به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، استان سیستان و بلوچستان با وسعتی بیش ۱۸۷ هزار کیلومتر مربع معادل ۱۱.۵ درصد مساحت کشور را داراست و با جمعیتی بالغ ۲.۷۷۵.۱۴ میلیون نفر؛ با پتانسیل‌های بالقوه جغرافیایی در جنوب شرق ایران واقع شده است.
آنچه که اکنون در این استان به‌عنوان معضل و چالش آموزشی از آن یاد می‌شود مدارس کپری، خشتی گلی و کلاس‌های درس فرسوده با سقف‌های لرزانی است که همواره سلامت دانش‌آموزان را تهدید می‌نماید و ممکن است هر لحظه با کمترین باد و باران احتمال دارد سقف بر سر دانش‌آموزان آوار شود.
وضعیت بسیاری از فضاهای آموزشی این استان چنان بحرانی است و غیر استاندارد که هر ساله با آغاز سال تحصیلی جدید بسیاری از والدین از تحصیل فرزندان خویش در کلاس‌های فرسوده و ناایمن امتناع ورزیده و معمولاً در چنین شرایطی پادرمیانی ریش سفیدان و توجیهات مقامات محلی در خصوص عدم تخصیص اعتبار لازم و نیز وعده بازسازی در طول سال تحصیلی و سال‌های آتی والدین را ناچار و متقاعد می‌سازد برای بازگرداندن فرزندان خویش به سر همان کلاس‌های درس غیراستاندارد و ناایمن!
- حذف مدارس خشت وگلی سیستان وبلوچستان به کجارسید
اکنون در چنین شرایطی با توجه به آمار بالای فضاهای آموزشی غیر استاندارد و نیز عدم تخصیص اعتبارات کافی برای نوسازی و بازسازی مدارس فرسوده متأسفانه مسئولان محلی جز مکاتبه و رایزنی استانی و پذیرفتن مسئولیت و هزینه حضور دانش‌آموزان در فضاهای دلهره آور و غیراستاندارد دیگر هیچ چاره‌ای نمی‌بینند.
باید توجه داشت که سیستان و بلوچستان بویژه منطقه بلوچستان همواره پیشتاز بالاترین آمار بازماندگان از تحصیل بوده و نیز گوی سبقت را از سایر استان‌های کشور به‌خاطر ترک تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی و فضاهای آموزشی غیراستاندارد و ناایمن ربوده است.
کلاس‌های غیراستاندارد، فرسوده که هر لحظه امکان وقوع حادثه‌ای را نوید می‌دهد. حتی نگاه به تصاویر این مدارس نگرانی از آینده را بیشتر از گذشته در دل ایجاد می‌کند. مرور حوادثی همچون مدرسه شین آباد و فروریختن دیوار مدرسه در خاش که منجر به شهادت یکی از آموزگاران فداکار خاشی شد، اولیا را نگران‌تر از گذشته می‌کند.
عبدالمجید رییسی، دهیار روستای داروکان نیکشهر در تشریح مسائل و مشکلات مدرسه این روستا در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: عمر مدرسه دخترانه عفت داروکان بیش از سه دهه است و این مدرسه قدیمی امروز تبدیل به بنایی فرسوده شده که نیازبه تخریب و احداث مدرسه جدید را دارد و با توجه به کمبود فضای آموزش در حال حاضر نسبت به آمار بالای دانش آموزان مناسب نیست.
متأسفانه ساختمان این مدرسه اصلاً ایمن نیست و هر روز بخشی از سنگ دیوار و ساختمان می‌ریزد. علاوه بر شکستگی کف ساختمان، در و پنجره‌های مدرسه هم بسیار فرسوده است. فرسودگی سیم‌کشی داخلی برق ساختمان نیز یکی دیگر از معضلات نگران‌کننده است که احتمال آتش‌سوزی را زیاد می‌کند.
دهیار روستا داروکان بیان کرد: با این اوصاف وقوع هر حادثه‌ای در این مدرسه محتمل است و سلامت و امنیت دانش‌آموزان را تهدید می‌کند و هنگام بارش باران، آب از طریق سوراخ‌های سقف به داخل کلاس‌ها نفوذ می‌کند و باعث می‌شود که آب فراوانی در کلاس‌ها جمع شود.
این امر عملا برگزاری کلاس‌ها را تا یک هفته مختل می‌کند. در صورت طوفانی بودن هوا، گرد و خاک از کف و اطراف به درون نفوذ می کند و ماندن در کلاس را برای دانش آموزان و معلمانشان غیر ممکن می کند.
تحصیل زیر سایه‌سار درختان و در پناه دیوارهای مدارس نیز تنها راهکاری بود، برای جبران کمبود فضاهای آموزشی در منطقه بلوچستان که سازمان نوسازی و مدارس متأسفانه آن‌طور که باید و شاید نتوانسته از عهده جبران کمبود فضای آموزشی استان برآید.
