به گزارش همشهری آنلاین، تا کنون ۳۸ سیستم خونی در دنیا شناسایی شده که بیش از ۳۴۰ گروه خونی در زیرمجموعه این سیستم‌ها قرار دارد. در این میان گروه‌های خونی که مشابه اندک یا بسیار اندکی در دنیا دارند، دو دسته هستند؛ گروه‌های خونی نادر و گروه‌های خونی بسیار نادر.
دانشمندان و پزشکان، جهش ژنتیکی، ازدواج‌های فامیلی و در برخی موارد بیماری‌ها منجر به نادر شدن خون برخی افراد را دلایل قرار گرفتن این عده در مجموعه دارندگان گروه خونی نادر و بسیار نادر عنوان کرده‌اند.
- شناسایی ۳۴۰ گروه خونی در جهان
مسئول طرح ملی خون‌های نادر سازمان انتقال خون کشور درباره این نوع گروه‌های خونی به ایسنا گفت: اگر گروه خونی فردی در بین یک جمعیت ۱۰۰۰ نفری مشابه داشته باشد، این فرد دارای گروه خونی نادر است و اگر گروه خونی فردی در بین ۱۰ هزار نفر، ۱۰۰ هزار نفر یا یک میلیون نفر دارای مشابه باشد، آن فرد دارای گروه خونی بسیار نادر است.
دکتر مصطفی مقدم افزود: در حال حاضر بانک اطلاعاتی خون نادر سازمان انتقال خون ۱۲۰۰ نفر را ثبت کرده که گروه خونی نادر دارند و کمتر از ۱۰۰ نفر هم دارای گروه‌های خونی بسیار نادر هستند.
تاکنون در دنیا حدود ۳۸ سیستم خونی شناسایی شده که در دل این سیستم‌ها بیش از ۳۴۰ گروه خونی قرار دارد. مانند سیستم خونی ABO که در آن گروه خونی A، B، O، AB و H را داریم که این گروه‌های خونی در یک سیستم خونی قرار می‌گیرند.
همچنین سیستم خونی Kell را داریم که ۲۸ گروه خونی زیرمجموعه آن هستند و نیز سیستم خونی RH که ۵۶ گروه خونی را شامل می‌شود.
بر این اساس تاکنون مجموعا ۳۴۰ گروه خونی در دنیا شناسایی شده است و به مروز زمان هم این گروه‌های خونی با توجه به تحقیقات و پژوهش‌هایی که انجام می‌شود، افزایش پیدا می‌کنند.
مقدم با بیان اینکه دانشمندان روزانه در پژوهش‌های مختلف گروه‌های خونی جدیدی را شناسایی و اعلام می‌کنند، ادامه داد: انجمن بین‌المللی انتقال خون که مرکز آن در آمستردام هلند است، کارگروهی دارد که این گروه‌های خونی را نام‌گذاری می‌کند. این کارگروه هر دو سال یک‌بار جلسه‌ای با حضور دانشمندان دنیا برگزار و اطلاعات را بررسی می‌کند و سپس این گروه‌های خونی را دسته‌بندی و گروه‌های خونی جدید را اعلام می‌کند.
- خون طلایی!
مسئول طرح ملی خون‌های نادر سازمان انتقال خون کشور با بیان اینکه در حال حاضر ۲۳۰ خون نادر از گروه‌های مختلف به صورت منجمد در این سازمان ذخیره‌سازی شده است، گفت: یکی از گروه‌های خونی نادر گروه خونی بمبئی است که در کشور ما حدود ۶۰ نفر دارای این گروه خونی هستند و برآورد می‌کنیم که از هر یک تا دو میلیون نفر، یک نفر دارای گروه خونی بمبئی باشد. از بین این گروه‌های خونی، گروه خونی بمبئی فراوانی بیشتری در ایران دارد.
از گروه خونی ORH نول تنها دو نفر اهداکننده شناسایی شده‌اند که به این معنی است که این گروه خونی از نوع بسیار نادر است و در هر ۴۰ میلیون نفر، یک نفر دارنده آن است. به این گروه خونی، «خون طلایی» هم می‌گویند.
- چگونه به نادرها خون‌رسانی می‌شود؟
مسئول طرح ملی خون‌های نادر سازمان انتقال خون کشور درباره فرآیند خون‌رسانی به افراد دارای خون‌های نادر توضیح داد: اگر فردی به دلایل مختلفی مثل وقوع حادثه، بارداری، زایمان و ... نیاز به خون داشته باشد و مشخص شود که این فرد دارای گروه خونی نادر است، ما به دو صورت عمل می‌کنیم؛ اول اگر این افراد را از قبل بشناسیم و آزمایش‌های مختلف برایشان انجام داده باشیم و اطلاعات‌شان را داشته باشیم، از قبل برایشان تمهیداتی را می‌بینیم. مثلا کارت شناسایی به آنها داده می‌شود و پلاکی که مشخصات گروه خونی‌شان در آن قرار دارد، به آنها داده می‌شود که آن را به گردن‌شان می‌آویزند و اگر دچار حادثه‌ای شدند، این اطلاعات همراه‌شان است و پزشک متوجه گروه خونی نادر آنها می‌شود.
مقدم با بیان اینکه سازمان انتقال خون در مورد گروه خون‌های نادر به صورت ۲۴ ساعته پاسخگو است، اضافه کرد: در عین حال اگر پزشکی از یک بیمارستان درخواست گروه خونی نادر بدهد، پاسخگو هستیم و ذخیره خون نادر از قبل در فریزهای منهای ۸۰ درجه موجود است و بلافاصله با دستگاه های خاص و ویژه این خون‌ها از شرایط انجماد خارج و به صورت مایع قرار گرفته و برای بیمار به مرکز پزشکی ارسال می‌شود. البته این موارد باید با درخواست مکتوب از سوی پزشک به سازمان ارسال شود.
مقدم گفت: توصیه می‌کنم که اگر پزشکان متوجه شدند که در تامین خون بیماری از بانک خون بیمارستانی مشکل دارند و نمی‌توانند خون سازگار برای فرد تهیه کنند، احتمال دهند که این فرد ممکن است دارای خون نادر باشد و با سازمان انتقال خون تماس بگیرند یا در استان‌ها با مراکز و آزمایشگاه‌های اختصاصی سازمان تماس بگیرند تا ما پیگیری‌های لازم را برای تهیه خون انجام دهیم.
وی با تاکید بر اینکه ۱۷ استان در کشور توانمندی پاسخگویی به افراد نیازمند به گروه‌های خونی نادر را دارند، اظهار کرد: این استان‌ها توانمندی فنی این موضوع را دارند.
- پزشکان، خون ناسازگار تزریق نکنند
مقدم تاکید کرد: پزشکان از خدمات سازمان انتقال خون در حوزه گروه‌های خونی نادر مطلع باشند و اگر گروه خونی فردی با گروه‌های خونی موجود در بانک خون بیمارستان سازگار نیست، به هیچ عنوان گروه خونی ناسازگار به او تزریق نکنند. چون این کار منجر به مرگ بیمار می‌شود.
مسئول طرح ملی خون‌های نادر سازمان انتقال خون کشور گفت: در این موارد پزشکان حتما باید با سازمان انتقال خون تماس بگیرند تا بتوانیم خون سازگار در اختیارشان قرار دهیم تا جان بیماران نجات یابد. پزشکان به هیچ عنوان در این زمینه ریسک نکنند.
وی اظهار کرد: متاسفانه هر سال شاهد چنین مرگ‌هایی در بین بیماران هستیم. البته در این خصوص هیچ آماری نداریم.