عمادالدین قاسمی پناه- همشهری آنلاین: سفرهای هوایی در دهه پیش رو نقش پررنگ‌تری در حمل‌ونقل خواهند داشت. علاوه بر اینکه هر روز فناوری طراحی و ساخت هواپیماهای مسافربری پیشرفت می‌کند، فرودگاه‌های جهان هم قرار است تا سال ۲۰۳۰ امکاناتی پیدا کنند که با استفاده از تکنولوژی‌های جدید سفر هوایی برای همه راحت‌تر شود. سیستم‌های بیومتریک در تأمین امنیت فرودگاه‌ها کاربرد جدی‌تری پیدا می‌کنند و این در حالی است که اپلیکیشن‌های شرکت‌های هواپیمایی می‌توانند تأخیر در پرواز، محل‌های وای‌فای رایگان و شارژ گوشی را به همه مسافران اعلام کنند. بیومتریک به نوع خاصی از روش‌های امنیتی گفته می‌شود که در آن برای کنترل دسترسی و برقراری امنیت، از ویژگی‌های قابل اندازه‌گیری بدن انسان یا هر موجود زنده دیگر استفاده می‌شود. سی‌ان‌ان در گزارشی تأکید کرده که تردیدی نیست تکنولوژی در دهه گذشته به پیشرفت فرودگاه‌ها کمک بسیاری کرده است.
سؤال این است که این پیشرفت‌های تکنولوژیک چگونه ادامه پیدا خواهند کرد تا طی ۱۰سال آینده شاهد تفاوت‌های چشمگیر در فرودگاه‌ها باشیم. در ادامه نگاهی اجمالی داریم به آنچه مسافران هوایی می‌توانند بین سال‌های ۲۰۲۰و ۲۰۳۰ از تکنولوژی‌های جدید در فرودگاه‌ها انتظار داشته باشند.
- تسخیر فرودگاه‌ها با تکنولوژی
شری استین، مدیر واحد تکنولوژی شرکت SITA که خدمات ارتباط از راه دور و IT را برای صنایع حمل‌ونقل هوایی عرضه می‌کند، می‌گوید: تکنولوژی در حال ایفای نقشی به‌مراتب اثرگذارتر از گذشته در فرودگاه‌هاست و همه ابعاد یک سفر هوایی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
نینا بروکس، مدیر امنیت، تسهیل و فناوری اطلاعات در شورای بین‌المللی فرودگاه‌ها (شورای تجاری فرودگاه‌های دنیا) ضمن موافقت با این موضوع اضافه می‌کند که نوآوری‌های تکنولوژیک، به‌ویژه برای اداره یک فرودگاه مهم است، زیرا انتظار می‌رود که تعداد مسافران در دنیا تا سال ۲۰۴۰ به دوبرابر میزان فعلی افزایش یابد. به گفته شورای بین‌المللی فرودگاه‌ها(ACI)، در سال ۲۰۱۸تعداد مسافران حدود ۸/۸میلیارد نفر بود، اما در سال ۲۰۴۰ انتظار می‌رود که این عدد به ۱۹.۷ میلیارد نفر برسد.
بروکس می‌گوید: فرودگاه‌ها محل‌هایی هستند که از بخش‌های متفاوتی تشکیل شده‌اند. در فرودگاه‌ها افرادی چون کارکنان شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه، کارکنان امنیتی، مسئولان هواپیمایی ملی و فروشندگان به کارهای مختلف مشغولند. هماهنگی با تکنولوژی‌های جدید به این گروه‌ها کمک می‌کند که به شکلی کارآمدتر و پایدارتر فعالیت کنند.
- تشخیص هویت بیومتریک؛ سریع و ایمن
به گفته بروکس، سیستم تشخیص هویت بیومتریک در چندصد فرودگاه جهان در حال آزمایش است. این تکنولوژی هویت مسافران را از طریق اثر انگشت یا ویژگی‌های چهره تشخیص می‌دهد و به این ترتیب بعضی از امور مربوط به سفر آنها مانند مسائل امنیتی و سوار شدن به هواپیما را برای آنها سرعت می‌بخشد. اگرچه استفاده از سیستم بیومتریک مسیر رو به رشدی را طی می‌کند، با این حال، او می‌گوید: فرودگاه‌ها و خطوط هوایی بیش از پیش در تلاشند تا برای نخستین بار این تکنولوژی را امتحان کنند یا برنامه‌هایی را که الان در اختیار دارند، گسترش دهند.