- ادامه فعالیت مدارس کپری با وجود برگزاری جشن برچیده شدن این مدارس
محمد نعیم امینی فرد عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان با اشاره به وجود مدارس خشتی و گلی در استان سیستان و بلوچستان گفت: وضعیت استان در زمینه فضای آموزشی و برخورداری از مراکز مناسب، نه تنها پایین‌تر از متوسط کشوری است بلکه یک عدم تقارن و نابسامانی در توزیع آن در استان وجود دارد؛ یعنی اگر متوسط فضا در کشور ۷ متر باشد، در استان سیستان و بلوچستان ۵ متر است، ولی در برخی نقاط آن حتی از یک متر کمتر است.
نماینده مردم ایرانشهر، سرباز، دلگان، فنوج، لاشار، بنت، آشار در مجلس شورای اسلامی افزود: پدیده مدارس کانکسی، کپری و خشتی در این استان قابل مشاهده است و علیرغم آنکه چندی پیش جشن برچیده شدن مدارس کپری گرفته شد، ولی بعد از آن هم چنین مدارسی فعالیت داشتند.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون بهداشت مجلس تاکید کرد: با توجه به گستردگی فضاهای غیراستانداردی که در سطح استان مشاهده می‌شود و فاصله معنادار میان مناطق مرکزی و جنوبی با شمال استان از نظر سرانه فضای آموزشی و نیز فاصله آن با متوسط کشوری وجود دارد، لازم است که مورد توجه ویژه دولت قرار گیرد.
او ادامه داد: با توجه به بودجه‌ای که امسال تصویب شده، بهبود فضاهای آموزشی در استان سیستان و بلوچستان به هیچ عنوان قابل تحقق نیست؛ باید همان بحث عدالت فضای آموزشی که در سال ۱۳۹۵ مورد توجه قرار گرفته بود و استان سیستان و بلوچستان ردیف خاصی داشت و اعتبارات خوبی برای این موضوع تخصیص پیدا کرد، مجدا از سر گرفته شود.
امینی فرد افزود: در سال‌های ۹۶ و ۹۷ این اعتبارات نرسید و تخصیص‌ها مناسب نبود که امیدواریم با برنامه‌ریزی و زمان‌بندی مشخص بتوان به استانداردهای لازم دست پیدا کرد.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس با اشاره به نرخ موالید در استان سیستان و بلوچستان خواستار برنامه‌ریزی برای استاندارد سازی فضاهای آموزشی در بازه زمانی دست کم پنج ساله شد و گفت: بیشترین مشکلات در منطقه بلوچستان است چرا که فضای آموزشی در شمال استان نسبتاً مناسب‌تر است؛ هرچند که از متوسط کشوری فاصله دارد.
- رویایی دست نیافتنی
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش قبل از بازگشایی مدارس گفت:همه تلاش من و همکارانم این است که بازگشایی مدارس در آغاز سال تحصیلی باشکوه و بدون نقص برگزار شود.
وزیرآموزش و پرورش درباره مدارس کپری افزود: هنوز درخصوص مدارس کپری صحبت نکرده ایم اما مدارس خشت وگلی تا پایان مهر برچیده خواهند شد و در سیستان و بلوچستان نیز تا پایان آبان این کار انجام می‌شود که تا کنون محقق نشده است.
مسئول روابط عمومی سازمان نوسازی مدارس سیستان وبلوچستان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: مجموع مدارس خشتی وگلی باقیمانده ۷۲ مدرسه با ۱۷۴ کلاس درس باپیشرفت فیزیکی ۶۰ درصد به علت صعب العبور بودن دربخشی از مناطق دورافتاده استان دیرتر افتتاح می‌شوند.
روشنفکر افزود: برای جمع‌آوری مدارس خشتی‌وگلی استان براساس یک طرح ملی باحضور استان‌های خراسان رضوی، فارس و تهران به عنوان استان‌های معین برای تسهیل در روند جمع آوری هرچه سریعتر این مدارس کمک گرفتیم.
او در خصوص مدارس کپری گفت: مدارس کپری در سطح استان نداریم باقیمانده این نوع مدارس مربوط به مناطق عشایر نشین است که امکان حذف این نوع مدارس وجود ندارد، به عبارتی مدارس اقلیمی شناخته شده است.
- وعده جمع آوری مدارس خشتی و گلی تا پایان امسال
رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور گفت: مدارس خشتی و گلی سیستان بلوچستان تا پایان سال ۹۸ جمع آوری خواهند شد تا در مهر ۹۹ دانش آموزان در فضای آموزشی استاندارد تحصیل کنند.
مهراله رخشانی مهر در جلسه شورای آموزش و پرورش شهرستان خاش اظهار داشت: سرانه فضای آموزشی در کشور حدود ۵/۲ متر مربع است که سیستان و بلوچستان رتبه سی ام سرانه‌ها را به خود اختصاص داده است.
او افزود: ۱۱استان کشور زیر خط میانگین فضاهای آموزشی هستند که به ترتیب استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان و البرز در انتهای جدول سرانه فضای آموزشی قرار دارند.
