کارشناسان محدودیتهای موجود برای اعطای زمین، خدمات شهری و همچنین ادامه اخذ هزینه زمین از متقاضیان را چالشهای اجرایی این طرح عنوان میکنند، کما این که به باور آنها تا زمانی که دولت نتواند با اصلاح ساختار کلان اقتصادی از ورود شتابان نقدینگی به بخش مسکن جلوگیری کند، سیر صعودی بهای مسکن همچنان بدون توجه به طرحهای مقطعی دولت ادامه خواهد داشت.
با این وجود وزیر مسکن و شهرسازی شب گذشته اعلام کرد: تاکنون سه میلیون و ۷۵۰ هزار نفر برای مسکن مهر ثبت نام کردهاند.
محمد سعیدی کیا افزود: تلاش بر این است که تا پایان امسال زمین مورد نیاز برای احداث واحدهای مسکونی در اختیار متقاضیان قرار گیرد. وی در توضیح شرایط واگذاری مسکن مهر گفت: در اجرای طرح مسکن ۹۹ ساله مبلغ ۱۰ میلیون ریال از هزینه آمادهسازی زمین توسط متقاضیان و ۱۰ میلیون ریال نیز با کمک دولت از طریق تسهیلات بانکی تامین میشود. به گفته وی، در مرحله ساخت۲۰ درصد از هزینه احداث از افراد واجد شرایط اخذ و مبلغ ۱۴۰ میلیون ریال نیز تسهیلات مسکن به این افراد واگذار میشود.
در واکنش به تازهترین اظهارات وزیر مسکن و شهرسازی در مورد طرح مسکن 99 ساله، حسین فرید اعلم، استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: دولت باید زمینهای 99 ساله را مجانی در اختیار مردم قرار دهد، اجاره هم باید نازل باشد.
کسی که زمین را میگیرد و آن را میسازد باید اقساط آن بسیار نازل باشد تا جذابیت ایجاد کند. دولت نباید زمین را در جایی ارائه کند که آن زمین بدون آب و برق و امکانات اولیه برای زندگی است. وی گفت: دولت باید زیربنای این زمینها (فاضلاب، برق، تلفن و...) و سایر موارد مورد نیاز مثل مدرسه، درمانگاه و بیمارستان را فراهم کند تا زمینهایی که در اطراف شهرهای بزرگ قرار دارند برای متقاضیان جذابیت ایجاد کنند.
فرید اعلم گفت: دولت نباید پس از ساخت مسکن متوجه شود که این واحدهای مسکونی نیازمند مدرسه، درمانگاه، تلفن و... است.ساخت مسکن یک کار اقتصادی است و در اقتصاد بیمار هر نوع برنامهریزی، فعالیت و سرمایهگذای در آن با مشکل مواجه میشود.
رئیس جامعه مهندسان دانشگاه پلی تکنیک افزود: تصور من این است که دولت باید مثل تمام کشورهای پیشرفته زمین را آزاد کند تا مردم بتوانند از زمین استفاده کنند و ساختمانسازی بر عهده خود مردم باشد. مردم ساختمانسازی را میتوانند انجام دهند و نیاز به این نیست که دولت در آن سرمایهگذاری کند، ولی مشکل اصلی در بخش مسکن تهیه زمین است.
در کشورهای پیشرفته میبینید چون زمین متعلق به دولت و در اختیار دولت است و دولت هم این زمینها را در اختیار مردم قرار میدهد تا آنها ساخت و ساز کنند موفقیت نسبی به دست آوردهاند.
وی افزود: بنابراین زمین نباید در انحصار قرار بگیرد. در حال حاضر مالک بزرگ دولت است اما اگر این زمینها به بخش خصوصی سپرده میشد تا آنها ساخت و ساز کنند الان این مشکلات پیش نمیآمد.
فرید اعلم گفت: یک عده سرمایهگذار به جای اینکه سرمایه خود را در صنعت به کار ببرند سرمایه خود را صرف پیشخرید مسکن میکنند و انتظار میکشند تا مسکن گران شود، در حالی که این موضوع در هیچ جای دنیا به کار نمیرود.
در همین حال یک کارشناس مسکن دیگر نیز معتقد است: تزریق نقدینگی بیش از اندازه به بخش مسکن علت اصلی گرانی خانه است. تورج دانشور با بیان این مطلب اظهار کرد: با توجه به شرایط اقتصادی موجود سرمایه خودبهخود به سمتی حرکت میکند که اطمینان از بازگشت سود اقتصادی آن وجود داشته باشد. در حال حاضر مطمئنترین راه سرمایهگذاری در کشور مسکن است که این امر سبب گرانتر شدن خانه میشود.
این کارشناس مسکن خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی نیز دولت نمیتواند چارهای بیندیشد چراکه باید نقدینگی را از بازار جمع کند که این امر نیز امکانپذیر نیست. دانشور تصریح کرد: کمبود مصالح ساختمانی نیز یکی دیگر از دلایل گرانی مسکن است و با رشد قیمت مصالح ساختمانی بهطور طبیعی قیمت خانه افزایش پیدا میکند و نمیتوان این دو مسئله را مستقل از یکدیگر در نظر گرفت.
به عقیده این کارشناس مسکن اگر مسئولان بهدنبال مهار قیمت مسکن هستند باید بهدنبال برنامهای باشند تا بیش از این نقدینگی به بازار مسکن هجوم نیاورد و این امر نیز نیازمند اصلاح سیاستهای انبساطی و پرهزینه دولت در اداره اقتصاد کشور و مهار نرخ تورم است.