به گزارش همشهری آنلاین، تغییر اقلیم یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های عصر حاضر در رسیدن به توسعه پایدار است. این موضوع یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی و اجتماعی بشر در دوره حاضر و آینده برای کشور است. بنابراین لازم است همکاری‌های بین‌المللی در زمینه شناخت پیامدها و روش‌های سازگاری و کاهش اثرات آن صورت گیرد.
مخاطرات ناشی از گرمایش جهانی و تغییر اقلیم قابل شناسایی و برنامه‌ریزی است. پیش‌بینی اقلیمی شامل پیش‌بینی‌های ماهانه، فصلی و سال‌های آینده مهم‌ترین ابزار برای مدیریت صحیح کشور است. پیش‌بینی مخاطرات اقلیمی از جمله سیل، خشکسالی، سرمازدگی و ... از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دست‌یابی به فن‌آوری‌های نوین و دانش روز برای افزایش صحت و دقت پیش‌بینی‌ها از مهم‌ترین دستاوردهای علمی بشر است. ششمین کنفرانس منطقه‌ای تغییر اقلیم نیز با هدف بحث و تبادل‌نظر و ارائه راهکار در خصوص این موضوعات از جمله سیل، مخاطرات جوی و اقلیمی، خشکسالی، گردوغبار و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از تغییر اقلیم برگزار شد.
در این کنفرانس محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی؛ اسدالله عباسی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و سحر تاج‌بخش رئیس سازمان هواشناسی کشور نظرات خود را بیان کردند که گزیده اظهارات آنها به نقل از خبرگزاری مهر در ادامه آمده است.
- رفتار درستی با اقلیم خودمان نداشتیم
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در ششمین کنفرانس بین‌المللی منطقه‌ای تغییر اقلیم با بیان اینکه حساس بودن به موضوع تغییر اقلیم موضوع حائز اهمیتی است که شرایط امروز زندگی ما را دستخوش خود کرده است، گفت: با اقلیم خودمان درست رفتار نکردیم و ناهنجاری‌های زیست محیطی روزافزون شد.
وزیر راه و شهرسازی افزود: یافته‌های ما و دستاوردهایی که از قرون و اعصار گذشته داشته‌ایم نشان از بلوغ و نگاه حکیمانه‌ای است که وجود داشته و همواره در این اقلیم خشک و نیمه‌خشک مردم ما سکونتگاه‌های خود را با حداکثر کردن ظرفیت اقلیم ساخته‌اند. تا جایی که آن دستاوردها و شیوه زندگی و کسب و کار را نوسازی کنیم، توانسته‌ایم این سنت حسنه و این دستاوردها را حفظ کنیم و آنجایی که کپی‌برداری صورت گرفته و از بیرون انتقال فناوری کردیم، با اقلیم خودمان درست رفتار نکردیم و ناهنجاری‌های زیست محیطی روز افزون شد.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: به لحاظ عقلی و تعهد فردی و اجتماعی باید به سمت توسعه پایدار حرکت کنیم و از توسعه بی‌رویه منجر به بی‌توجهی به اقلیم می‌شود، خودداری کنیم.
اسلامی افزود: یکی از مواردی که در دستور کار ما بوده، خلق مسیرهای تازه هوایی برای کاهش مصرف سوخت و حرکت به سمت بهینه‌سازی ناوگان حمل و نقل بوده است که با شتاب خوبی آغاز شد و همچنین تدوین نظام مقررات ساختمان و مبحث ۱۹ که مربوط به بحث الگوی مصرف انرژی در ساختمان است با اهتمام ویژه‌ای در وزارت راه و شهرسازی دنبال می‌شود. همچنین به‌کارگیری سوخت کم گوگرد در ناوگان را در دستور کار قرار داده‌ایم تا بتوانیم از درصدهای مورد الزام تبعیت کنیم، در بحث ناوگان ریلی هم توسعه ناوگان ریلی را در دستور کار داشته‌ایم و خطوط ریلی را از ۴۷۰۰ کیلومتر به ۱۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر افزایش داده‌ایم و به همین میزان نزدیک به ۱۵ هزار کیلومتر نیز خطوط ریلی تازه در برنامه داریم تا اکثر راندمان از حداقل انرژی را به دست آوریم و برای رسیدن به محیط زیست پایدار، حمل و نقل خود را به سمت استانداردها هدایت کنیم.
وی اظهار داشت: نکته حائز اهمیت دیگر این است که بتوانیم در بحث مربوط به ضوابط مصرف این فرهنگسازی را انجام دهیم و به سهم خودمان در کنار سایر کشورها پایداری محیط زیست را به عنوان تکلیف اخلاقی، میهنی، ملی و دینی مورد توجه قرار دهیم و به آن عمل کنیم.
