تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۳۸۷ - ۰۶:۵۷

لیلا رستگار*: چشمانم را که می‌بندم می‌توانم منظره روز سیزده فروردین را تجسم کنم. جمعیتی که دسته دسته به دامن طبیعت یا پارک‌ها می‌روند.

هرچه به ظهر نزدیک‌تر می‌شویم تعداد آدم‌ها بیشتر و فضاهای خالی کمتر می‌شود.
خانواده‌ها هم مکانی را پیدا می‌کنند و بعد وسیله‌های ضروری مثل: زیر‌انداز، ظرف‌های غذا، تنقلات، توپ، وسایل بازی، منقل، گاز پیک‌نیکی، ظرف‌های آب و نوشابه و... را از ماشین‌ها خالی می‌کنند و روز خود را در طبیعت آغاز می‌کنند. بعد از یک‌روز شادی و تفریح، کم‌کم باید اسباب‌و اثاثیه را جمع‌ کنند.
حالا خورشید کم‌کم در حال غروب کردن است. خانواده‌ها این بار دسته‌دسته در حال جمع‌کردن وسایلشان و ترک طبیعت هستند. هر چه به شب نزدیک می‌شویم تعداد افراد کمتر می‌شود، اما طبیعت غروب دیگر هیچ شباهتی به آن طراوت و شادابی صبح ندارد!
انبوه بطری‌های پلاستیکی،‌ کاغذ خوراکی‌ها، کیسه پلاستیکی، باقی‌مانده مواد خوراکی و... سطل‌های زباله مملو از زبا‌له‌اند.
برخی‌ها که مثلا خواسته‌اند زباله‌ها را  جایی جمع کنند، چون  دیدند که سطل جا ندارد، زباله‌هایشان را کنار سطل انبار کرده‌اند.
در شعاع چند متری از سطل‌ها، می‌توان کوهی از زباله‌ها را دید. بقیه هم خیلی به خود زحمت نداده‌اند و همان‌جا که بوده‌اند زباله‌ها را رها کرده‌اند.
 تازه این به غیر از شاخه‌های درختان تازه جوانه‌زده‌ای است که  به دلیل بستن طناب تا‌ب‌بازی شکسته شده اند و یا آتشی  که اینجا و آنجا   بدون این‌که خاموش شوند به حال خود رها شده‌اند.
سیزده به در؛ این سنت قدیمی ایرانی را خیلی دوست دارم، اما ای کاش امسال شب چهاردهم فروردین که به اطراف نگاه می‌کنم، منظره طبیعت را تمیز و دست نخورده ببینم.  برای همین راه‌‌هایی پیدا کرده‌ام که فکر می‌کنم می‌توانم با کمک شما به این خواسته‌ام‌ برسم. 

رفتن به دل طبیعت
می‌توان با دوچرخه، پای پیاده، با استفاده از وسایل نقلیه عمومی و یا استفاده خانواده‌ها از خودرو به صورت مشترک، به محل مورد نظر رفت تا هم هوا پاک بماند و هم در محلی که می‌خواهیم سیزده را به‌در کنیم، با ازدحام خودرو و دود و سر و صدا مواجه
 نشویم.

کاریکاتور از محمد رفیع ضیایی


خوراکی‌ها
غذاهای طبیعی و میوه‌های فصل را همراهمان داشته باشیم، تا هم به سلامت خود کمک کنیم و هم از مواد مصنوعی  که زباله ‌زیادی تولید می‌کند، استفاده نکرده باشیم.

وسایل
از ظرف‌های یک بار مصرف که تولید زباله می‌کنند و به محیط زیست آسیب می‌رسانند، استفاده نکنیم.
 از ظرف‌های سبک و قابل شستشو  که حمل  آنها راحت باشد، استفاده کنیم تا بتوانیم بعد از بازگشت به منزل  آنها را بشوییم.
 از زیر‌اندازهای پارچه‌ای به جای پلاستیکی استفاده کنیم.

مراقبت از طبیعت
یکی از جذابیت‌های سیزده فروردین جست‌وجو در طبیعت و بازی در آن است. یادمان باشد و به بقیه هم بگوییم که مراقب جانوران و گیاهان منطقه باشیم و به آنها آسیب نرسانیم. کودکان را تشویق کنیم تا  اگرگل‌های تازه‌ای  را دیدند،  آنها را نچینند. روی تنه درختان یادگاری ننویسند و در عوض با گرفتن عکس، خاطره این روز را همیشه به یاد داشته باشند.

فرصتی برای آموزش
قبل از رفتن به سفر، کتاب یا مجله‌ای تهیه کنیم که در باره   منطقه‌ای که برای تفریح انتخاب می‌کنیم، گیاهان و جانوران  و ارزش‌های طبیعی آن،  اطلاعات مفیدی داشته باشد. مطالب آن را   زمانی که همه  اعضای خانواده بعد از صرف غذا دور هم نشسته‌ایم بخوانیم، تا جوان‌ترها و  حتی بزرگ‌ترها با  آگاهی از ارزش منطقه،  به نگه‌داری آن علاقه‌مند شوند.

چیزی جا نماند
سعی کنیم هنگام بازگشت تمام زباله‌ها را به صورت تفکیک شده با خود به خانه بر‌گردانیم تا هم محیط آلوده نشده باشد و هم بتوانیم آنها را در سطل‌های بازیافت بیندازیم.

آتش و درختان
در بیشتر موارد روشن کردن آتش هیچ ضرورتی ندارد و اگر بتوانیم جلوی این کار را بگیریم، از آسیب‌ها و خطرهای زیادی جلوگیری کرده‌ایم. معمولا در اطراف خانه بسیاری از ما پارکی وجود دارد که بتوانیم میل به تاب بازی را در آن بر طرف کنیم، پس شاخه درختان را به حال خود بگذاریم و به جای اینکه خودمان را از آن آویزان کنیم، به جوانه‌های زیبای آن نگاه کنیم.
احتمالا شما هم موارد دیگری در ذهن دارید که با رعایت آن سیزده‌ فروردین امسال به همه بیشتر از همیشه خوش بگذرد و طبیعت هم در آرامش باشد.
تعطیلات سبز و شادی داشته باشید.

*‌ کارشناس محیط زیست