دیدگاه‌های مختلفی در زمینه پژوهش وجود دارد. کارشناسان، مقوله پژوهش را محدود به حوزه خاصی نمی‌دانند، اما بدون تردید مقوله پژوهش و پژوهشگری اصولی و درست در مدیریت شهری و در اداره امور شهر می‌تواند تأثیرگذار و قابل لمس باشد.«امیر خادمی» کارشناس باسابقه و مشاور معاون فنی و عمران شهردار تهران در این‌باره به سؤالات ما پاسخ می‌دهد.
نقش پژوهش در عمران و آبادانی شهر و کسب رضایت شهروندان چقدر است؟
پژوهش و خروجی‌های آن در توسعه و گسترش زیرساخت‌های عمرانی شهر و محله‌ها بسیار تأثیرگذار و انکارناپذیر است، اما در این میان پژوهش‌هایی که انجام می‌شود باید نگاهی «انسان‌محور» داشته باشد، چراکه اجرای طرح‌های مختلف در شهر با ایجاد فضاهای گوناگون، شرایط اجتماعی متفاوتی برای شهروندان به وجود می‌آورد و حتی باعث تغییر در زندگی روزمره آنها می‌شود. این همان موضوعی است که باید به آن توجه داشت.
به نظر شما بهتر نیست پژوهش‌ها ساز و کار مدون‌تری پیدا کند؟
در بحث پژوهش باید اذعان کرد که نباید هدف و مقصد ما فقط برگـــــزاری جشنــــواره و چاپ یک یا چنــد جلدکتاب باشد. پژوهش مناسب و مطلوب پژوهشی است که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان بینجامد. هدف عالی پژوهش، پاسخگویی به نیازها و مطالبات بحق مردم است. به‌طور طبیعی مدیران باید از پژوهش‌هایی پشتیبانی کنند که با نگاه صرفاً کتابخانه‌ای تولید نشده باشد. مثلاً زمانی که در یک پژوهش عمرانی همه جوانب زیست‌محیطی، تأثیرات ترافیکی و انسان محور بودن پروژه در نظر گرفته شده باشد حتماً به سمت شهری مدرن پیش خواهیم رفت. در این صورت به راحتی می‌توان جوابگوی نیاز شهروندان بود و خدمت‌رسانی در شهر و به شهروندان آسان‌تر می‌شود.
آیا پژوهش‌هایی که در حوزه فنی و عمران انجام می‌شود تاریخ مصرف دارد؟
با در نظر گرفتن سرعت بسیار بالای پیشرفت تکنولوژی و علم در دنیای امروزکه شامل پژوهش‌های بنیادین، توصیفی و کاربردی هم می‌شود، کلمه فاسد شدنی یا کم اثر شدن پژوهش‌های پیشین اجتناب‌ناپذیر است. البته در خصوص پژوهش‌هــای زیرساختی مانند «طرح مخلوط بتن و آسفالت» و این قبیل مصالح وتدوین دستورالعمل‌های مختلف می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به‌طور مثال با اینکه بیشتر از ۲۰سال از آمدن تلفن همراه می‌گذرد خیلی از افراد هنوز از گوشی‌های غیرهوشمند استفاده می‌کنند، این موضوع نافی اثرات وجود موبایل نیست. پژوهش‌های عمرانی هم به همین‌ترتیب عمل می‌کند، اما به روزرسانی پژوهش‌ها حتماً در بهبود عملکرد اجرای پروژه‌های در دست اقدام مؤثر است.
کمی از چالش‌ها و موانع موجود در مسیر پژوهش‌ها صحبت می‌کنید؟
با در نظرگرفتن گروه‌های هدف و با توجه به قرارگیری پروژه‌های عمرانی در میان بافت مسکونی یا مکان‌های عمومی شهری، انجام پژوهش مستلزم بررسی‌های دقیق و همه جانبه است. در این زمینه تحقیقات علمی، اجتماعی و فرهنگی به شدت مؤثر است. بررسی سلیقه‌ها و رفتارهای اجتماعی گروه‌های مختلف در پژوهش به کاربری‌های مناسب و قابل استفاده پروژه‌ها در شهر کمک شایانی می‌کند. بنابراین به نظر من مهم‌ترین چالش در مسیر پژوهش و پژوهشگری توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی و نگاه انسان محور به جای تمرکز بر وسایل و امکانات فیزیکی است.
آیا پژوهش در سرعت اجرای پروژه‌ها وکاهش هزینه‌ها تأثیرگذار است؟ چگونه می‌توان مشکلات پیش روی طرح‌ها را از قبل شناسایی کرد؟
شناسایی علل افزایش زمان ساخت و تأخیر در اجرای پروژه‌های عمرانی بسیار ضروری است و باعث می‌شود تا در پروژه‌های مشابه نیز جلو خسارت احتمالی گرفته شود. قدر مسلم مدیریت و پیشگیری از بروز این مشکلات به مراتب ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه