پرسش «کجا برویم؟» این روزها به معضل بسیاری از ما تبدیل شده که برای این تعطیلات به کجا برویم و چطور برویم. البته امروز که 2روز تا شروع نوروز باقی مانده، آنهایی که اهل سفر برنامه‌ریزی شده بودند می‌دانند که قرار است کجا بروند.
این عده از قبل هتل رزرو کرده و بلیت رفتن به مقصد و بازگشت از آن را هم تهیه کرده‌اند. اما سفری دیگر را هم می‌توان تدارک دید که خیلی وابسته به رزرو هتل و بلیت نیست. سفری که به اصطلاح کمپینگ خوانده می‌شود، برای ما که فرصت نوروز را به دید و بازدیدهای فامیلی اختصاص می‌دهیم می‌تواند فرصتی برای بهره بردن از طبیعت هم باشد.
«نورالدین هاشمی» نخستین کسی است که در ایران تلاش کرده با استفاده از ویژگی خودروهای دو دیفرانسیل، طبیعت را بهتر ببیند و هیجان متفاوت اما سالمی را تجربه کند.
این مرد 37 ساله -که اولین شخصی است که دوره‌های اکو تورلیدری را گذرانده و به بسیاری از نقاط ایران با تورخودروهای دو دیفرانسیل (4while drive) سفر کرده است- تاکید می‌کند باید میهمان خوبی برای طبیعت بود و اگردر سفر به طبیعت به زیبایی‌های آن نمی‌افزاییم، دست‌کم آن را نازیبا نکنیم.
این طبیعت‌مرد ایران، به ما از تجربه‌هایی می‌گوید که گرچه ریز و کوچک به نظر می‌رسند اما می‌توانند سفر ما به طبیعت را امن‌تر و ایمن‌تر کنند و در عین حال بر جذابیت‌هایش بیفزایید. اینکه چطور سفر را شروع کنیم و چطور به پایان برسانیم شاید در گفتار ساده بیاید ولی در عمل کار ظریفی است که در مورد آن با وی به گفتگو پرداختیم.
شما به نقاط بسیاری در ایران در قالب تورهای سافاری یا همان تور خودروهای دو دیفرانسیل سفر کرده‌اید.
- اگر در نوروز که زمان مناسبی از نظر تعطیلی پیش روی ماست بخواهیم سفری داشته باشیم که اقامت در طبیعت محور اصلی آن باشد، کجا را به عنوان مقصد انتخاب کنیم؟
قبل از انتخاب مقصد داشتن برنامه سفر مهمتر است. حتی اگر تا همین امروز برنامه‌ای برای سفر طراحی نکرده‌اید اول برنامه‌ریزی کنید و بعد مقصد را انتخاب کنید.
- خب این برنامه‌ریزی آن هم امروز که فقط 2 روز به شروع تعطیلات باقی‌مانده چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
اول از هر چیز ببینیم چند نفره قرار است به سفر برویم. چند روز می‌خواهیم سفرمان ادامه داشته باشد. کجا می‌خواهیم برویم. مسیر سفرمان کجاست. چه لوازمی برای این سفر لازم داریم.
مواد غذایی و خوراک باید چه کار کنیم و چه نوع پوشاکی باید به همراه داشته باشیم، مثلا الان که بهار است و موسم باران‌های بهاری مراقب بارش‌ها باشیم و دست‌کم اطلاعاتی از آب و هوای مقصد را پیش از سفر کسب کنیم.
چادر و سایر امکانات اقامتی برای سفر تابع همین اطلاعات است؛ مثلا اگر به مناطق سرد می‌رویم نوع چادری‌که با خود باید ببریم تفاوت خواهد داشت با چادری که برای اقامت در نقاط مرطوب لازم داریم.
- توصیه شما در مورد تعداد نفرات چنین سفری چیست؟ گروهی که قرار است به سفر بروند محدود به یک خودرو باشند یا چند خودرو؟
البته سفر گروهی بهتر است. من معتقدم اگر چند خانواده می‌خواهند با هم سفر بروند بهتر است به جای آنکه هر کدام خودروی شخصی خود را بیاورند یک خودروی ون یا مینی‌بوس اجاره کنند.
