تهران دور خود حریمی تعریف کرده که داخلش بیش از ۸ میلیون نفر ساکن هستند و بیرون این مرزبندی بسته به شعاع نگاه قلمرویی ما به همان تعداد ساکن سکونتگاه‌هایی هستند که تمام‌گونه‌هایی را که تا کنون می‌شناسیم شامل می‌شوند.همه این‌گونه‌ها از غیررسمی و روستایی تا کلانشهری تحت تأثیر پدیده و روند شهری شدن بوده و هستند. شهری شدنی که مانند خیلی جاها آکنده از نتایج توسعه نامتوازن در مقیاس منطقه‌ای است.
حرکت کردن به سوی عدالت فضایی در تهران تهران دور خود حریمی تعریف کرده که داخلش بیش از ۸ میلیون نفر ساکن هستند و بیرون این مرزبندی بسته به شعاع نگاه قلمرویی ما به همان تعداد ساکن سکونتگاه‌هایی هستند که تمام‌گونه‌هایی را که تا کنون می‌شناسیم شامل می‌شوند.بدون تلاش برای ایجاد عدالت فضایی در مقیاس سرزمینی امکان‌پذیر نیست. برای نیل به این اهداف به هم متصل، حرفه و رشته و دانش برنامه‌ریزی فضایی باید رویکردهایش را تغییر دهد. در این زمینه چند راهبرد و رویکرد را مطرح می‌کنم: تلفیق دیالکتیکی و تکنیکی دو حرفه برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی منطقه‌ای (آمایش) با طراحی شهری و معماری منظر و طراحی محیطی در بسط تفکر چندمقیاسی و میان مقیاسی.
توجه به کل جغرافیای یک سرزمین که تحت تأثیر عامل انسانی قرار دارد شامل جغرافیای تولید و توزیع و مصرف و همچنین توجه به جغرافیا و قلمروهای غیرانسانی (طبیعی). بنابراین مرزهای قراردادی شهرها و حریم‌های آنها کم اهمیت می‌شوند و مطالعه مجموعه قلمروهای اکولوژیکی در کنار هم اهمیت اصلی را پیدا می‌کند.
مطالعه عمیق شهری شدن در زمینه خاص خودش (مثال، پهنه شهریارـ کرج) و در نظر گرفتن اینکه بخش بزرگی از جمعیت کره زمین در تراکم‌هایی بین ۲۰ تا ۶۰ نفر در هکتار زندگی می‌کنند و دانش شهرسازی و مدیریت شهری هنوز نسبت به شناخت این شرایط بسیار کم توجه بوده است. سپس با نگاه امکان‌گرا می‌توان برای آن بستر شهری شده سناریوسازی کرد.
حق به برنامه‌ریزی باید برای همه و به‌طور یکسان وجود داشته باشد؛ مثال آن جمعیت حدود یک و نیم میلیون نفری است که بین تهران و کرج زندگی می‌کنند. این جمعیت به تنهایی می‌تواند یک کلانشهر را تشکیل دهد. اما در واقع کلانشهر خاموشی است با برخورداری اندک از برنامه‌ریزی، هم در سطح کلان و هم در سطح طرح تفصیلی. اگر بلندپروازانه بیندیشیم برای این تعداد جمعیت به استاندارد شهرهای آلمانی باید ۱۵ طرح تفصیلی تهیه کرد و برای این قلمرو شهری شده ۱۶۰ عدد.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه
*عضو هیئت علمی و مدیر گروه شهرسازی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب