به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، سطح جنگل‌های استان کردستان (طبیعی و دست کاشت) ۳۷۳ هزار و ۳۲۸ هکتار معادل ۲. ۶۳ درصد سطح جنگل‌های کشور است.
جنگل‌های زاگرس یکی از ظرفیت‌های مهم منطقه غرب کشور به‌ویژه استان کردستان محسوب می‌شود که درچند سال اخیر قطع بی‌رویه درختان بلوط و حالا قاچاق چوب موجب نگرانی مردم و دوستداران محیط زیست شده است.
در واقع تا همین چند وقت پیش، خشکسالی، فعالیت‌های معدنی، سدسازی، راه‌سازی، آتش‌سوزی در جنگل‌ها، بیماری و حمله آفات به درختان جنگلی، قطع درختان به‌منظور تهیه زغال و توسعه زمین‌های زراعی از جمله آفات جنگل‌ها به‌شمار می‌رفت اما در یکی دو سال اخیر آفت بزرگ‌تری به نام قاچاق چوب دامن‌گیر درختان جنگل‌های کردستان شده است.
برای بررسی وضعیت قاچاق چوب در کردستان با سعدی نقش‌بندی مدیرکل منابع طبیعی استان گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
- مدتی است موضوع جنگل‌های زاگرس در فضای حقیقی و مجازی مطرح است که دستخوش قاچاقچیان چوب قرار گرفته است، در این خصوص توضیح دهید...
گرفتاری که در حال حاضر اداره منابع طبیعی استان و جنگل‌های حوزه زاگرس با آن دست و پنجه نرم می‌کند بحث قاچاق چوب است علت اصلی آن هم در سطح کشور این است که در کشور سرمایه‌گذاری کلان و عظیمی در حوزه صنایع چوب انجام شده است و دولت تسهیلات زیادی به این حوزه پرداخت کرده است در واقع مواد اولیه صنایع زیادی از جمله مبلمان‌سازی، ام دی اف، کاغذ، پوشال، جعبه‌های چوبی، حتی یکسری صنایع معدنی و... چوب است لذا باید مواد اولیه این صنایع تامین شود، قبلتر بخشی از چوب این صنایع از جنگل‌های شمال تامین می‌شد که امروز بحث تنفس ۱۰ ساله جنگل‌های شمال در دست اجرا است که اجرای این برنامه تنفس به بلای جان جنگل‌های زاگرس تبدیل‌شده است و بخشی هم از طریق واردات چوب انجام می‌شد که امروز به دلایلی دچار محدودیت‌هایی شده است لذا در حال حاضر جنگل‌های زاگرس بهترین منبع برای تامین چوب است.
- یعنی در حال حاضر هیچ بهره‌برداری از جنگل‌های شمال نمی‌شود؟
البته بحث تنفس جنگل‌های شمال به این معنی نیست که هیچ‌گونه بهره‌برداری از این جنگل‌ها انجام نمی‌شود بلکه به شیوه محدود و زیرزمینی باز از این جنگل‌ها بهره‌برداری می‌شود چرا که این صنایع برای تامین مواد اولیه خود مجبور هستند تلاش و پول پرداخت کنند و برایشان هم فرقی ندارد که این چوب از کجا و به چه شکل و شیوه‌ای تامین می‌شود.
از زمانی که طرح تنفس در جنگل‌های شمال اجرا شده است چوب‌خواران به سمت درختان جنگل‌های زاگرس گسیل شدند، امروز قاچاقچیان چوب در هر جایی که بدانند اختلاف قیمت بین محصول خام اولیه با محصولی که بصورت قاچاق امکان تامین آن وجود دارد زیاد است.
-اداره منابع طبیعی در مقابل قطع درختان و قاچاق چوب در استان چه اقداماتی انجام داده است؟
یکی از پیگیری‌ها ما بحث درختان بستر رودخانه‌هاست، در واقع درختانی که در رویشگاه‌های کنار رودی و در حاشیه و بستر رودخانه‌ها سبز می‌شوند اکثرا درختان خودرو بی‌هستند که هرچند جزو بستر و مدیریت شرکت آب منطقه‌ای است ولی هرگونه درخت خودرو که در عرصه سرزمینی سبز شده باشد جزو انفال حساب می‌شود بنابراین هر کسی به قطع این درختان اقدام کند از طریق مراجع قضایی با آن برخورد می‌کنیم.