اینگونه از برخی استرس‌ها و خطرات جلوگیری می‌کنند. فرض کنید 3 خانواده با 3 خودرو سفر را آغاز کنند. مدام باید با هم در تماس باشند تا همدیگر را گم نکنند. تازه تماس با تلفن همراه آن هم در نوروز که شبکه به شدت شلوغ است به‌علاوه نگرانی از ماموران پلیس را هم به این مبحث اضافه کنید، آن وقت ببینید مسافران در طول مسیر به جای آنکه از سفر و جاذبه‌های مسیر لذت ببرند فقط درگیر استرس‌های چنین ناهماهنگی‌هایی هستند.
شاید امکان اجاره خودرو نبود. من خودم به‌شخصه علاقه‌مندم خودروی شخصی‌ام همراهم باشد تا بتوانم هر تصمیمی را عملی کنم.
نه من منظورم این نبود. ترجیح من این است که اگر بتوان خودروهای متعدد به سفر نبرد، هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و هم لذت بیشتری از مسافرت می‌‌بریم. این به سلیقه افراد وابسته است.با این همه تاکید می‌کنم در همان برنامه‌ریزی اولیه تقسیم کار صورت بگیرد.
اگر قرار باشد همه کارها به دوش پدر یا مادر خانواده باشد فقط خستگی به آنها تحمیل شده و باز هم از لذت سفر چه برای آنها چه برای اطرافیان‌شان می‌کاهد.
- از تقسیم کار گفتید. معمولا یک نفر در طول مسیر، رانندگی را بر عهده دارد و این کار سخت و خطرناکی است. برای این بخش از سفر چه توصیه‌ای دارید؟
اگر تقسیم وظایف صورت بگیرد بخشی از خستگی راننده هم کاسته می‌شود. در برنامه‌ریزی سفر، در مورد مدت زمان رانندگی و رسیدن به مقصد به آنچه در نقشه به عنوان میزان فاصله اشاره شده بسنده نکنید؛ زیرا یک مسیر ممکن است 600 کیلومتر باشد و با یک حساب سرانگشتی با سرعت 100 کیلومتر در ساعت می‌توان 6 ساعته آن را پیمود.
اما چنین اتفاقی نمی‌افتد زیرا هم ترافیک مسیر و هم کوهستانی بودن یا نبودن آن را باید در نظر گرفت. رانندگی حتما باید در طول مسیر قطع شود و راننده استراحت کرده و کارهای دیگری انجام دهد تا گردش خون به خوبی در بدنش صورت بگیرد. تاکید دیگرم این است که اصلا فکر نکنند حالا 30 کیلومتر، 40 کیلومتر بیشتر تا مقصد باقی‌نمانده و برانند تا در مقصد استراحت کنند.
حتما به محض اینکه متوجه شدند خسته‌اند توقف کنند و بعد از چند قدمی پیاده‌روی در همان اطراف خودرو و نوشیدن چای یا نسکافه به ادامه مسیر بپردازند.
- درباره اقامت بگویید. چطور چادر بزنیم؟ کجا چادرمان را برپا کنیم؟و اینکه مکانی که برای چادرزدن انتخاب می‌کنیم چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
این کار به شدت متأثر از این است که چه شنا ختی از طبیعت و نقطه‌ای که در آن قرار گرفته‌اید دارید. اول از همه سعی کنید زمانی به مقصدتان برای اقامت در طبیعت برسید که هوا هنوز روشن باشد. در این شرایط می‌توانید به خوبی اطراف محل را بررسی کنید و بعد نقطه برپا کردن چادر را انتخاب کنید.
نکته بسیار مهم اینکه هیچ‌گاه در کنار جاده اصلی چادر نزنید. حتما از جاده و معبر اصلی فاصله بگیرد. اگر خواستید از نور خودرو برای روشنایی چادر و محل اقامتتان بهره ببرید حتما خودرو را به گونه‌ای رو به چادر پارک کنید که نور آن موجب خطای دیگر رانندگان نشود. به اصطلاح نور در جهت مخالف حرکت نباشد. اگر در کنار خودرو چادر می‌زنید حتما به شیب زمین دقت کنید و طوری خودرو را پارک کنید که اگر در شیب است بعد از چادر قرار بگیرد.