وزیر راه و شهرسازی گفت: موضوع دیگر ضوابط شهرسازی است که توجه ویژه‌ای به آن داریم تا بتوانیم ظرفیت تاب‌آوری شهرها و سکونتگاه‌ها را به حداکثر برسانیم و با طرح‌ریزی شهری همزمان به مسائل زیست محیطی هم توجه کنیم و از همین منظر به سمت شهرسازی هوشمند حرکت می‌کنیم که بتوانیم ترددها را در شهر به حداقل برسانیم و مراکز تجمعی و کسب و کارها را در کانون‌های تبادلی شهری جانمایی کنیم؛ مسافرت درون شهری را به کمترین میزان برسانیم و سرانه‌های مربوط به زندگی به ویژه پارک‌ها و فضای سبز را که با نشاط عمومی در ارتباط است، گسترش دهیم.
- ضرورت تجمیع قوانین پراکنده مرتبط با تغییر اقلیم
اسدالله عباسی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در این کنفرانس گفت: همچون بسیاری از کشورها که قانون واحدی در ارتباط با تغییر اقلیم دارند، ما هم می‌توانیم قوانین پراکنده را تجمیع کنیم تا یک قانون مؤثر داشته باشیم.
وی گفت: در تهران با چهار منطقه آب و هوایی در یک نقطه روبرو هستیم و این نشان از بخشندگی آب و هوایی ایران عزیز است. از زمانی که سیل صنعتی شدن در کشورهای دنیا آغاز شد، آلاینده‌های ناشی از صنعتی شدن و به ویژه در سال‌های اخیر، انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو افزایش یافت.
وی افزود: آمریکا یکی از عوامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای است که در سراسر جهان منتشر شده، یخچال‌ها در حال آب شدن است، دریای خزر متاثر از این موضوع است، رودخانه‌های ما با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند و سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها ناشی از دستکاری‌ها در اقلیم است. امروز آثار تغییر اقلیم، جان انسان‌ها را تهدید می‌کند. وقتی رئیس‌جمهور آمریکا در فرانسه زیر همه چیز می‌زند و محیط‌زیست را زیر پا می‌گذارد، نشان می‌دهد که ما در انجام نظارت بر رعایت اصول زیست‌محیطی کوتاهی می‌کنیم و باید با کشورهایی که محیط‌زیست را تخریب می‌کنند، برخورد قانونی شود. اگر اقدام نکنیم، یک تخریب بی‌بازگشت رقم می‌خورد و یک فاجعه آغاز خواهد شد.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: برای سازگاری با تغییر اقلیم، باید حرکتی انجام دهیم. نمی‌توانیم منتظر بمانیم تا ببینیم چه پیش خواهد آمد. امروز شاهدیم که در منابع آبی دچار مشکل شده‌ایم. دست به ذخیره‌های آب دراز کرده‌ایم و چیزی به نام زمین و زیست معنی پیدا نمی‌کند و منجر به مهاجرت به حاشیه‌های شهرها می‌شود که بزه‌های اجتماعی را به دنبال دارد.
به گفته عباسی، همانطور که در اطراف دریاچه ارومیه، توسعه کشاورزی را مطرح کردند، یکی از مؤلفه‌های اقلیم حذف شد، کل اقلیم به هم ریخت و زندگی آنجا مختل شد و جان انسان‌ها را به خطر انداخت؛ در برنامه ششم توسعه قانونی آمده که بتوانیم آب را ذخیره کنیم و اجازه ندهیم برداشت بیش از حد مجاز انجام شود اما به دلیل عدم هماهنگی، این اتفاق می‌افتد البته قوانین دیگری هم داریم و اگر هم خلاء قانونی داریم، باید اعلام شود تا ما در مجلس اقدام کنیم.
وی ادامه داد: به نظر می‌آید همچون بسیاری از کشورها که قانون واحدی در ارتباط با تغییر اقلیم دارند، ما هم می‌توانیم قوانین پراکنده‌ای که داریم را تجمیع کنیم تا یک قانون مؤثر داشته باشیم.
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: ما به شدت در بحث انتقال آب دریای خزر نگران هستیم. چرا باید بدون مطالعه حرف‌هایی زده شود که مردم نگران شوند؟ باید به همه زوایا نگاه شود، چرا که جنگل‌های هیرکانی در تعدیل آب و هوای منطقه و زنجیره حیات انسان‌ها و جانداران، نقش بسزایی دارند.
- خشکسالی امنیت غذایی را مورد تهدید قرار می‌دهد
سحر تاج‌بخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور نیز با اشاره به پیامدهای تغییر اقلیم، گفت: خشکسالی امنیت غذایی کشورها را مورد تهدید قرار می‌دهد.
