مادرم سروصدای ماشین‌ها و صدای بازی بچه‌ها را دوست دارد. عجیب است صدای قطار و هواپیما را دوست دارد! ما با این سروصداها در روز کنار آمده‌ایم اما صدای شب‌ها، به‌خصوص صدای دزدگیرها برای من و پدرم آزاردهنده است.
«الهام کریمی»، کارشناس واحد صوت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به خبرنگار هفته‌نامه‌ی دوچرخه می‌گوید: «سازمان حفاظت محیط‌زیست برای کاربری‌های مختلف استانداردهای صوتی مجاز تعریف کرده و این استاندارد برای مناطق مسکونی در طول روز ۵۵دسی‌بل و در طول شب ۴۵دسی‌بل است.»
* * *
من در این خانه آن‌قدر به سروصدا عادت کردم که در مدرسه اصلاً احساس ناراحتی ندارم. وقتی ماشین‌ها پشت پنجره‌های مدرسه بوق می‌زنند و یا صدای آژیر آمبولانس یا آتش‌نشانی می‌آید، انگار نمی‌شنوم!
می‌پرسیم: «واقعاً آلودگی صوتی روی سلامت روح و جسم تأثیر دارد؟»
کریمی می‌گوید: «بله،تا مرز حدود ۷۵دسی‌بل، بر روی روح و روان تأثیر دارد و موجب عدم تمرکز، عصبانیت، خشم و بی‌خوابی می‌شود و روی یادگیری اثر می‌گذارد و در صورتی که آلودگی صوتی از ۷۵ دسی‌بل بالا برود در اثر تماس مداوم باعث بیماری‌های جسمی می‌شود مثل بیماری‌های قلبی یا افزایش فشارخون و در ترازهای بالای ۸۵ دسی‌بل و تماس طولانی‌مدت هم موجب اختلال در شنوایی و کری موقت یا حتی کری دائم می‌شود.»
می‌پرسیم: «حالا که آلودگی صوتی در یادگیری اخلال ایجاد می‌کند، نمی‌شود در کنار مدرسه‌ها تابلوهای بوق زدن ممنوع نصب شود؟»
کریمی می‌گوید: «این اتفاق در کشورهای دیگر که نسبت به مسائل محیط‌زیستی حساس هستند بسیار جدی است و در مناطق مسکونی، بیمارستان‌ها و نزدیک مدرسه‌ها تابلوی بوق‌زدن ممنوع نصب می‌شود. ما بررسی کردیم کنار بسیاری از بیمارستان‌ها تابلوی بوق‌زدن ممنوع قرار ندارد و قرار است با هم‌کاری شهرداری نصب این تابلوها الزامی شود. ولی برای مدارس هنوز تصمیمی گرفته نشده است.»
* * *
روزی که ما سراغ نقشه‌ی کنترل کیفیت صدا رفتیم ۱۴ نقطه در وضعیت قرمز، یعنی خطرناک بودند و ۱۲نقطه آزاردهنده، ۳ نقطه، نامناسب برای بیماران و کودکان و ۴ نقطه هم سالم یا سبز بودند که خانه‌ی ما در یکی از این نقطه سبزهاست؛ اما چون خانه‌ی ما در کنار خیابان اصلی قرار دارد هیچ لحظه‌ی ساکتی نداریم.
و این هم نظر مهندس کریمی درباره‌ی نقشه‌خوانی ما: «مردم در سایت ما نقشه‌ی آلودگی صوتی را می‌بینند و مناطق مختلف را از لحاظ میزان صدا مقایسه می‌کنند. اما اصلاً یک ایستگاه در یک منطقه نمی‌تواند شاخص آلودگی صوتی در کل آن منطقه باشد! چون آلودگی صوتی محلی (لوکال) است و مثلاً وقتی شما در منطقه‌ای پرسروصدا وارد یک کوچه می‌شوید، سروصدا خیلی کم شود.»
می‌پرسیم: «می‌توانید بگویید کدام محله‌ها به لحاظ آلودگی صوتی وضعیت بهتری دارند؟»
و او می‌گوید: «هرجایی که از منابع تولیدکننده‌ی صدا مانند ترافیک جاده‌ای، هوایی، ریلی و یا منابع ساکن تولیدکننده‌ی صدا مثل فعالیت‌های ساختمانی و عمرانی و تعمیرگاه‌های ماشین، پایانه‌های اتوبوس‌رانی و تاکسی‌رانی فاصله داشته باشد، قطعاً دارای وضعیت بهتری است.
ایستگاه‌های شرکت کنترل کیفیت هوا اکثرشان بزرگ‌راهی هستند و وضعیت قرمز دارد؛ اما مشخص نیست که میزان آلودگی صوتی در کل این منطقه همان وضعیت قرمز باشد و در محله‌های مختلف آن ممکن است آلودگی کم‌تر باشد.»
می‌پرسیم: «و کدام منطقه‌ها وضعیت بدتری دارند؟»
می‌گوید: «تقریباً ۷۰ درصد کاربری حاشیه‌ی بزرگ‌راه‌های تهران مسکونی است. بر اساس اندازه‌گیری‌های انجام شده میانگین تراز صوتی بزرگ‌راه‌ها بین ۷۰ تا ۸۰ دسی‌بل است که بسیار فراتر از حد استاندارد است.»
مناطق نزدیک به فرودگاه مهرآباد مثل منطقه‌های ۹، ۱۰ و ۲۱ علاوه بر صدای ترافیک از صدای عبور هواپیما نیز آزار می‌بینند.
مناطقی که مترو به سطح زمین می‌آید و یا خطوط راه‌آهن از کنار مناطق مسکونی عبور می‌کند؛ مثل منطقه‌های پنج، ۲۲، ۱۶ و ۲۰ صدای ناشی از ترافیک ریلی نیز به صدای ترافیک اضافه شده و تراز صدا فراتر از حد استاندارد است. یا منطقه‌ی شش، چون اغلب کاربری تجاری و اداری دارد و یا منطقه‌ی بازار با تعداد زیاد تردد موتورسیکلت، آلودگی صوتی بیش‌تری دارد.»
* * *
البته در این خانه آرامش درون ساختمانی هم نداریم؛ مثلاً سروصدای هم‌سایه‌ها در راه‌پله، صدای حیوان خانگی هم‌سایه و گاهی صدای موسیقی بلند و... زیاد است.
می‌پرسیم: «آیا سروصدای داخل ساختمان هم بخشی از آلودگی صوتی محسوب می‌شوند؟»
می‌گوید: «سروصدای داخل آپارتمان آلودگی صوتی محیط داخلی محسوب می‌شود. استفاده از وسایل برقی پرسروصدا در شب، محکم‌بستن در و پنجره و گوش‌کردن به موسیقی با صدای بلند و... آلودگی صوتی محیط داخلی است که می‌تواند آزاردهنده باشد»
* * *
سؤالمان این است که «ما چه‌طور می‌توانیم به کم‌شدن آلودگی صوتی کمک کنیم؟»
و او می‌گوید: «مهم‌ترین کاری که خودمان می‌توانیم برای کاهش آلودگی صوتی انجام دهیم، بوق نزدن است، کم‌کردن صدای موسیقی است، عدم دست‌کاری اگزوز خودروهاست.
مردم اغلب صبور نیستند؛ چراغ سبز که می‌شود دستشان را روی بوق می‌گذارند و یا حتی برای سلام و احوال‌پرسی و یا به نشانه‌ی تشکر برای هم بوق می‌زنند و نمی‌دانند که چه آسیبی بر سلامت خودشان و بقیه می‌زنند.می‌توانیم برای مسیرهای نزدیک به جای خودرو شخصی یا موتورسیکلت از دوچرخه استفاده کنیم.»
* * *
ما بالأخره به یک خانه در کوچه‌ای بن‌بست اسباب‌کشی کردیم. روزهای اول مادرم می‌گفت من این جزیره‌ی خاموش را دوست ندارم، اما حالا عادت کرده است؛ چون تقریباً سروصدایی داخل ساختمان نداریم و این خوشایند است.
این کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوا می‌گوید: «یک‌سری راه‌کارهای کاهش آلودگی صوتی مربوط به برنامه‌ریزی مدیریت شهری و مسئولان است، مثلاً رعایت فاصله‌ی مناسب بین منازل مسکونی و معابر یا نصب دیوارهای صوتی، استفاده از پوشش گیاهی یا آسفالت‌های متخلخل و مهم‌تر از همه الزامی شدن و رعایت مبحث ۱۸ مقررات ملی ساختمان است که موارد مهمی در آن وجود دارد، مثل چندجداره‌شدن پنجره‌ها، استفاده از جاذب‌های صدا در نمای ساختمان‌ها و دیوارهای بین اتاق‌ها، جانمایی اتاق‌ها طوری که سمت معبر و خیابان نیفتد و...»