آتش روشن‌کردن یکی از لذت‌های سفرهای کمپینگی است. شاید نخواهیم غذا درست کنیم ولی این آتش روشن‌کردن لذتی دارد که نمی‌توان از آن چشم پوشید.
- چطور و کجا آتش روشن کنیم که نه خطری برای خودمان داشته باشد و نه طبیعت را به مخاطره بیندازد؟
اول باید دید برای چه منظوری می‌خواهیم آتش روشن کنیم. اگر برای همان لذت بردن است و قرار نیست غذایی روی آن طبخ کنیم سعی کنیم از خرده‌چوب‌ها و ساقه‌های جدا شده استفاده کنیم و توجه داشته باشیم که فصل بهار موسم زندگی دوباره درختان و گیاهان است و درست در همین زمان این گونه‌ها دوباره جان گرفته‌اند و قطع ساقه آنها ضرر جبران‌ناپذیری به همراه دارد.
توصیه می‌کنم اگر برای خوراک‌پزی می‌خواهیم آتش روشن کنیم حتما با خود زغال از مبدأ حرکت تهیه کنیم. حتما دور محلی که می‌خواهیم آتش برپا کنیم را با سنگ محصور کنیم و پس از پایان کارمان با آتش از خاموش‌شدن آن اطمینان حاصل کنیم. آتش روشن کردن نباید نزدیک چادر و خودرو باشد تا مبادا در صورت وزش باد و حوادث احتمالی آسیبی به خودرو و چادر وارد شود.
- وقتی وارد طبیعت شدیم و از مولفه‌های زندگی شهری جدا، باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
منظورم خود طبیعت است. به هر حال در طبیعت ممکن است هر آن اتفاقی بیفتد که به دلیل دور بودن ما از امکانات شهری، مقابله با آن به روش‌های مرسوم ممکن نخواهد بود.
ببینید وقتی وارد طبیعت می‌شویم باید بیش از هر زمان دیگری از حس و حواسمان استفاده کنیم.
همواره هم همین‌طور بوده، انسانی که در طبیعت زندگی می‌کرده احساس قوی‌تری داشته زیرا باید به خوبی همه تحرکات اطراف خود را کنترل می‌کرد، بنابراین به موقعیت جغرافیایی محل اقامت خود به خوبی دقت کنید، زیرا هم خطر ریزش سنگ و هم سیل وجود دارد و نباید آنها را دست کم گرفت.
- اقامت در طبیعت برای ما که در خانه هم حمام داریم و سرویس بهداشتی ، قدری سخت می‌شود. به هر حال مشکلاتی از باب نیاز به آب و ... هم هست. رفع نیازمندی‌های ما از قبیل خوراک و تنقلات هم همراه تولید زباله است. این بخش را چگونه باید مدیریت کرد؟
عادلانه نیست در روزهایی که طبیعت سرزندگی،طراوت، شادابی، سبزی، لطافت و ... را به ما هدیه می دهد و میزبانی خوب برای ماست ما میهمان خوبی برای او نباشیم. باید بدانیم این بده بستان با طبیعت قواعدی دارد که باید به آن احترام بگذاریم.
دست کم اگر به طبیعت و زیبایی‌هایش چیزی نمی‌افزاییم حداقل آن را نازیبا و کثیف نکنیم. اینگونه اگر هموطنان دیگر ما هم به طبیعت پا نهادند از حضور ما بیزار نمی‌شوند و امکان لذت بردن از این همه زیبایی برایشان مهیاست. پس در همان برنامه‌ریزی اولیه حتما خرید کیسه زباله را در دستور کارتان قرار دهید.
در مورد حمام و سرویس بهداشتی هم باید بگویم که می‌توان با تهیه امکاناتی مدل صحرایی آن را تهیه کرد. مثلا کیسه آبی هست که برای نظامیان طراحی و ساخته شده است. این کیسه قابلیت آویزان شدن دارد و از گوشه‌ای از آن می‌توان آب را رها کرد تا یک دوش صحرایی بگیریم.
اگر کسی راحتی بجوید، قطعا این کارها هم نمی‌تواند برایش ساده باشد. اما اگر روحیه انجام دادن کارهایی متفاوت از اعمال روزمره را داشته باشیم لذت حمام گرفتن در طبیعت و درست‌کردن حمام صحرایی هم به مجموعه لذایذ ما از سفر افزوده می‌شود.
- خطر از بابت حیوانات و به خصوص جانوران گزنده ما را تهدید نمی‌کند؟
در فصلی نیستیم که خطر جانوران گزنده ما را تهدید کند. فقط در مناطق خیلی گرم ممکن است با این جانوران مواجه شویم. اگر در برخی مناطق آتش روشن کنیم ممکن است گرمای ناشی از آن باعث بیرون آمدن عقرب‌ها شود.
بهتر آن است که حتما پیش از رفتن درباره مقصد و محل اقامت از فرد یا افرادی که قبلا تجربه چنین سفری را داشته‌اند، پرس و جو کنیم و اطلاعاتی از این قبیل را بگیریم. کیف لوازم کمک‌های اولیه را فراموش نکنید و حتما با خود لوازمی را که برای مواجهه با گزش و ... توصیه شده، به همراه داشــتـه باشید.
- حالا ما در مقصد چادر زدیم، چند روز اقامت می‌تواند مفید باشد یا منطقی است؟
این دیگر خیلی به افراد و سلیقه‌هایشان بستگی دارد. افرادی هستند که چند روز متوالی می‌توانند به دور از امکانات رفاهی درون شهر و خانه خود زندگی کنند و از این شرایط هم لذت ببرند. عده‌ای سفر خود را ترکیبی از اقامت در هتل، چادر و خانه اقوام طراحی می‌کنند تا خیلی در شرایط بدون امکانات نباشند.
- اصلا یک بحثی هست که عده‌ای معتقدند سفرهای نوروزی خیلی به درد سفرهای کمپینگی نمی‌خورد. در واقع این عده می‌گویند نوروز فصل نو شدن است و مردم دوست دارند به دید و بازدیدهای فامیلی و دوستانه بروند و کمتر روحیه رفتن به سفرهای ماجراجویانه دارند که آن نوبودن در آن نقشی ندارد؟
نه اینگونه نیست. یعنی این موضوع را به عموم مردم تسری داد. در همان حال که خیلی‌ها دوست‌دارند بروند هتل لوکس، بسیاری از مردم هم هستند که ترجیح می‌دهند این روزها را متفاوت بگذرانند.
اما انتخاب مقصد کار ساده‌ای نیست. آمارها هم نشان می‌دهد در نوروز مشهد میزبان اصلی گردشگران مذهبی است و پس از آن شیراز و اصفهان قرار دارد و سپس شمال و خوزستان. این سبب نوعی تجمع می‌شود که باعث خستگی گردشگران می‌شود.
- آیا مقصد دیگری نیست؟
حکایت مشهد کاملا متفاوت است و این به ارادتی که مردم ما به امام‌رضا(ع) دارند برمی‌گردد. اما ریشه شمال رفتن شاید مربوط به وسعت جغرافیای بیابانی ما باشد که مردم علاقه‌مندند سرسبزی و رطوبت را تجربه کنند. به هر حال باید اطلاعات درست به مردم داده شود.
این مردم هستند که شرایط را برای گردشگری فراهم می‌کنند. همین شمال به واسطه رفتار خود مردم به منطقه‌ای توریستی تبدیل شده و اجاره ویلا ساده است. اگر از نقاط دیگر کشور هم اطلاعات درستی درباره گردشگری و جاذبه‌هایش داده شود و مردم بخواهند، می‌توان شاهد تغییر مقصد بود.
این که ما بگوییم کجا بروید و کجا نروید شاید خیلی جذابیت ایجاد نکند. اگر مردم اندکی برای انتخاب سفر خود مطالعه کنند و اطلاعات مربوط به نقاط مختلف را ارزیابی کنند قطعا می‌توانند مسافرتی متفاوت را رقم بزنند.
- نکته دیگری هم هست و آن اینکه رفتن به شمال حتی برای یک زن تنها هم که خودش می‌خواهد رانندگی کند، ساده شده، چرا ؟
چون یکبار دست کم این تجربه محقق شده و ترس این فرد ریخته و می‌تواند دوباره قصد رفتن کند.