همشهری آنلاین - مریم سرخوش: رویدادی که باید از آن به عنوان برندی معتبر برای این شهرستان یاد کرد و به اعتقاد هنرمندان، به یکی از جشنواره‌های مطرح در حوزه تئاتر کردی داخل و خارج از کشور بدل شده است. این جشنواره که امسال با رقابت ۹ اثر داخلی و ۲ اثر خارجی اجرا خواهد شد سال‌هاست بدون قرار گرفتن در ردیف بودجه، با آب‌باریکه منابع اقتصادی برخی نهادهای این شهرستان روزگار می‌گذراند.
- دیگر از تئاترهای غیرکردی استقبال نمی‌شود
دبیر اسبق جشنواره بین‌المللی تئاتر کردی به سال‌های دور راه‌اندازی این رویداد اشاره می‌کند و می‌گوید: سال ۷۸، با تلاش عده‌ای از دوستان حوزه تئاتر سقز، این جشنواره با هدف توجه به زبان و ادبیات کردی با توجه به مسائل آیینی و سنتی، ادبیات و داستان‌های فولکلور کردی و ادبیات شفاهی مناطق کردنشین راه‌اندازی شد. اسماعیل پاشایی ادامه می‌دهد: تاثیر این رویداد هنری به قدری مثبت بود که پس از چند سال با استقبال هنرمندان مناطق کردنشین ۳ کشور همسایه از جمله ترکیه، سوریه و عراق هم روبه‌رو شدیم.
این هنرمند با بیان این‌که تئاتر کردی با ارتقای کیفیت فنی مواجه بوده، اما همچنان از سالن‌های استاندارد و زیرساخت‌های فیزیکی محروم است، عنوان می‌کند: رفع این کاستی خواسته اصلی هنرمندان است. بر این اساس، همزمان با جشنواره پانزدهم، کلنگ ساخت پلاتوی سقز به زمین زده شد و اکنون ۶۰ درصد پیشرفت دارد. قرار بود این مرکز تا افتتاح جشنواره شانزدهم به بهره‌برداری برسد، اما فقدان منابع مالی مانع از محقق شدن این وعده شد.
پیشکسوت تئاتر سقز تاثیر جشنواره تئاتر کردی در جذب گردشگر را مثبت می‌داند و اظهار می‌کند: این شهرستان ظرفیت‌های قابل توجهی درحوزه گردشگری دارد و در ایام جشنواره به جز مهمان‌های رسمی که دعوت می‌شوند، مردم عادی کشورهای همسایه هم با ورود به این شهرستان، به تماشای اجراها می‌نشینند. گردشگرانی که به بهانه تماشای این جشنواره به کشورمان سفر می‌کنند حتی مهمان طاق بستان کرمانشاه هم می‌شوند که موضوع مهمی است. وی با اشاره به مشکلات مالی موجود برای برگزاری این جشنواره می‌گوید: خیلی تلاش کردیم این جشنواره در تقویم رسمی اداره کل هنرهای نمایشی گنجانده شود تا در ردیف بودجه قرارگیرد، اما با وجود حمایت وزارت ارشاد همچنان منابع مالی ندارد.
- اجرا به خاطر تعلق خاطر به تئاتر کردی
یکی از آثار راه‌یافته به شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کردی، «گراداف» ساخته مشترک سامان مهران و فرزاد حسن‌میرزایی است. حسن‌میرزایی کارگردان بانه‌ای این اثر در گفت‌وگو با همشهری به ۸ دوره حضور در این رویداد اشاره می‌کند و می‌گوید: این جشنواره سال ۷۸ با هدف احترام به قومیت‌ها شکل گرفت و هر سال آثاری از ۴ استان کردنشین آذربایجان غربی، کردستان، ایلام و کرمانشاه در آن حضور دارند. البته در دوره‌های گذشته آثار کردهای خراسان و حتی کردهای مقیم تهران نیز به این جشنواره راه یافتند. چند سال است که این رویداد وارد فاز بین‌المللی هم شده است و هنرمندان سوریه، عراق و ترکیه در آن حضور دارند.
وی می‌افزاید: گویا امسال کردهای مقیم سوئد هم یک کار مشترک با همکاری هنرمندان سلیمانیه عراق اجرا خواهند کرد.
