همشهری آنلاین: مردم استان یزد مانند سایر مردم ایران با خانه‌تکانی، پختن سمنو، سبزه سبزکردن و انجام جشن چهارشنبه‌سوری به پیشواز نوروز می‌روند. یزدی‌ها در روزهای پایانی سال در کنار خرید آجیل، شیرینی، آجیل و میوه، عادت به نوکردن لباس و خرید برخی از کالاهای ضروری خانه‌هایشان را هم دارند. گستردن سفره هفت‌سین، دید و بازدید از بزرگان فامیل و سایر بستگان هم از برنامه‌های نوروزی مردم این خطه است. اجرای مراسم چهارشنبه‌سوری، راه‌اندازی نمایش‌های خیابانی مانند حاجی‌فیروز هم از دیگر برنامه‌های نوروزی یزدی‌هاست. با این وجود، اما برخی از رسم‌های نوروزی ویژه نیز در این خطه از کشور وجود دارد که به صورت مختصر تشریح می‌شود.
شیرینی‌های نوروزی
خانم‌های یزدی عادت داشتند نقل بید مشک، شیرینی و فالوده سفره هفت‌سین را خودشان درست کنند و روی سفره قرار دهند. همچنین گل بیدمشک را بر سر سفره هفت‌سین می‌گذاشتند و معتقد بودند هر ماهی از سال متعلق به یک گل است و گل بیدمشک متعلق به ماهی است که نوروز در آن قرار دارد. همچنین باقلوا، قطاب، لوز پسته، لوز بادامی، لوز بیدمشک، لوز نارگیلی، لوز مخلوط دورنگ، نان برنجی، نان پنجره‌ای، نقل یزدی، پشمک، آب‌نبات مغزی، سوهان آردی و نان نارگیلی از شیرینی‌های رایج یزدی و مورد استفاده در نوروز است.
بررسی برخی رسم‌های نوروزی
در گذشته سفره هفت‌سین در یزد به رنگ سفید انداخته می‌شد. مردم یزد از نیمه اسفند به سبزکردن سبزه در کاسه، بشقاب و حتی روی کوزه‌های سفالی می‌پردازند.
هنگام تحویل سال نو هم کودکان با خوشحالی وصف‌ناپذیری لباس‌های نو را می‌پوشیدند. مادر نیز لباس نویی می‌پوشید که شامل پیراهن زری‌بافت یزد، مقنعه سبز و کفش ساغری نو بود. بعد از تحویل سال، مادر یک شاخه سرو و مقداری آویشن و سنجد به دست پدر می‌داد.
بعد از مراسم اولیه، نوبت دید و بازدید و مراسم و تشریفات نوروزی بود. برای دید و بازدید نوروز، مردها جدا و زن‌ها جدا به دید و بازدید می‌رفتند، مگر دید و بازدید خویشان خیلی نزدیک که خانواده با هم می‌رفتند.
آنها سپس به دیدار خانواده‌ای می‌رفتند که سال قبل عزیزی را از دست داده. آنگاه به دیدن تازه عروس و داماد و بعد به دیدار بزرگان خانواده ازجمله پدربزرگ، مادربزرگ و پدر و مادر می‌رفتند. گرفتن عیدی از پدر و مادر و بزرگ‌ترها شگون داشت و آنها هم از عیدی دادن کوتاهی نمی‌کردند.
معمولا پذیرایی با چای، شیرینی، آجیل، پالوده یا شربت انجام می‌شد و در فامیلی که تعداد خانواده زیاد بود، گاهی این دید و بازدیدها تا ۲۱ روز به طول می‌انجامید.
نوروز بین زرتشتیان یزد
زرتشتیان یزد هم همه‌ساله نوروز را جشن می‌گیرند و سفره نوروزی پهن می‌کنند. یکی از شیرینی‌های مخصوصی که زرتشتیان حتما بر خوان نوروزی خود می‌گذارند کماج است. کماج شیرینی کیک مانندی است که از آرد گندم، قدری گلاب، هل و دارچین، تخم‌مرغ و شکر درست می‌شود. سفره نوروزی زرتشتیان با سفره هفت‌سین مغایرت‌هایی دارد.
همچنین سر زدن به اماکن مقدس زرتشتی هم از رسم‌های زرتشتیان یزد است. روز ششم فروردین یکی از مهم‌ترین روزهای مذهبی آنان و روز تولد زرتشت یا به‌قولی نوروز بزرگ است. زرتشتیان این روز را با گردهمایی‌های گسترده و برنامه‌های سخنرانی و هنری در هر منطقه جشن می‌گیرند.
روز نهم فروردین نیز بین زرتشتیان و حتی عامه مردم، به «نوروز سلطانی» معروف است که معمولا در گذشته، مراسم نوروز سلطانی در زیارتگاه کوشک بزرگ که نزدیک مریم‌آباد بود، برگزار می‌شد.
در این زیارتگاه علاوه بر مراسم نیایش، زنانی که آنجا جمع می‌شدند، آش می‌پختند و برای شادی روح درگذشتگان، نان سیرک (سورک) تهیه می‌کردند و شامگاه بعد از بازگشت از کوشک معمولا به همسایه‌ها یا اقوامی که نتوانسته بودند در مراسم شرکت کنند، سیرک و آش می‌دادند و این‌گونه مراسم نوروز سلطانی در کنار کوشک بزرگ به پایان می‌رسید.