- حفاظت و صیانت از جنگل‌های زاگرس اولویت اصلی منابع طبیعی است
مسأله دومی که به جد پیگیر آن هستیم حفاظت و صیانت از جنگل‌های زاگرس است که در ۶ شهرستان کردستان این جنگل‌ها وجود دارد و متاسفانه به شیوه‌های مختلف مورد تعرض قرار می‌گیرند.
حجم قطع درختان در زاگرس آنقدر زیاد است که کم‌کم از حوزه توان ما خارج می‌شود چون سطح این جنگل‌ها وسیع است و نیروهای یگان حفاظت ما محدود، نمی‌توانیم به‌صورت ۲۴ ساعته از آنها حفاظت کنیم لذا برای رفع این مشکل به بخشدارها و دهیاران اعلام کردیم که در صورت مشاهده هرگونه تخریب جنگل و یا حمل محموله چوب به ما گزارش دهند.
با توجه به اینکه در حال حاضر در برخی از شهرستان‌ها از جمله بانه، مریوان و سروآباد محدودیت مرز اعمال شده است و مردم این مناطق مثل گذشته نمی‌توانند در فعالیت‌های مربوط به مرز شرکت کنند پس تعدادی از آنها بصورت شبانه اقدام به قطع دختان زاگرس می‌کنند.
جالب هم این است که خود اهالی این روستاها هم حاضر نیستند قطع درختان را گزارش دهند اما با توجه به این وضعیت و شرایط ما تمام تلاش و جدیت خود را کردیم تا جایی که برایمان امکان دارد از انجمن‌های مردم نهاد و افراد و رابطین خود استفاده کنیم که در جاهایی که درخت بریده می‌شود و یا محموله چوب تردد می‌کند به ما اطلاع دهند.
در واقع حفظ و حراست از جنگل‌های بلوط کردستان که سرمایه‌ای گران‌بها برای مردم این دیار است نیازمند مشارکت همگانی میان مسؤولان، سازمان‌های مردم‌نهاد و خود مردم است.
از همه آحاد مردم درخواست می‌کنیم نسبت به حفظ و نگهداری بوته‌زارها، بیشه‌زارها، درختان و در کل منابع طبیعی خدادادی به عنوان سرمایه‌ای بی‌نظیر توجه ویژه داشته باشند و ضمن مشارکت فعال در حفاظت از اراضی ملی در صورت مشاهده مواردی همچون قطع درختان، تخریب و تصرف منابع طبیعی موضوع را با شماره تلفن رایگان ۱۵۰۴ یگان حفاظت منابع طبیعی استان کردستان اطلاع دهند.
- قطع درختان باغی در کردستان رو به افزایش است
امروز قاچاقچیان در این شرایط که می‌دانند ما به شدت پیگیر قطع درختان جنگلی هستیم بحث قطع درختان جنگلی را کاهش دادند و به سمت قطع درختان باغی روی آورده‌اند و با این روش سطح باغات ما بشدت در حال کاهش است در واقع واسطه‌گران، صاحبان باغ‌ها را به قطع درختان ترغیب می‌کنند.
علاوه بر قطع و قاچاق درختان جنگلی و درختان بستر رودخانه‌ها، قطع درختان باغی هم اضافه شده است یعنی امروز با توجه به اینکه قیمت چوب بالا رفته است صاحبان باغ‌ها اقدام به قطع درختان باغ خود می‌کنند بطوریکه از قطع یک درخت با حجم وسیع بیش از ۳۰ الی ۴۰ میلیون تومان عاید باغدار شود لذا با خود فکر می‌کند که حتی تا ۲۰ سال دیگر هم چنین سودی از این درخت عایدش نمی‌شود و از طرف دیگر با بریدن و از ریشه درآوردن این درخت اقدام به کاشت نمونه اصلاح شده درخت که ثمر آن هم بیشتر است می‌کند و چون فقط بعد اقتصادی قضیه را در نظر می‌گیرد مطمئنا سود می‌کنند لذا قطع این درختان در سطح استان زیاد شده است.
