دقیقا برخلاف تاثیری که این موضوع در تعداد مخاطبان، خصوصا قشر دانشجویان دارد. مهرداد رایانی مخصوص دلیل این امر را ظرفیت کم تالار سایه، چهارسو، قشقایی و عدم برگشت هزینههای تئاترها اعلام کردهاست.
مدیر تئاتر شهر درباره این طرح و ضرری که به دانشجویان میرسد گفته است که اجرای این طرح میتواند برای دانشجویان پیشنهاد خوبی باشد ولی برای همه تماشاگران چندان مناسب نیست.
با این حال اوبه مهر گفتهاست که تا به حال به دلیل قانع کنندهای برای دادن بلیت نیم بها به مخاطب نرسیدهایم و اگر بهدلایل عقلانی و منطقی برای انجام این کار برسیم مطمئنا آن را اعمال خواهیم کرد. اینجا این سؤال مطرح میشود که تا رسیدن به این دلایل منطقی چه اتفاقی برای مخاطبان پیگیر و قشر دانشجو خواهد افتاد؟
سود فروش بلیت تئاتر یکی از مواردی است که باعث شده طرح ارائه بلیت نیم بها برداشته شود.
حمید رضا نعیمی، کارگردان و نویسنده تئاتر در رابطه با این موضوع میگوید: «امسال بودجه تئاتر 14میلیارد تومان شده و نسبت به سال گذشته دوبرابر شده است آیا مسئولان و
برنامه ریزان تئاتری درگیر 3 یا 4 میلیونتومان هستند که از فروش بلیت تئاتر در میآورند؟»
او در ادامه میگوید: «صادقانه میگویم مدیریت در تئاتر را بلد نیستم. اما آقایانی مدعی هستند که میتوانند مسائل را دقیق ببینند حتما میتوانند این ادعایشان را هم ثابت کنند که فروش بلیت نیم بها به صرفه نیست.»
امیر دژاکام که در حال حاضر 2 نمایش «امپراتور و آنجل» و «سه گانه میتراس» را بهروی صحنه دارد از عدمارائه بلیت نیم بها ناراضی است: «در نظام سرمایهداری و تجارت، مثل فروش کالا و لباس، فصلهای خاصی وجود دارد که قیمت ارزانتر است چرا که این موضوع هم برای خریدار و هم برای فروشنده مقرون به صرفه است. اما اگر به لحاظ فرهنگی بخواهیم این موضوع را بررسی کنیم باید گفت که بلیت نیم بها برای دانشجویان تئاتر و حتی دانشجویان دیگر رشتهها باید وجود داشته باشد. خصوصا برای دانشجویان رشته تئاتر که دیدن تئاتر جزو درسهایشان محسوب میشود.»
چه کسی ضرر میکند
با اجرای این طرح از ابتدای سالجاری دو گروه متحمل ضرر خواهند شد. گروه اول دانشجویان رشته تئاتر و حتی دانشجویان رشتههای دیگر هستند که به این هنر علاقهمندند و گروه دیگر علاقهمندان تئاتر هستند که پیگیرانه، بیشتر یا اغلب تئاترهای روی صحنه را میبینند.
رحمت امینی، مدرس دانشگاه، اجرای طرح فعلی را به ضرر دانشجو میداند: «باید برای دانشجویان تخفیف قائل شد چرا که هنوز به جایی نرسیدهایم که بگویم تئاتر در زندگی ما نهادینه شده و میتوان بلیت نیم بها را حذف کرد. مسئولان تئاتری باید یارانه بدهند مثل اینکه به برخی از هنرمندان برای اجرای تئاتر یارانه میِدهیم. در اینجا هم باید از دانشجو حمایت کرد.»
دژاکام هم از موافقان ارائه بلیت نیم بها برای دانشجویان است: «هزینه دیدن تئاتر برای یک دانشجو سخت است بهطور مثال او مجبور است که برای دیدن یک فصل تئاتری 30 هزار تومان هزینه کنند.»
نعیمی هم از موافقان این موضوع است: «با وجود بلیت نیم بها خیلی از دانشجویان وافراد علاقهمند، میتوانستند تئاتر ببینند. در این صورت بهانهای برای ندیدن تئاتر بهدلیل گرانی بلیت وجود نداشت.»
نعیمی ارائه بلیت نیم بها را طرح زیبایی ارزیابی میکند: «ندیدن تئاتر بهدلیل گرانی بلیت نیست. اما برداشتن این طرح هم در شرایطی که نزد تماشاگران جا افتاده بود کار درستی نبود.»
امینی هم معتقد است که تئاتری که خوب باشد، میتواند هزینههای خودش را دربیاورد و دراینجا دیگر بلیت نیم بها تاثیری روی فروش نخواهد داشت.
برای تماشاگران غیردانشجو
در حال حاضر بلیت سالن اصلی تئاتر شهر 7هزار تومان و برای سالنهای دیگر این مجموعه متغیر است. با توجه به شرایط اجتماعی و این موضوع که هنوز تئاتر در سبد کالای خانوار جایی برای خود پیدا نکرده است، طبیعی است که تئاترنیاز به حمایت داشته باشد؛ حمایتی که باعث میشود تماشاگر به سالن بیاید. این حمایت به نفع تئاتر هم هست چرا که نفس تماشاگر برا ی اهالی تئاتر بسیار مهم است.