این کارگردان یکی از ویژگی‌های هنر تئاتر را زنده نگه‌داشتن آداب و زبان یک قومیت عنوان می‌کند و می‌افزاید: به دلیل حضور چهره‌های مطرح، این رویداد فرهنگی از اهمیتی ویژه برخوردار شده است، اما در همه این سال‌ها همچنان هنرمندان مناطق کردنشین از داشتن سالن‌های استاندارد محروم مانده‌اند. بسیاری از هنرمندان تنها به خاطر علاقه به این جشنواره در آن شرکت می‌کنند وگرنه سالن اجرا از همان ۲۰ سال پیش تاکنون هیچ تغییری نکرده است.
- قرار بود پلاتوی ۱۵۰ نفری افتتاح شود
با وجود همه مشکلات مطرح‌شده، دبیر شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کُردی سقز، کمبود امکانات را مانعی بر پیشرفت و ارتقای این جشنواره نمی‌داند. هیوا حاجی‌محمدی می‌گوید: در اوایل برگزاری جشنواره توجه به مسائل بومی و منطقه‌ای زیاد پررنگ نبود، اما به مرور این مسائل و بینش‌های مناطق کردنشین پررنگ‌تر شد و انگیزه هنرمندان مناطق کردنشین برای فعالیت را چندبرابر کرد.
این مسئول از ارسال ۴۸ اثر داخلی و ۱۷ اثر خارجی به دبیرخانه جشنواره خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: این جشنواره از نظر بین‌المللی از جایگاه خوبی برخوردار شده است و به همین دلیل امسال تعداد آثار خارجی آن افزایش یافت، اما با توجه به بودجه محدودی که داریم، نمی‌توانیم تعداد آثار خارجی را افزایش دهیم.
وی ادامه می‌دهد: حمایت مالی اداره کل هنرهای نمایشی از این رویداد نمایشی کم است و با توجه به این‌که مبلغی بابت ورود به آثار راه‌یافته به جشنواره داده می‌شود، اگر قرار باشد این هزینه به آثار خارجی بیشتری تعلق بگیرد، با منابع مالی ما همخوانی نخواهد داشت. البته سیاست ما این نیست که تعداد آثار افزایش پیدا کند، بلکه معتقدیم باید با افزایش سالن‌های نمایش تعداد مخاطبان بیشتر شود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سقز تاکید می‌کند: اگر حمایت وزارتخانه بیشتر بود و ۵۰ درصد بودجه را تقبل می‌کردند، قدرت مانور ما برای افزایش گستره جغرافیایی و انتخاب کارهایی که از نقاط دورتر به جشنواره ارسال شده بیشتر می‌شد. با این شرایط مالی امکان‌پذیر نیست که ۵ گروه خارجی در این جشنواره حضور داشته باشند.
حاجی‌محمدی از بهره‌برداری پلاتوی ۱۵۰ نفری سقز تا پایان سال هم خبر می‌دهد و می‌گوید: دستاورد جشنواره تئاتر کردی در سقز باید افزایش فضاهای نمایشی باشد تا جشنواره باکیفیت بهتری برگزار شود. در سال‌های گذشته نمایش‌ها در یک سالن اجرا می‌شد، اما سعی کردیم از ظرفیت سالن‌های دیگر شهرستان هم استفاده کنیم. بر این اساس، امسال از ظرفیت سالن کتابخانه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سقز هم برای اجراها استفاده می‌کنیم.
- آثار راه‌یافته به جشنواره
در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کُردی سقز نمایش‌های «گراداف» به کارگردانی سامان مهران و فرزاد حسن‌میرزایی از بانه، «جن و جنوکه» به کارگردانی سعید پاکزاد از کرمانشاه، «حصار» به کارگردانی هیمن سهرابی از بوکان، «سورانه» به کارگردانی غلامرضا همتیان از بیجار، «چاوه روان» به کارگردانی امیر زارع‌زاده از سقز، «قابووسی میروویان» به کارگردانی حامد اسماعیل‌وند از ارومیه، «سه رپیل» به کارگردانی حمیدرضا احمدی کردستانی از سنندج، «ئه رکی نیشتمانی داهولیک» به کارگردانی جمیل مفاخری از سنندج، «چناره کان» به کارگردانی امید مصطفایی از سقز، «باوک» به کارگردانی صدیق عزیز باوان از سلیمانیه عراق و «گزارش به آکادمی» به کارگردانی اوزل تونجای از استانبول ترکیه با هم رقابت می‌کنند.