همشهری آنلاین، سمیرا مصطفی‌نژاد: مالکیت خانه از نگاه روانشناسان شکلی از خودابرازی و بیان خویشتن است. انسان‌ها به‌دنبال مکانی هستند که به آن تعلق داشته باشند و در آن احساس امنیت کنند و تمام تلاش خود را می‌کنند مکانی را برای تعلق یافتن انتخاب کنند که شایستگی متصل شدن به هویتشان را داشته‌باشد و پس از یافتن آن، تمامی تمرکز خود را بر آراستن آن قرار می‌دهند تا آنچه به‌عنوان تکه‌ای از هویت خود به نمایش می‌گذارند، چهره‌ای مقبول داشته باشد. در بسیاری از کشورها، به‌ویژه کشورهای آسیایی، خانه جایی نیست که در آن زندگی می‌کنید، آن‌چیزی است که هستید. با این‌همه بعد روانشناسی در زمینه تملک خانه برای بیشتر افراد اهمیتی ندارد و بعد اقتصادی و سرمایه‌گذاری عواملی کلیدی به شمار می‌روند. به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران با اقتصادی بیمار و نوسانات شدید قیمت ملک و مسکن که گاهی منجر به رکود بازار می‌شود و گاه باعث هجوم خریداران و ایجاد حباب در قیمت. حفظ ارزش پول به واسطه تبدیل آن به ملک یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌های خرید مسکن در شرایط کنونی اقتصاد ایران به شمار می‌رود. کاهش ارزش پول کشور و افزایش قیمت ملک در سال‌های اخیر باعث شد تا طرح افزایش سقف تسهیلات ساخت و خرید مسکن مطرح شود و در نهایت در شورای پول و اعتبار به تصویب برسد. اکنون هر فرد مجرد در تهران از محل اوراق می‌تواند تا سقف ۱۰۰میلیون تومان و زوجین تا سقف ۲۰۰میلیون تومان وام خرید مسکن دریافت کنند. براساس تصویب شورای پول و اعتبار، سقف تسهیلات ساخت و خرید مسکن در مراکز استان‌ها و شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر جمعیت برای فرد مجرد ۸۰میلیون تومان و برای زوجین ۱۶۰میلیون تومان تعیین شده‌است و در سایر مناطق شهری که جمعیت آن‌ها کمتر از ۲۰۰هزار نفر است، به‌ترتیب و از محل اوراق ۶۰ و ۱۲۰میلیون تومان وام به افراد مجرد و متاهل پرداخت خواهد شد. همچنین سقف تسهیلات جعاله از محل منابع داخلی بانک‌ها توسط بانک مسکن و بانک‌های تجاری (شامل تسهیلات از محل اوراق گواهی حق‌تقدم و بدون سپرده) تا مبلغ ۴۰میلیون تومان افزایش یافت. صرف‌نظر از میزان تأثیرگذاری این تحولات در خانه‌دار شدن ایرانی‌ها، در ادامه به تمامی راه‌هایی که برای خانه‌دار شدن در ایران وجود دارد، می‌پردازیم.
- حساب پس‌انداز مسکن جوانان (ماهیتا)
مدت انتظار: بین ۵ تا ۱۵سال
نرخ سود تسهیلات: ۹درصد
مدت بازپرداخت: حداکثر ۲۰سال
روش بازپرداخت اقساط: روش ساده و پلکانی
شرایط سنی استفاده از تسهیلات: ۱۸سال و بیشتر
متقاضیان افتتاح حساب پس‌انداز مسکن جوانان می‌توانند سپرده‌گذاری خود را با واریز حداقل مبلغ ماهانه به دفعات یا به‌صورت یکجا در ابتدای دوره آغاز کنند.
سقف تسهیلات اعطایی (در شهر تهران)
برای حساب‌های افتتاحی در سال ۱۳۹۸:
در پایان سال پانزدهم بالغ بر ۲۵۰میلیون تومان
در پایان سال پنجم بالغ بر۱۵۰میلیون تومان
سقف تسهیلات اعطایی (در شهرهای بزرگ)
برای حساب‌های افتتاحی در سال۱۳۹۸:
در پایان سال پانزدهم بالغ بر ۲۱۰میلیون تومان
در پایان سال پنجم بالغ‌بر ۱۱۰میلیون تومان
سقف تسهیلات اعطایی (در سایر شهرها)
برای حساب‌های افتتاحی در سال ۱۳۹۸:
در پایان سال پانزدهم بالغ بر ۱۸۴میلیون تومان
در پایان سال پنجم بالغ ۸۴میلیون تومان
- وام مسکن اولی‌ها
شرایط متقاضیان:
داشتن حداقل ۱۸سال تمام با درآمد مستقل و مکفی
متقاضی و همسر او از تسهیلات بانک مسکن و سایر بانک‌ها جهت خرید، احداث واحد مسکونی، انتقال سهم‌الشرکه یا تعمیر واحد مسکونی استفاده نکرده باشند.
متقاضی از امکانات دولتی برای تهیه مسکن استفاده نکرده باشد.
سقف تسهیلات:
در شهر تهران به‌صورت انفرادی ۸۰میلیون تومان
در مراکز استان و شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر جمعیت به‌صورت انفرادی ۶۰میلیون تومان
سایر مناطق شهری به‌صورت انفرادی معادل ۴۰میلیون تومان
نرخ سود تسهیلات:
در خارج از مناطق بافت فرسوده شهری ویژه وام اولی‌ها ۸درصد
در مناطق بافت فرسوده شهری ویژه غیراز وام اولی‌ها ۸درصد
در مناطق بافت فرسوده شهری ویژه وام اولی‌ها ۶درصد
نحوه و مدت سپرده‌گذاری:
حداقل مدت انتظار: یک سال
حداقل متوسط موجودی هر دوره جهت دریافت تسهیلات ۸۰میلیون تومانی: ۱۳/۵میلیون تومان
حداقل متوسط موجودی هر دوره جهت دریافت تسهیلات ۶۰میلیون تومانی: ۱۰میلیون تومان
حداقل متوسط موجودی هر دوره جهت دریافت تسهیلات ۴۰میلیون تومانی: ۶/۷میلیون تومان
مدت زمان سپرده‌گذاری درصورت حفظ حداقل موجودی: ۳سال
حداقل مدت انتظار: یک سال
حداکثر مدت بازپرداخت: ۱۲سال
شیوه‌های پرداخت: ساده و پلکانی
ویژگی‌های ملک:
۱۵ساله و کمتر (از زمان صدور پروانه ساخت)
شرایط و مشخصات لازم (از جمله رعایت آیین‌نامه ۲۸۰۰، تأیید استحکام بنا، چک لیست کنترل کیفیت ساختمان و ... را داشته باشد.
سقف تسهیلات قابل پرداخت روی املاک مورد معرفی حداکثر تا ۸۰درصد ارزش ملک که توسط ارزیاب بانک محاسبه و در گزارش ارزیابی درج شده، تعیین می‌شود.
پرداخت تسهیلات توأم با اوراق ممتاز
استفاده از سقف‌های تسهیلاتی پس‌انداز مسکن یکم توأم با اوراق ممتاز استفاده از تسهیلات مسکن امکان‌پذیر است.
تسهیلات توأم با اوراق ممتاز در تهران تا سقف ۸۰میلیون تومان، در شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر جمعیت ۶۰میلیون تومان و در سایر مناطق شهری ۴۰میلیون تومان قابل پرداخت است.
- وام مسکن بازنشستگان تامین اجتماعی، کشوری و لشکری
سود تسهیلات
در تهران: ۹درصد
در مراکز استان‌ها: ۷درصد
در سایر مناطق: ۴درصد
سقف تسهیلات:
در تهران: ۵۰میلیون تومان
در سایر استان‌ها: ۴۰میلیون تومان
- تسهیلات ساخت مسکن در بافت فرسوده
افراد واجدالشرایط:
اشخاص حقیقی و حقوقی جهت احداث واحدهای مسکونی انفرادی و مجتمع‌سازی (۲واحد و بیشتر) و سازندگان حرفه‌ای
سقف تسهیلات اعطایی به ازای هر واحد به‌صورت انفرادی و مجتمع‌سازی غیرحرفه‌ای:
مجموع تسهیلات با نرخ ۹و ۱۸درصد سود در شهر تهران: ۷۰میلیون تومان
مجموع تسهیلات با نرخ ۹و ۱۸درصد سود در سایر کلانشهرها: ۶۰میلیون تومان
مجموع تسهیلات با نرخ ۹و ۱۸درصد سود در مراکز استان‌ها و شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر جمعیت: ۶۰میلیون تومان
مجموع تسهیلات با نرخ ۹و ۱۸درصد سود در سایر شهرها: ۵۰میلیون تومان
- وام جعاله (تعمیرات) از محل اوراق حق تقدم
سقف تسهیلات: ۴۰میلیون تومان
بازپرداخت تسهیلات: ماهانه حدود ۱۰۱۵۰۰۰تومان
نرخ سود تسهیلات: ۱۸درصد
حداکثر مدت بازپرداخت: ۵سال
مدت انجام تعهدات: یک ماه
پرداخت نخستین قسط: یک‌ماه بعد از انعقاد قرارداد
روش خرید اوراق: مراجعه به یکی از شعب بانک مسکن یا یکی از شعب کارگزاری فرابورس
- وام مسکن مهر
سقف تسهیلات:
تسهیلات فردی در شهر جدید پردیس ۵۰میلیون تومان و در سایر شهرها ۴۵میلیون تومان است.
نرخ سود:
نرخ سود کل در دوران مشارکت: ۱۲درصد و ۱۱درصد
نرخ سود کل جهت قراردادهای فروش اقساطی: ۱۲درصد
حداکثر مدت قرارداد: مجموع دوران مشارکت مدنی و فروش اقساطی مسکن مهر ۲۰سال
- وام مسکن اوراقی (تسهیلات انفرادی و زوجین)
سقف تسهیلات انفرادی:
تهران: ۱۰۰میلیون تومان
مراکز استان و شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر: ۸۰میلیون تومان
سایر شهرها (با جمعیت زیر ۲۰۰هزار نفر) : ۶۰میلیون تومان
سقف تسهیلات زوجین:
تهران: ۲۰۰میلیون تومان
مراکز استان و شهرهای بالای ۲۰۰هزار نفر: ۱۶۰میلیون تومان
سایر شهرها (با جمعیت زیر ۲۰۰هزار نفر) : ۱۲۰میلیون تومان
نرخ سود تسهیلات:
در خارج از مناطق بافت فرسوده شهری: ۵/۱۷درصد
در مناطق بافت فرسوده شهری: ۱۶درصد
شرایط متقاضیان:
عدم‌وجود سابقه چک برگشتی و بدهی سررسید شده در سیستم بانکی
روش خرید اوراق:
مراجعه به یکی از شعب بانک مسکن یا یکی از شعب کارگزاری فرابورس.
مدت بازپرداخت:
در خارج از مناطق بافت فرسوده شهری: به روش ساده و پلکانی حداکثر۱۲سال
در مناطق بافت فرسوده شهری: به روش ساده، حداکثر ۱۵سال و به روش پلکانی، حداکثر ۱۲سال
اقساط تسهیلات از محل اوراق گواهی حق تقدم:
تسهیلات ۱۰۰میلیون تومانی فردی: ماهانه حدود ۱۶۵۵۰۰۰تومان
تسهیلات ۲۰۰میلیون تومانی زوجین: ماهانه حدود ۳۳۳۰۰۰۰تومان
تسهیلات ۸۰میلیون تومانی فردی: ماهانه حدود ۱۳۳۲۰۰۰تومان
تسهیلات ۱۶۰میلیون تومانی زوجین: ماهانه حدود ۲۶۶۴۰۰۰تومان
تسهیلات ۶۰میلیون تومانی فردی: ماهانه حدود ۹۹۹۰۰۰تومان
تسهیلات ۱۲۰میلیون تومانی زوجین: ماهانه حدود ۱۹۹۸۰۰۰تومان
ویژگی‌های ملک مورد معرفی:
از تاریخ صدور جواز ساخت بیش از ۲۵سال سپری نشده باشد.