وی در این کنفرانس گفت: تغییر اقلیم امروز جزو مسائل امنیتی کشور ما محسوب می‌شود. اتفاقی که در اقلیم افتاده بروز رخدادهای حدی را افزایش داده است. یکی از اساسی‌ترین موارد تأثیرگذار بر تغییر اقلیم، حمل و نقل است و حمل و نقل هوایی یکی از پروژه‌هایی است که نقشی بسیار تأثیرگذار در تولید گازهای گلخانه‌ای و دی اکسید کربن دارد.
تاج‌بخش افزود: امروز مسائل مرتبط با تغییر اقلیم و رخداد پدیده‌های حدی جزو پرمخاطره‌ترین مسائل اقتصادی دنیا است. ۴.۵ میلیارد نفر در دنیا متأثر از مخاطرات طبیعی هستند که ۹۶ درصد از آن متأثر از پدیده‌های مربوط به هوا است.
وی خاطرنشان کرد: رویدادهای همراه با تلفات و خسارات از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۸ در دنیا روند رو به افزایش داشته است. اساساً اتفاقی که به رویداد پدیده‌های حدی منجر شده، گرمایش زمین است که به ویژه در ماه‌های دسامبر، ژانویه و فوریه افزایش دمای زمین در عرض‌های شمالی، منجر به تغییر روند بارش در جهان شده است. قسمت‌هایی از خاورمیانه و بخش‌های بزرگی از شمال افریقا متأثر از خشکسالی است که تأثیر آن روی کاهش تولید ناخالص داخلی (جی دی پی) کاملاً محسوس است.
رئیس سازمان هواشناسی تصریح کرد: چنانچه این روند گرمایش ادامه داشته باشد ناامنی غذایی در کشورها را به دنبال خواهد داشت که خاورمیانه و شمال آفریقا جز متأثرترین مناطق از خشکسالی به شمار می‌روند.
وی گفت: هشدارهای مربوط به افزایش سه درجه‌ای دمای زمین به معنای آن است که بخش اعظم این کشورها دچار ناامنی غذایی خواهند شد. اگر به سمت دو درجه سانتیگراد افزایش دما برویم، روند طوفان‌های حاره‌ای در کل دنیا بیشتر می‌شود. اثر دیگر افزایش تراز دریا است که برای کشورهایی که تجمع جمعیت و ساحل دارند، مشکل بزرگی محسوب می‌شود.
تاج‌بخش اظهار داشت: از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۸ انتشار دی اکسید کربن جهش قابل ملاحظه‌ای داشته و مخاطرات اقلیمی با ادامه این روند، افزایش خواهد داشت. امواج گرمایی هم از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ افزایش محسوس داشته و نقش حمل و نقل در این موضوع ۱۴ درصد است.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: در حوزه حمل و نقل منابع سوخت متعددی دخالت دارد که بخشی مربوط به حمل و نقل زمینی است و حدود ۱۰ اگزاژول مربوط به حمل و نقل هوایی است.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر ۳۰ هزار کیلومتر مسیر هوایی جدید در فضای ایران ایجاد شده و طول مسیرهای هوایی ما از ۶۰ هزار کیلومتر به ۹۴ هزار کیلومتر افزایش یافته و منجر به کوتاه شدن مسیرها شده است. برای مثال پرواز بندرعباس به تبریز در مسیر قدیم ۱۲۱ دقیقه زمان می‌برد و ۹۷۰ مایل بود که اکنون در مسیر تازه به ۱۰۴ دقیقه زمان و ۸۳۶ مایل کوتاه شده است که منجر به کاهش مصرف سوخت و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود و فقط در همین مسیر روزانه بیش از دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان صرفه‌جویی سوخت داریم.
تاج‌بخش تصریح کرد: مسیر دیگر که از شمال غرب کشور ما در آلرام به خلیج فارس شکل گرفته ۲۸۱ مایل و ۲۸ دقیقه کوتاه شده است. ۷۰ درصد پروازهای عبوری از اروپا به کشورهای حاشیه خلیج فارس از این مسیر عبور می‌کند. با در نظر داشتن میانگین مصرف سوخت برای هر پرواز شاهد کاهش مصرف سه هزار و ۷۰۰ کیلوگرم سوخت برای هر پرواز و برای ۷۰۰ پرواز عبوری بیش از دو میلیون و ۶۱۳ هزار کیلوگرم کاهش مصرف سوخت خواهیم داشت که هفت میلیارد تومان در روز کاهش هزینه و بیش از هفت هزار تن در روز کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را به دنبال دارد.
رئیس سازمان هواشناسی در پایان خاطرنشان کرد: با تبدیل فضای کشور به شاهراه هوایی در چارچوب توسعه پایدار، رونق اقتصادی و محیط زیستی می‌توانیم حرکت‌مان را به سوی حمل و نقل سبز گسترش دهیم.