-برای رفع این مشکل چه اقدامی انجام شده است؟
هرگونه جابجایی و حمل چوب در بین شهرها و جاده‌های بین‌شهری بدون مجوز رسمی از اداره منابع طبیعی جرم محسوب شده و در صورت مشاهده پیگیری و برخورد قضایی می‌شود.
در همین راستا امروز در خروجی‌ها و ورودی‌های استان به شدت ورود پیدا کردیم و در هر مکانی کامیون حامل چوبی مشاهده کنیم بررسی می‌کنیم و در برخی محموله‌های چوبی خود درختان جنگلی را زیر چوب درختان باغی پنهان می‌کنند.
- حمایت اداره منابع طبیعی از زراعت چوب
شاید حیاتی‌ترین راهکارها برای برون رفت از بحران تخریب و نابودی بیشتر جنگل‌های باقی مانده، توسعه زراعت چوب در کشور به ویژه در خارج از جنگل‌ها است، با این اقدام می‌توان در اولین مرحله با تولید فراوان چوب و رفع حداقل نیازهای چوبی کشور، فرصت کافی برای برنامه‌ریزی‌های بعدی و مقابله با سایر عوامل مخرب داشت.
اگر کسی در محدوده و بستر رودخانه‌ها بصورت عرفی زمین‌هایی دارد ما حاضریم نهال صنوبر رایگان و حتی تسهیلات در اختیارشان قرار دهیم که نهال را کشت کنند و بعد از رشد آنها را قطع و بفروشند طرحی که می‌تواند نفسی برای زاگرس باشد در واقع یکی از برنامه‌های که لازم و ضروری است همین بحث زراعت چوب است که این موضوع در کشورهای پیشرفته یکی از برنامه‌های اصلی و راهبردی دولت‌ها است که به جای اینکه به عرصه‌های جنگلی فشار بیاورند طرح زراعت چوب را توسعه داده‌اند.
زراعت چوب بعد از ۴ سال به ثمر می‌رسد و میزان درآمد ناخالص در یک هکتار هم به ۲۵ میلیون تومان می‌رسد که اگر هزینه‌های جاری که حدود ۳۰ درصد است را از آن برداریم باز نسبت به زراعت آبی توجیه آن بیشتر است اما چون مردم منطقه ما بر این باور هستند که زراعت در همان سال اول به ثمر می‌رسد رغبتی به زراعت چوب ندارند اما ما اعلام آمادگی می‌کنیم کسانی که تمایلی به این کار دارند خود ما از آنها حمایت می‌کنیم.
- تمایل مردم کردستان به ذغال درخت بلوط
گویا زغال گیری در کردستان هم وجود دارد که این خود می‌تواند آفتی دیگر برای جنگل‌های بلوط استان باشد...
بله. در واقع نگرانی بعدی ما کوره‌های تولید ذغال است، خوشبختانه و یا متاسفانه کیفیت زغال درخت برو نسبت به زغال‌های دیگر بسیار بالا است و چون مردم منطقه کردستان از این مسئله آگاهی دارند بیشتر تمایل به تهیه زغال برو حتی با قیمت بالا را دارند که همین مسئله باعث ترغیب و تشویق افرادی برای تولید زغال از درخت برو می‌شود.
هر چند در این رابطه ما اقدام به کشف کوره‌های ذغال می‌کنیم اما صاحبان این کوره‌ها در جای دیگر باز اقدام به راه اندازی کوره زغال می‌کنند و به همین دلیل در طول سال چندین و چند کوره تولید زغال شناسایی و منحل می‌کنیم اما باز در مکانی دیگر اقدام به راه‌اندازی آن می‌کنند.