مریم معترف میگوید: «بهنظرم با برگزاری این طرح عده زیادی به دیدن تئاتر علاقهمند شدند. در تمام دنیا بلیت نیم بها وجود دارد و به تجربه نشان داده شدهاست که عمل موفقی هم بودهاست. اما دلایل لغو شدن این طرح را در مجموعه تئاتر شهر نمیدانم اما بدون توجه به دلایل این تصمیم، بهنظرم این کار درستی بود، چرا که توانست عده زیادی را به سمت تئاتر بکشاند.»
دژاکام علاوه براینکه به حمایت از قشر دانشجو معتقد است به حمایت از تماشاگران عادی تئاتر هم معتقد است: «در شرایط فعلی که مخارج زندگی دشوار است نیاز است که از تماشاگر عادی و علاقهمند به تئاتر حمایت بشود.»
این مدرس تئاتر، قیمت اصلی بلیت تئاتر را خیلی بالاتر از قیمت فعلی آن میداند: «قیمت واقعی تئاتر بیش از این قیمت فعلی است. اما بهدلیل حمایتهایی که از این هنر میشود، قیمت فعلی برای مخاطب در نظر گرفته شدهاست. در حال حاضر تئاتر جزو نیازهای اولیه یک خانواده ایرانی نیست، به همین دلیل موافق حمایت از تماشاگرهستم. زمانی که بلیت نیم بها به تماشاگر داده میشود به تعداد مخاطبان تئاتری افزوده میشد.
با برداشتن این طرح ممکن است که تئاتر تعدادی از تماشاگران خودش را از دست بدهد.» اما امینی نظر دیگری در باره حمایت از مخاطب عادی تئاتر دارد: «بهنظر من حمایت فقط باید از دانشجویان و هنرمندان انجام بگیرید و اگر قرار است، یارانهای به این بخش تعلق گیرد فقط باید منحصر به این 2 قشر باشد.»
این نمایشنامهنویس برای حمایت از علاقهمندان دیگر حوزهها به نقش اصناف اشاره میکند: «در سینما، جایی مثل حوزه هنری هست که برای دیدن فیلمها به ادارهها وجاهای دیگر بلیت نیم بها یا رایگان میدهند. بنابراین باید در جاهایی اصناف حمایت کنند و دولت هم یکی از مراکزی است که باید از تئاتر حمایت کند. قرارنیست که همیشه تئاتر از اقشار مختلف حمایت کند، بقیه مراکز مثل آموزش و پرورش، کارخانهها، نهادها و مراکز دیگر با توجه به بودجهای که دارند میتوانند از تئاتر حمایت کنند.»
تئاتر گران است
یکی از دلایل برداشتن این طرح هزینههای 15 تا 25 میلیونی تئاترهایی است که در سالن سایه، قشقایی، چهارسو و کارگاه نمایش است. اگر نمایشی بدون بلیت رایگان و با ظرفیت کامل سالن اجرا شود، تنها 7 میلیون تومان فروش خواهد کرد. امیر دژاکام در این باره میگوید: «یک هزینه جاری داریم و یک هزینه اعتباری.
اگر هزینههای جاری تئاتر که شامل پرسنل، برق، خدمات و...را حساب کنیم، میبینیم که هزینه یک تئاتر 40 تا 50 میلیون تومان است و در نتیجه قیمت اصلی بلیت تئاتر نزدیک 50 هزار تومان خواهد شد.»
او دلیل ارزان بودن بلیت را یارانهای میداند که صرف تئاتر میشود: «در تمام زمینههای فرهنگی نیاز به این یارانهها هست به همین دلیل مراکز مهم و اقتصادی تلاش میکنند که در زمینه فرهنگی فعالیت کنند، چرا که فرهنگ تاثیر مستقیمی در مسائل اقتصادی دارد و مسائل اقتصادینیز تاثیر مستقیمی در مسائل فرهنگی دارد.»
به گفته کارگردان امپراتور و آنجل و سهگانه میتراس، اگرچه برداشتن این طرح مانعی برای تماشاگران نبوده است و به گفته او در بدترین شرایط 3 ردیف از سالن خالی بودهاست: «شاید اگر محدودیت نبود وبلیت نیم بها عرضه میشد، تماشاگران بیشتری به دیدن تئاتر میآمدند.»
با اینکه از این 2 نمایش استقبال خوبی، حتی درشرایطی که بلیت نیم بها ارائه نمیشد اواز مخالفان برداشتن این موضوع است: «اگر دلیل قوی و محکمی برای لغو این طرح وجود داشته باشد، شاید نظرم تغییر کند. اما در حال حاضر که از این دلایل خبر ندارم، موافق این عمل نیستم.»
مریم معترف میگوید: «طرح نیمبها فرصت خوبی برای دیدن تئاتر بود.»
مدیر خانه نمایش در آخر میگوید: «درست است که تئاتر دارای هزینه است و فروش بلیت هم جوابگوی هزینه اولیه نیست. اما باتوجه به وضعیت اقتصادی مردم و علاقه آنان به تئاتر باید آنان را هم در نظر گرفت، به عبارت دیگر باید کاری کرد که بهنفع هر 2 گروه باشد.»