ملک معرفی شده باید شرایط و مشخصات لازم مطابق سایر تسهیلات مشابه را داشته باشد.
سقف تسهیلات قابل پرداخت روی املاک مورد معرفی حداکثر تا ۸۰درصد ارزش ملک که توسط ارزیاب بانک محاسبه و در گزارش ارزیابی درج شده، تعیین می‌شود.
پرداخت تسهیلات از محل اوراق ممتاز توأم با حساب‌های تعهدی (صندوق پس‌انداز مسکن، پس‌انداز مسکن جوانان) تا سقف‌های مقرر اوراق گواهی حق تقدم بلامانع است.
- تسهیلات ساخت
اعطای تسهیلات ساخت مسکن از محل صندوق مسکن‌اولی‌ها، اوراق ممتاز، حساب مسکن جوانان و صندوق پس‌انداز ساخت مسکن ممکن است.
احداث یا تکمیل واحد مسکونی از محل صندوق پس‌انداز ساخت مسکن
سقف تسهیلات: ۳۰میلیون تومان
نحوه و مدت سپرده‌گذاری: حداقل مدت انتظار: یک سال
حداقل متوسط موجودی هر دوره: ۴/۳میلیون تومان
مدت زمان سپرده‌گذاری در صورت حفظ حداقل موجودی: سه‌سال‌ونیم
روش محاسبه:
هر ۶ماه یک برابر متوسط موجودی
نرخ سود:
نرخ سود تسهیلات دوران مشارکت: ۱۷درصد
نرخ سود دوران فروش اقساطی: ۱۱درصد
مدت بازپرداخت:
حداکثر ۱۲سال
روش بازپرداخت اقساط:
روش ساده و پلکانی سالانه و دوره‌ای
شرایط ملک: ملک باید مفروز و ۶دانگ، دارای سند مالکیت (ثبتی) یا قرارداد واگذاری زمین شهری قابل ارتهان یا قرارداد اجاره (در اراضی موقوفه) با کاربری مسکونی بوده، در محدوده خدمات شهری قرارداشته باشد.
- تسهیلات احداث مسکن روستایی
سقف تسهیلات: ۴۰میلیون تومان به ازای هر واحد مسکونی
نرخ سود: سود سهم متقاضی ۵درصد
ارائه معرفی‌نامه: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
مدت بازپرداخت:
حداکثر مدت دوران مشارکت مدنی: ۳سال
حداکثر مدت دوران فروش اقساطی: ۱۲سال
- تسهیلات طرح مسکن ملی
سقف تسهیلات: ۷۰ و ۱۰۰میلیون تومان متناسب با موقعیت مسکن
شرایط ثبت‌نام:
متقاضیان نباید از سال ۱۳۸۴واحد مسکونی داشته باشند.
از ابتدای انقلاب تاکنون نباید از تسهیلات و امکانات دولتی در بخش زمین و مسکن استفاده کرده باشند.
متأهل باشند (بانوان مجرد بالای ۳۵ سال و زنان سرپرست خانوار از این شرط مستثنی هستند).
سابقه حداقل ۵ سال سکونت در شهر مورد تقاضا داشته باشند.
میزان بازپرداخت:
وام ۱۰۰میلیونی با سود ۱۸درصد، ۲۴۴میلیون و ۶۷۰هزار تومان
وام ۷۵میلیون تومانی با سود، ۱۸درصد، ۱۸۳میلیون تومان