همشهری آنلاین – مهدی فروتن: یافته‌های تازه‌ترین گزارش سالانه سازمان اتحاد جهانی در بهداشت و آلودگی نشان می‌دهد تعداد قربانیان آلودگی‌های زیست‌محیطی در ایران از افغانستان، سودان، یمن، مغرب، سومالی، عراق و عربستان سعودی هم بیشتر است. در ایران هر سال ۶۳ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر به دلیل آلودگی آب و هوا و دیگر آلودگی‌ها جان می‌دهند تا از این نظر رتبه ایران ۱۲۵ در دنیا و ۱۰ در منطقه شرق مدیترانه باشد.
آمار ۵۰ هزار و ۷۷۸ قربانی آلودگی در ایران به تفکیک دلایل مرگ از این قرار است: ۲۹ هزار و ۹۸ مرگ به دلیل آلودگی هوا، ۷۷۹ مرگ به دلیل آلودگی آب، ۳۶۵۹ مرگ به دلیل آلودگی محیط کار و ۱۷ هزار و ۲۴۱ مرگ به دلیل آلودگی ناشی از مسموم شدن با ذرات سرب. این آمار در حالی برای ایران به ثبت رسیده که کشور همسایه عراق فقط ۱۲۶۷۸ مرگ در سال به دلیل آلودگی‌های مختلف دارد و در رده‌بندی جهانی در رتبه ۱۷۸ قرار گرفته است.
اتحاد جهانی در بهداشت و آلودگی نهادی است که سال ۲۰۱۲ با همکاری بانک جهانی، محیط زیست سازمان ملل و وزیران محیط زیست و بهداشت بیش از ۲۵ کشور با درآمد کم و متوسط تشکیل شد و هر سال درباره تاثیر آلودگی هوا بر زندگی انسان‌ها در گوشه و کنار دنیا گزارش می‌دهد. گزارش تازه این نهاد بین‌المللی مربوط به آمار و ارقام مرگ‌های ناشی از آلودگی در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۷ است و متن کامل آن در ۵۶ صفحه منتشر شده است.
بر اساس این گزارش، هند با بیش از دو میلیون و ۳۲۶ هزار مرگ ناشی از آلودگی صدرنشین جدول تعداد مرگ‌هاست و چین با ۱.۹ میلیون مرگ و نیجریه با ۲۷۹ هزار مرگ پس از هند قرار دارند. اندونزی، پاکستان، بنگلادش، ایالات متحده آمریکا، روسیه، اتیوپی و برزیل هم چهارم تا هفتم هستند و آمریکا با حدود ۱۹۷ هزار مرگ ناشی از آلودگی هوا و آب و محیط کار پولدارترین کشور دنیا در میان ۱۰ کشور پرمرگ و میر است.
آلودگی بزرگ‌ترین عامل محیطی در مرگ‌های زودرس در سراسر دنیاست و تقریبا ۱۵ درصد مرگ‌های زودرس یا حدود ۸.۳ میلیون مرگ در سال ۲۰۱۷ به همین دلیل رخ داده است. چاد، آفریقای مرکزی و کره‌شمالی به دلیل دسترسی نداشتن مردم به آب پاک کشورهایی هستند که بیشترین میزان مرگ و میر را به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر دارند؛ به ترتیب ۲۸۷، ۲۵۱ و ۲۰۲. هند هم با ۱۷۴ مرگ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر دهم است.
نکته عجیب اینکه برای نخستین بار در تاریخ، تعداد مرگ‌های ناشی از آلودگی از تعداد مرگ‌های ناشی از استعمال سیگار (هشت میلیون و ۳۰۰ هزار مرگ در برابر هشت میلیون مرگ) پیشی گرفته است. هر چند رقم ۸.۳ میلیون مرگ فاصله‌ای معنادار با مرگ‌های ناشی از مصرف الکل، مواد مخدر، رژیم‌های غذایی نامناسب، اچ‌آی‌وی، مالاریا، سل و جنگ دارد.
تصویر مربوط به این گزارش هوای تهران را در ظهر روز جمعه ۲۹ آذرماه نشان می‌دهد. شدت آلودگی به اندازه‌ای است که برج میلاد در آلودگی محو شده و از فاصله کمتر از سه هزار متر تقریبا دیده نمی‌شود.