آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرهای کشور هر سال بارها و بارها موجب تعطیلی مدارس می‌شود. مورد آخر درباره تهران همین هفته جاری بوده که کل مدارس استان تا پایان هفته تعطیل اعلام شده‌اند. موضوعی که اتلاف زمان آموزش، عقب‌افتادگی درسی دانش‌آموزان، بی‌انگیزگی و حتی تنبلی آنها را در پی دارد.

به گزارش همشهری آنلاین، تعطیلی مدارس تهران بر اثر آلودگی هوا تا حدی تکرار شده که قبح و نادرستی این موضوع ریخته و برای دانش‌آموزان به امری عادی تبدیل شده است. به طوری که بعضاً آنها تمایل دارند هر روز هوا آلوده باشد و به مدرسه نروند. این در حالی است که باید به کودکان و نوجوانان یاد بدهیم که از یک سو برای شهر خود دل بسوزانند و به آن تعهد داشته باشند و از سوی دیگر از پیامدهای افت تحصیلی آگاه باشند.

  • گوش شنوایی نیست

محمدجواد محسنی‌نیا پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش با اشاره به تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس به علت آلودگی هوا در هفته‌های اخیر که البته در چند سال گذشته بی‌سابقه نبوده است، به ایسنا می‌گوید: باید در تقویم آموزشی امسال زمانی را برای جبران عقب‌افتادگی آموزشی  در نظر بگیرند.

وی اظهار می‌کند: متاسفانه زمان آموزش در کشور ما به طور دقیق مشخص نیست؛ از یک طرف در تنظیم مقررات به آن توجه نشده و از سوی دیگر در اجرای زمان آموزش گرفتار نواقص و کوتاهی‌هایی هستیم.

محسنی‌نیا با اشاره به تعطیلات کلانشهرها به علت آلودگی هوا و تعطیلات مناطقی چون اهواز به علت وقوع سیل و شرایط نامناسب آب هوایی می‌گوید: متاسفانه در سال‌های گذشته نیز اتفاقاتی از این دست بروز کرده و آموزش و پرورش معمولا دنبال کلاس جبرانی و افزایش ساعات آموزش نیستند. گوش شنوایی هم وجود ندارد. در این شرایط باید اصولی برخورد کنیم. چون دچار مشکلات اساسی در زمان آموزش هستیم.

  • تقویم آموزشی ما انعطاف‌پذیر نیست

کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی کشور در ادامه با اشاره به این که تقویم آموزشی ما انعطاف‌پذیر و سیال نیست، می‌گوید: من در قالب یک پژوهش، پیشنهادی مبنی بر وجود تعطیلات خاص ارائه دادم که طبق آن مدارس سه بازه زمانی ۱۰۰ روزه هر سال به مدرسه بروند و هر ۱۰۰ روز چند روز تعطیلات هم داشته باشند.

او تاکید می‌کند: در این صورت این امکان وجود دارد که این تعطیلات به‌ویژه در اواخر پاییز و اوایل زمستان به علت وارونگی هوا و شرایط بد آب و هوایی به صورت شناور تغییر کند.

این پژوهشگر درباره اینکه آیا تعطیلی مدارس تنها راهکار کاهش آلودگی هواست، می‌گوید: در شرایط آلودگی هوا به این دلیل که ممکن است سلامت فرزندان ما به خطر بیفتد، چاره ای به جز تعطیلی مدرسه‌ها نیست. ولی اگر در زمان آموزش انعطاف داشته باشیم، می‌توان عقب‌افتادگی‌ها را جبران کرد.

محسنی‌نیا بیان می‌کند: البته اگر مدارس چندنوبته نبودند این امکان وجود داشت که زمان آموزش را در چنین شرایطی در هر روز افزایش داد. راهکارهای متنوعی وجود دارد که باید به آن فکر کرد، راه حل داد و آن را عملیاتی کرد. تاکید من این است که زمان آموزش انعطاف‌پذیر بشود.

  • اتلاف زمان آموزش در مدارس

این پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش درباره تاثیر زمان آموزش در یادگیری دانش‌آموزان می‌گوید: زمان آموزش در کنار عوامل دیگری مانند عوامل خانوادگی، دوستان و استعداد ذاتی در یادگیری موثر است.

او اظهار می‌کند: ۵ عامل در تعیین زمان واقعی آموزش موثر است. وقفه‌های زمانی میان ساعات دروس، زمانی که معلم وقت خود را صرف تدریس نمی‌کند، زمانی که دانش‌آموز وقت خود را صرف یادگیری نمی‌کند، غیبت‌های معلم و دانش‌آموز و تعطیلات فصلی و اتفاقی.

محسنی‌نیا می‌گوید: زمان قابل پیش‌بینی در ۹ ماه سال تحصیلی باید ۱۹۲.۵ ساعت و ۳۸.۵ هفته باشد. این زمان را شورای عالی آموزش و پرورش مصوب کرده است.

کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ادامه می‌دهد: بر اساس مصوبه، یک سال تحصیلی از ابتدای مهر شروع می‌شود و تا پایان سال تحصیلی ادامه می یابد، اما زمان آموزش به دلایل مختلف از جمله امتحانات میان ترم و امتحانات پایانی کاهش می‌یابد.

محسنی‌نیا می‌افزاید: همچنین ما ۱۳ تا ۱۵ روز تعطیلات نوروزی داریم. تعطیلات رسمی در طول سال تحصیلی نیز حدود ۱۵ روز است. تعطیلی‌هایی در طول سال تحصیلی به دلایل مختلف از جمله بارش برف یا آلودگی هوا را هم می‌توان به طور میانگین ۱۰ روز درنظر گرفت. خب درواقع از ۱۷۰ روز زمان آموزش، ۷۰ روز آن از دست می‌رود.

  • اتلاف منابع

این پژوهشگر می‌گوید: دولت به طور متوسط ۲.۵ میلیون تومان برای هر دانش‌آموز ابتدایی، ۳.۵ میلیون تومان برای هر دانش‌آموز متوسطه اول ۵ میلیون تومان برای هر دانش‌آموز دوره متوسط نظری و ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای هر دانش‌آموز شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش هزینه می‌کند.

محسنی‌نیا اضافه می‌کند: یعنی به ازای هر نفر- ساعت دانش‌آموز ابتدایی ۲۹۰۰ تومان، دانش‌آموز متوسط اول ۳۴۰۰ تومان، دانش‌آموز متوسطه دوم ۴۲۰۰ تومان و دانش‌آموز فنی و حرفه‌ای و کاردانش ۴۱۰۰ تومان هزینه می‌کند.

کارشناس ارشد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با اشاره به اینکه هزینه نفر- ساعت اتلاف شده در دوره ابتدایی ۷۹۴۰ میلیارد تومان، متوسطه اول ۳۴۰۰ میلیارد تومان، متوسط دوم ۳۱۵۴ میلیارد تومان است، می‌گوید: ما در مجموع ۱۵ هزار میلیارد تومان اتلاف منابع داریم.