به‌عنوان مثال، فرودگاه چانگی سنگاپور اخیرا این تکنولوژی را در ترمینال ۴ خود آزمایش کرد که به سنگاپوری‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نشان دادن گذرنامه‌های خود یا اسکن کردن انگشتان، از گیت‌های ورودی عبور کنند. به این ترتیب، آنها می‌توانند با عبور از یک مسیر ویژه از طریق اسکن عنبیه یا صورت شناسایی و بدون معطلی خارج شوند. به گفته سخنگوی اداره مهاجرت و بازرسی سنگاپور، این اداره امیدوار است که تا سال ۲۰۲۲ این شیوه ترخیص را برای همه مسافران واجد شرایط اجرا کند. در بخش شرکت‌های هواپیمایی، British Airways به‌تازگی برای همه پروازهای داخلی، گیت‌های خروجی بیومتریک را برای ترمینال ۵فرودگاه هیترو نصب کرده است.
رائول کوپر، مدیر ارشد طراحی دیجیتال British Airways می‌گوید که اکنون گیت‌های خودکار در این ترمینال نصب شده‌اند و این امکان برای مسافران فراهم شده است که کارت‌های پرواز خود را برای سوار شدن به هواپیما اسکن کنند. او می‌گوید: این نخستین گام برای سوار شدن مسافران به هواپیما با استفاده از سیستم بیومتریک است که برای پروازهای بین‌المللی از مقصد انگلستان استفاده خواهد شد. یک شرکت هلدینگ هوایی هم قصد دارد در آینده سیستم تشخیص چهره را جایگزین کارت‌های سنتی پرواز برای سفر هوایی کند. شرکت هلدینگ ایرفرانس-کی‌ال‌ام می‌خواهد به‌زودی این سیستم را در ۲ فرودگاه جان‌اف‌کندی در نیویورک و جورج بوش هیوستون آزمایش کند.
به گفته رز فینشتین، سخنگوی شرکت American Airlines سیستم بیومتریک یکی از برنامه‌های اصلی این شرکت در دهه پیش رو است. او می‌گوید: ما در حال آزمایش سیستم بیومتریک در پروازهای بین‌المللی بعضی از فرودگاه‌ها هستیم. او پیش‌بینی می‌کند که سیستم بیومتریک طی دهه پیش رو به گسترش خود ادامه خواهد داد و فرایند بررسی ورود مسافران، بازرسی امنیتی و پروازهای داخلی را پوشش می‌دهد. بسیاری از مسئولان حمل‌ونقل هوایی در ایالت‌های دیگر آمریکا هم همین نظر را دارند. مدیر Huntley Lawrence Aviation می‌گوید: ما اکنون در هر سه فرودگاه خود در حال ساخت مکان‌هایی هستیم که بتوانیم سیستم‌های بیومتریک بیشتری را برای استفاده مشتریان راه‌اندازی کنیم. تا پایان این دهه، اگر جایی از این تکنولوژی استفاده نکرده باشد، یک مورد استثنا خواهد بود. هنری هارتولت، تحلیلگر صنعت سفر و بنیانگذار گروه پژوهشی Atmosphere می‌گوید: همانطور که سیستم بیومتریک بیشتر رایج می‌شود، مسافران ممکن است حتی بتوانند از فروشگاه‌های معاف از مالیات(duty-free) هم خرید کنند. این سیستم قرار است همه جای فرودگاه‌ها را تصاحب کند.
- هوش مصنوعی در فرودگاه‌های آینده
هوش مصنوعی در مقایسه با سیستم بیومتریک در فرودگاه‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما این وضعیت به‌زودی تغییر خواهد کرد. بروکس می‌گوید: با شلوغ‌تر شدن فرودگاه‌ها، خطوط هوایی، فرودگاه‌ها و سازمان‌های امنیتی با تکیه بر هوش مصنوعی با یکدیگر همکاری می‌کنند تا این مکان‌ها امن، کارآمد و فعال باشند. اداره حمل‌ونقل نیویورک و نیوجرسی، در یکی از فرودگاه‌ها در زمینه تجهیزات بازرسی چمدان که از تکنولوژی هوش مصنوعی به‌منظور بازرسی ورود و حمل بار استفاده می‌کند، سرمایه‌گذاری کرده است. ریک کاتن، مدیر اجرایی این اداره می‌گوید که این تجهیزات توانایی تشخیص هر نوع بار را دارد و به سرعت آنها را برای بررسی بیشتر به مسئول اداره امنیتی حمل‌ونقل (TSA) تحویل می‌دهد و سپس آن را به هواپیما یا مسافر برمی‌گرداند.
