به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، خانه وارطان که تنها محل متمرکز برای برگزاری رویدادهای فرهنگی در حوزه معماری و شهر بود، چند روزی است که توسط وزارت راه و شهرسازی؛ مالک این بنا تعطیل شده است.
خانه تاریخی وارطان به سبک معماری مدرن و در ۳ طبقه ساخته شده است. معمار این خانه «وارطان هوانسیان» معمار ارمنی‌تبار ایرانی بود که در سال ۱۳۶۱ درگذشت. این خانه تلفیقی از سبک معماری مدرن و ایرانی است که پس از مرمت و بازسازی به عنوان یک مکان فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این خانه علاوه بر آن که محل گردهمایی معماران و شهرسازان بود، پاتوق خیلی از هنرمندان و مردم عادی نیز محسوب می‌شد.
برگزاری نمایشگاه‌های عکس و نقاشی، مسابقه‌های فرهنگی و هنری، آرت‌شاپ و کافه‌کتاب از جمله بخش‌های این خانه بودند که اکنون همه آنها تعطیل شده‌اند و تنها کافه آن فعال است. ساختمان خانه وارطان که در میدان فلسطین، خیابان طالقانی غربی واقع شده، بیش از ۷۰ سال قدمت دارد و به عنوان یکی از نخستین نشانه‌های پیدایش معماری مدرن در تهران شناخته می‌شود. این خانه در آخرین جلسه ثبت آثار تاریخی تهران که مهر ماه امسال برگزار شد، اثر ملی شناخته شد اما هنوز شماره ثبت به آن تعلق نگرفته است.
علی اعطا، عضو شورای شهر تهران از جمله اولین واکنش‌ها را نسبت به تعطیلی خانه وارطان داشت. این عضو شورای شهر تهران اول دی ماه با یادآوری اینکه خانه وارطان به دنبال رسیدن اهدافی همچون توسعه عرصه‌های عمومی شهر، گفتمان‌سازی، آموزش، افزایش زیست‌پذیری و ارتقای کیفیت زندگی فعالیت خود را آغاز کرد، از نگرانی جامعه تخصصی معماران و شهرسازان درباره تعطیلی این خانه سخن گفت و اظهار کرد: ما از احتمال استمرار توقف فعالیت خانه وارطان نگرانیم و به عنوان نماینده مردم در شورا درخواست دارم با توجه به اولویت‌های کمیسیون معماری و شهرسازی، شهردار تهران ضمن مذاکره با وزیر راه، زمینه تداوم فعالیت خانه وارطان در قالب موزه معماری و خانه معماران در چارچوب همکاری میان مدیریت شهری و وزارت راه را فراهم کند.
حالا پس از انتشار خبر تعطیلی خانه وارطان، جمعی از اساتید، متخصصان و فعالان حوزه‌های معماری و شهرسازی، هنرمندان، نویسندگان، جامعه‌شناسان، روزنامه‌نگاران و اقشار مختلف دیگر نامه‌ای به پیروز حناچی، شهردار تهران نوشتند و با بیان اینکه این اقدام «عقبگردی نابخشودنی» محسوب می‌شود، خواستار پیگیری موضوع از سوی این نهاد شدند.
متن نامه خطاب به شهردار تهران به این شرح است:
«جناب آقای دکتر پیروز حناچی،
شهردار نیک‌اندیش تهران
با درود و احترام؛
مستحضرید که خانه گفتمان شهر و معماری، در مرکز فرهنگی و آموزش عالی شهر تهران، و نزدیک به مهمترین دانشگاه‌های شهر تهران، و ساخته وارطان معمار معروف ایرانی قرن بیستم، دیگر درهای خود را بر علاقمندانی که در سال‌های اخیر از آن برای رویدادها و نشست‌های فرهنگی- اجتماعی خود استفاده می‌کردند، بسته است!
این حرکت، از سوی مسئولین دولتی و وزارتخانه‌ای که شما خود زمام امور آن را بر عهده داشتید، عقبگردی نابخشودنی است، بویژه آنکه این مکان یادمانی، امسال ثبت آثار ملی نیز شده است، و شایسته است با استقبالی که در این دوران از آن شده است، همچنان درهایش رو به فرهیختگان معماری و شهرسازی و هنر تهرانی، گشوده بماند! همانطور که بیش از ۴۰۰ سال پیش بر سردر دیوانخانه قزوین چنین نوشتند:
گشوده باد به دولت، همیشه این درگاه!
ما از شما انتظار داریم، از سوی ما، جماعت وسیع معمار، شهرساز، هنرمند، و نیازمند به گفت‌وگو، پا به میدان بگذارید! و اجازه ندهید از سر ندانم‌کاری و احیاناً سودجوئی، این ظرفیت از شهر تهران، و یکی از دلسوزترین گروه‌های شهروندی‌اش، که در این جلسات برای استعلای شهر تهران وقت می‌گذارند، بازپس گرفته شود!»
حاشیه جلسه امضاء تفاهم‌نامه تاسیس خانه گفتمان شهر و معماری - سال ۹۴
در میان امضاءکنندگان این نامه، چهره‌هایی نظیر محمدسعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی در دوران وزارت عباس آخوندی به چشم می‌خورد. خانه وارطان در دوره وزارت آخوندی که پیروز حناچی نیز در این دوره معاون وزیر بود، به عنوان خانه گفتمان شهر و معماری راه‌اندازی شد. سید محمد بهشتی عضو هیات امناء انجمن مفاخر معماری ایران نیز این نامه را امضاء کرده است.
بر طبق این گزارش، تفاهم‌نامه تاسیس خانه گفتمان شهر و معماری چهارشنبه ۲۱ مرداد ماه ۹۴ با حضور عباس آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی و پیروز حناچی، حامد مظاهریان و محمدسعید ایزدی معاونان وقت این وزارتخانه میان وزارت راه و شهرسازی و ۱۲ تشکل غیردولتی فعال در حوزه معماری و شهرسازی امضا و مقرر شد تشکل غیردولتی «خانه گفتمان شهر و معماری» با حمایت وزارت راه و شهرسازی و مشارکت تشکل‌های حرفه‌ای دوازده گانه حوزه معماری و شهرسازی کشور تاسیس شود.
بر اساس این تفاهم‌نامه خانه گفتمان شهر در بنای ارزشمند طراحی شده توسط معمار فقید وارطان هوانسیان مستقر شد تا با حفاظت از یکی از آثار ارزشمند معماری معاصر، موجب تقویت جایگاه و نقش تشکل‌ها و نهادهای حرفه‌ای در عرصه معماری و شهرسازی و تعریف مکانی برای گفتگو، تبادل اندیشه، نقد و ارزیابی سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات در این حوزه شود. ایجاد تعامل و تفاهم میان انجمن‌ها و موسسات تخصصی معماری و شهرسازی در سطح ملی به منظور رشد و ترویج حقوق شهرسازی و اعتلای فرهنگ شهرنشینی و برقراری ارتباط مستمر با اندیشمندان و حرفه‌مندان حوزه شهر و معماری و جلب مشارکت فعالانه آنان در کشور به منظور بررسی مسائل و یافتن راهکارهای مناسب برای ارتقاء کیفیت زندگی شهری و انعکاس یافته‌های حاصل از این هم‌اندیشی و گفتمان به دولت، برای اعتلای سیاست‌ها و برنامه‌های شهری از اهداف اصلی این تفاهم‌نامه بود.
پیروز حناچی و حامد مظاهریان معاونان وقت وزارت راه و شهرسازی که اکنون در سمت شهردار و معاون شهرداری تهران حضور دارند، تفاهم‌نامه تاسیس خانه گفتمان شهر و معماری را امضاء کرده بودند.