رخشانی مهر تصریح کرد: تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سرانه فضای آموزشی در کشور ۱/۵ متر مربع بود که در مقایسه با میانگین فعلی با رشد ۳/۵ برابری مواجه شده است.
رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور با بیان اینکه ۷۰ درصد از فضاهای آموزشی کشور مقاوم هستند گفت: برای رفع درصد باقی مانده از مدارس تخریبی و غیر استاندارد مصوب شد تا ۳ میلیارد دلار بودجه از محل صندوق ارزی اختصاص داده شود.
رخشانی مهر اذعان داشت: در سال گذشته ۶۱ میلیارد تومان بودجه برای حذف مدارس تخریبی و غیراستاندارد به سیستان و بلوچستان تخصیص داده شد.
او در این خصوص ادامه داد: برای تجهیز مدارس به امکانات سرمایشی و گرمایشی استاندارد نیز در سال گذشته ۲۵ میلیارد تومان بودجه به این استان اختصاص داده شد.
معاون وزیر آموزش و پرورش یاد آورشد: مدارس خشتی و گلی سیستان و بلوچستان تا پایان سال ۹۸ جمع آوری خواهند شد تا در مهر ۹۹ دانش آموزان در فضای آموزشی استاندارد تحصیل کنند.
او تاکید کرد: مدارس نوسازی شده بر اساس آیین نامه‌ها و ضوابط تعیین شده استاندارد مقاوم و مستحکم ساخته خواهند شد.
- مدارس جدید جایگزین مدارس خشتی وگلی
حمید رضا رخشانی رئیس آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت: مدارس خشت و گلی که عملیات حذف آن‌ها در چند ماه گذشته آغاز شده بود، تعداد قابل توجهی از آن به پایان رسید و مدارس مناسبی جایگزین شد.
او با بیان اینکه مدارس خشتی و گلی استان تا پایان سال برچیده خواهند شد گفت: درباره مدارس کپری به دنبال طراحی و اجرای سازه‌های متناسب هستیم.
رخشانی ادامه داد: با تلاش‌های صورت گرفته تعداد مدارس خشت و گلی در سیستان و بلوچستان از ۲۱۰ کلاس به ۱۶۰کلاس کاهش یافته است و باتوجه به آخرین صحبتی که باوزیر محترم داشتیم مدارس دو سه کلاسه در استان تاپایان آذرماه جاری برچیده می‌شوند.
رئیس آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: تعدادی از مدارس سه کلاسه و چهارکلاسه و پنج کلاسه از نظر آماده سازی زمان بیشتری را می برد.
وی با اشاره به آمار ۸۰۰ هزار دانش آموز و ۴۰ هزار کلاس درس در استان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: با کمک وزارتخانه آموزش و پرورش ۴ برابر بودجه به آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان اختصاص داده شده که قرار است در تکمیل پروژه‌های نیمه تمام و ارتقا فضای آموزشی استان استفاده شود.الان قادر به تجهیز مدارس به سیستم گرمایشی و سرمایشی هستیم، ولی موضوع مهم این است که هنوز زیرساخت‌های درست و محکمی بنا نشده و ابتدا می‌بایست این شرایط فراهم شود.
او افزود: کیفیت فضای آموزشی تا به الان از نمره میانگین ۸.۵ به ۱۱ رسیده و این اتفاق را مدیون کمک‌های خیرین و بنیادهای مختلف هستیم که حتی در رسیدگی به تامین کتاب‌های درسی، کمک درسی و مخصوصا کنکوری به دانش آموزان استان در حال رسیدگی هستند.
رخشانی با اشاره به کمبود ۱۶ هزار نیروی انسانی این استان گفت: به کمک وزارتخانه تا کنون نیروی انسانی به بعضی مناطق سیستان و بلوچستان تزریق شده است و اگر این امر ممتد و پیوسته تا ۳ سال ادامه یابد مشکل نیروی انسانی در سیستان و بلوچستان به طور کامل پایان می‌یابد.
- مدارس کپری حذف نمی‌شوند /سازه‌های توپی جانشین مدارس کپری
رئیس آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان در پاسخ به اینکه آیا برنامه‌ای برای حذف مدارس کپری در استان وجود دارد یا خیر؟ گفت: کپر جزئی از سازه‌های بومی منطقه است، و باید سازه‌های استاندارد را جایگزین آن کنیم و اعتقادی به حذف آن نداشته و باید متناسب سازی شوند.
او ادامه داد: در بسیاری از مناطق جنوب و دور دست استان شرایط متفاوت است و تعدادی از خانواده‌ها که درحال کوچ هستند و در محلی که کلاس کپری ساخته شده مستقر می‌شوند.
وی گفت: یک سری سازه‌ها تحت عنوان سازه‌های توپی نیاز بوم منطقه ساخته شده که مشابه کپر بوده و با استقبال خوبی مواجه شده است.
سیستان و بلوچستان برای رسیدن به متوسط کشوری در فضای آموزشی نیازمند ساخت افزون بر ۱۱ هزار کلاس درس است.