او می‌گوید: این اوج تکنولوژی تشخیص است که می‌تواند بازرسی امنیتی سریع‌تری را انجام دهد. انتظار می‌رود این تجهیزات تا اواسط سال‌جاری میلادی در فرودگاه LaGuardia و تا سال ۲۰۲۵در سایر فرودگاه‌ها به‌کار گرفته شود. شرکت British Airways در روبات‌هایی که در آغاز سال جاری میلادی در ترمینال ۵ فرودگاه هیترو شروع به‌کار کرده‌اند، به‌صورت آزمایشی از هوش مصنوعی استفاده می‌کند. این روبات‌ها که از تکنولوژی شرکت BotsAndUs بهره می‌برند، می‌توانند با چند زبان مختلف با مسافران ارتباط برقرار کنند و توانایی پاسخ به هزاران پرسش مرتبط با اطلاعات پرواز را دارند.
آنها به لطف تکنولوژی geo-location حتی می‌توانند در اطراف ترمینال حرکت کنند و مسافران را به مکان‌هایی مانند میز دستیار ویژه (SpecialAssistance) هدایت کنند. ریکاردو ویدال، مسئول بخش نوآوری شرکت British Airways می‌گوید: این روبات‌ها از حجم کاری کارکنان خطوط هوایی کم می‌کنند تا آنها با فراغ بال بیشتری بتوانند به مسائلی بپردازند که حساسیت زمانی دارند. استین می‌گوید: شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌ها برای افزایش برتری عملیاتی خود به سمت هوش مصنوعی می‌روند. به‌عنوان مثال، پله‌های برقی به سنسورهایی مجهز خواهند شد که درصورت توقف این پله‌ها، شروع به اعلام هشدارهای صوتی می‌کنند که فقط توسط مرکز عملیات فرودگاه شنیده می‌شود.
شرکت هواپیمایی Delta در حال تولید یک دستگاه مبتنی بر هوش مصنوعی است که میلیون‌ها نقطه داده عملیاتی (data point) را از موقعیت‌های متفاوت هواپیما گرفته تا شرایط فرودگاه، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. این دستگاه که بهار امسال معرفی می‌شود، از این نقطه‌ها برای تولید خروجی‌های فرضی استفاده می‌کند. این خروجی‌ها اطلاعاتی را در اختیار کارکنان قرار می‌دهند که آنها برای تصمیم‌گیری در زمانی که پروازها دچار اختلال می‌شوند، نیاز دارند.
به‌عنوان مثال، زمانی که توفان شدید یا قطعی برق رخ می‌دهد، کارکنان براساس داده‌های این دستگاه می‌توانند در مورد بهترین مسیر برای مسافران تصمیم‌گیری کنند.
- گسترش کاربرد اپلیکیشن‌ها
اپلیکیشن‌های فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی خیلی جدید نیستند، اما طبق گفته‌های استین و بروکس، از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ بسیار پیچیده‌تر خواهند شد. بروکس می‌گوید: این اپلیکیشن‌ها یکی برای مسافران و دیگری برای همه کسانی که در بخش‌های دیگر، از کارکنان امنیتی گرفته تا کارکنان شرکت‌های هواپیمایی، کاربرد دارند. به‌عنوان مثال، اپلیکیشن‌های شرکت‌های هواپیمایی اطلاعات بسیاری در مورد آب و هوا، ترافیک هوایی، اطلاعات مربوط به گیت‌ها، پارکینگ‌ها و زمان انتظار برای بررسی‌های امنیتی در فرودگاه را در اختیار مسافران قرار می‌دهند.
بعضی از آنها حتی مجهز به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) هستند که نقشه‌هایی را از آنچه مسافران به‌دنبال آن هستند، ازجمله نزدیک‌ترین کافی‌شاپ یا گیت پرواز آنها، ارائه می‌کنند. اداره حمل‌ونقل نیویورک برای تقویت اپلیکیشن مسافرانش طی چند سال آینده، برنامه‌هایی درنظر گرفته است. کاتن می‌گوید: مسافران می‌توانند زمان انتظار در هر نقطه‌ای که بررسی‌های امنیتی صورت می‌گیرد و همچنین زمان انتظار برای تاکسی را در این اپلیکیشن مشاهده کنند. شما همچنین می‌توانید از طریق این اپلیکیشن غذا سفارش دهید یا خریدهای کوچک کنید و در کنار گیت تحویل بگیرید.
در همین راستا، شرکت هواپیمایی Delta اپلیکیشن خود را عرضه می‌کند. کیت مودولو، سخنگوی این شرکت می‌گوید: هدف از ارائه این اپلیکیشن مدیریت تمام جنبه‌های سفر مسافران است. ما می‌خواهیم که شما بتوانید از این اپلیکیشن استفاده کنید تا یک Lyft (دلتا شریکی دارد که سرویس تاکسی اشتراکی ارائه می‌دهد) سفارش دهید، اتاق هتل خود را چک کنید و کلید خود را هنگام رسیدن به هتل بدون تلف شدن زمان تحویل بگیرید. به گفته فینشتین، سخنگوی American Airlines، این شرکت هواپیمایی هم می‌خواهد کاربردی بودن اپلیکیشن خود را افزایش دهد تا خدمات‌رسانی‌اش بیشتر شود.
