد: سد معشوره در کوهدشت با توجه به ضرورت کنترل سیلاب های فصلی ایجاد می شود ضمن اینکه به صورت تنظیم شده آب را در اختیار کشاورزان قرار خواهد داد. وی با توجه به اینکه برخی می گویند اگر سد معشوره اجرا شود مشکلاتی برای کشاورزان شهرستان پلدختر ایجاد می شود، ادامه داد: شهرستان پلدختر نیاز به تخصیص آب ندارد چرا که تخصیص آب داشته اما موضوع این است که نمی توانند از این تخصیص بهره ببرند.
- سدهای موجود مانع بروز سیل در فروردین ماه شدند
سرپرست معاونت حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای لرستان نیز گفت: در سالجاری با بارش های مناسب، تمامی سدهای استان سرریز کرد و ۱۰۰ درصد حجم سدهای استان پر شد. احمد گودرزی اظهار داشت: اگرچه سیلاب فروردین ماه خسارات فراوانی دراستان برجا گذاشت و از این حیث حادثه ای ناگوار قلمداد می شود اما سیلاب یک روی دیگر هم داشت که آنهم ذخیره آب در سدهای موجود برای مصارف بخش های مختلف در فصل تابستان بود. وی با بیان اینکه سال گذشته در این بازه زمانی اکثر سدهای استان خالی بود و در برخی از این سدها امکان کشاورزی در اراضی پایان دست وجود نداشت تصریح کرد: سدهای خان آباد و کزنار الیگودرز کاملا خالی بودند و حجم مخزن سایر سدها نیز قابل توجه نبود به همین دلیل تنش های زیادی در پایین دست این سدها وجود داشت. به گفته وی سد هاله کوهدشت و مروک دورود برای اولین بار سرریز کردند و تا چندین سال نگرانی جهت تامین آب باغات پایین دست این سدها وجود نخواهد داشت.
گودرزی افزود: در بحث آب شرب نیز تقریبا همه هم استانی ها به نوعی در چند سال اخیر با قطعی و کمبود آب در منازل مسکونی خود مواجه بودند که با توجه به تغذیه خوب سفره های آب زیرزمینی حداقل در تابستان این مشکل وجود نداشت. سیل ۶۴۶ میلیارد تومان به زیرساخت های شرکت آب منطقه ای لرستان خسارت وارد کردرضا میرزایی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان می گوید: سیل فروردین ماه امسال ۶۴۶ میلیارد تومان به تاسیسات آبی این شرکت خسارت وارد کرد که برای جبران آن تنها ۴۴ میلیارد تومان ابلاغ شده است. وی، انجام اقدامات زیربنایی برای بهبود راندمان های آبیاری و بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی را از ضروریات این حوزه دانست و افزود: این در حالیست که اعتبار تخصیص یافته برای این امر جوابگو نمی باشد.
وی بیان کرد: با این وضعیت بخشی از کشاورزان در فصل آبیاری آتی نمی‌توانند از تاسیسات آبی خسارت دیده آبگیری کرده و تنها منبع درآمدی خود را نیز از دست می‌دهند. وی گفت: تاسیسات آبی و شبکه‌های آبیاری کاسیان چغلوندی و طاق پل شکسته خرم آباد که در سیل ۱۲ فروردین ماه سالجاری به شدت خسارت دیده بودند با اعتباری معادل ۲۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات سیل در حال مرمت و بازسازی هستند. میرزایی تصریح کرد: لایروبی پشت بندهای انحرافی و کانال های آبرسانی، ترمیم و بازسازی بدنه بند و کانال ها، تعمیر و تعویض دریچه ها، مرمت و بازسازی قسمت های آسیب دیده شبکه آبیاری و اصلاح جاده سرویس از عملیات اجرایی پروژه ها می باشد. وی افزود: لایروبی، اصلاح مسیر و ساماندهی رودخانه های استان لرستان در هشت بازه اضطراری و اولویت دار دیگر آغاز شده است.
وی اضافه کرد: همچنین عملیات لایروبی، اصلاح مسیر و ساماندهی رودخانه کشکان در محدوده روستای افرینه تا تلمبه خانه شرکت نفت و همچنین در ۲ نقطه از روستای روبند جلگه خلج تا پیچ بابابهرام و محدوده اردوگاه ملاوی که به علت تغییر مسیر رودخانه کشکان، جاده ارتباطی خرم آباد به پل دختر به طور کامل قطع گردیده بود، آغاز شده است. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان گفت: عملیات لایروبی در منطقه چمنار دورود و در ۲ نقطه از شهرستان بروجرد در محدوده روستاهای کپر جودکی و آب گرمه نیز در حال انجام است. میرزایی ادامه داد: همچنین عملیات ساماندهی روستاهای چم گرداب پلدختر در رودخانه سیمره و ده محسن شهرستان خرم آباد نیز شروع شده است.
وی اظهار کرد: پیمانکاران ساماندهی و لایروبی هشت بازه کاری اولویت دار دیگر شامل زورانتل و دمرود افرینه پلدختر، روستاهای حاج خدیجه، میان گلال و علی محمد بیگی خرم آباد و چم دیوان، زوراندول و چم حسین شهرستان چگنی انتخاب شده و در حال تجهیز کارگاه هستند. وی اظهار کرد: پروژه‌های ساماندهی و لایروبی و بازسازی تاسیسات آبی شهرستان‌های الیگودرز، ازنا، دلفان و کوهدشت و تکمیل سرریز سد مروک دورود نیز طی روزهای آینده تعیین تکلیف و با انتخاب پیمانکار عملیات اجرایی آنها اطلاع رسانی خواهد شد. میرزایی افزود: پیمانکار طرح آبخوانداری، تغذیه مصنوعی و بخش سیلاب دشت رومشکان و بازسازی تاسیسات آبی سد هاله کوهدشت نیز مشخص شده و در مرحله انعقاد قرارداد می باشند. وی ادامه داد: در این راستا با کنترل و تنظیم مخزن سدها، آب کافی برای تامین نیاز ماه‌های کم آب ذخیره و بخشی از حجم دریاچه سد خالی می شود تا ظرفیت پذیرش سیلاب های احتمالی ایجاد گردد.