او می‌گوید: در پایان سال ۲۰۱۹، ما استفاده از اپلیکیشن AA را آغاز کردیم تا مشتریان را هنگامی که پرواز آنها کنسل می‌شود، مطلع کنیم و به آنها انتخاب‌های دیگری ارائه دهیم تا پرواز خود را تغییر دهند. ما از آنها می‌خواهیم به این اپلیکیشن اعتماد کنند. تحویل بار یا همان چمدان‌ها در بسیاری از فرودگاه‌های جهان معمولا پروسه‌ای سخت و زمان‌بر است. چند شرکت در جهان اما تلاش دارند با استفاده از تگ‌های جدید این مشکل را حل کنند. کافی است شما با اپلیکیشن ویژه اطلاعات پروازتان را به این تگ‌ها منتقل کنید. شرکت‌های هواپیمایی به‌دنبال استفاده از برچسب‌ها یا تگ‌های دیجیتال هستند که پروسه تحویل و گرفتن چمدان‌ها را قبل و بعد پرواز راحت‌تر کند. شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز یکی از شرکت‌هایی است که به سراغ این فناوری رفته و برچسب دیجیتال به نام ویو تگ را در دست آزمایش دارد.
- استفاده از باربرهای خودران
در فرودگاه‌های آینده برای تسریع در انتقال بار مسافران به داخل فرودگاه استفاده گسترده‌ای از خودروهای یدک‌کش خودران می‌شود. ماه گذشته فرودگاه تولوز-بلانک در فرانسه با آزمایش یک یدک‌کش خودران حمل چمدان در شرایطی که به‌طور واقعی در این فرودگاه خدمات‌رسانی می‌کرد، نام خود را به‌عنوان نخستین فرودگاه در ارائه این خدمت در جهان به ثبت رساند. این ابزار یک وسیله نقلیه روباتیک مملو از سنسور است که به وسیله شرکت شارلت اوتونوم ساخته شده و نام آن Autonom Tract AT۱۳۵ است. این وسیله برای سرعت‌بخشی در انتقال چمدان‌ها بین محل مرتب‌سازی چمدان‌ها و هواپیماها و همچنین به‌خاطر ارتقای سطح ایمنی در فرودگاه طراحی شده است.
از آنجا که AT۱۳۵ هم برای راندن دستی و هم برای راندن خودکار طراحی شده است، به‌نظر می‌رسد مانند یک یدک‌کش استاندارد است، اما در داخل آن یک کامپیوتر پردازنده، ۵سیستم تشخیصی راداری چندلایه که از لیزر استفاده می‌کند، دوربین‌های جلو و عقب و سیستم ناوبری اینرسی و GPS وجود دارد. این وسیله الکتریکی از یک باتری با قدرت ۳۲کیلووات ساعت بهره می‌برد که می‌تواند آن را به سرعت ۲۴کیلومتر بر ساعت برساند. این وسیله نقلیه همچنین می‌تواند با استفاده از نیروی این باتری ۲۵تن بار را حمل کند.
- وعده ۲۰۳۰
به لحاظ عملکرد، طی ۱۰سال آینده انواع نوآوری تکنولوژیک در فرودگاه‌ها ایجاد خواهد شد. بسیاری از آنها در پشت صحنه اتفاق می‌افتند. به‌عنوان مثال، کاتن می‌گوید: در فرودگاه‌های اداره حمل‌ونقل، دوربین‌های امنیتی موجود در ترمینال‌ها با دوربین‌های با وضوح بالا جایگزین می‌شوند. کل فرودگاه LaGuardia و ترمینال یک در Newark تا سال ۲۰۲۲ از این دوربین‌ها استفاده خواهند کرد و تا سال ۲۰۲۵در فرودگاه جان اف کندی نصب می‌شوند. اداره حمل‌ونقل همچنین بیش از ۲۵میلیون دلار برای ارتقای سیستم Ground-Based Augmentation System در فرودگاه‌های LaGuardia و جان اف کندی سرمایه‌گذاری می‌کند. این سیستم هواپیما را هنگامی که هوا نامناسب است، به باند فرودگاه هدایت می‌کند و دارای تکنولوژی است که به هواپیماها به جای یک مسیر، چندین مسیر را برای فرود نشان می‌دهد.