همشهری‌آنلاین-سمانه معظمی: کشورها سیاست‌های مختلفی از جمله برانگیختن حس مسئولیت اجتماعی، استفاده از فن‌آوری، بیماریابی فرد به فرد، ردیابی شهروندان تا ابزار زور و جریمه مانند قرنطینه را برای مهار بیماری کرونا در پیش گرفته‌اند. اما هنوز مشخص نیست بهترین راه کدام است.
مرور تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد نمی‌توان نسخه‌ای واحد برای همه کشورها پیچید. قرنطینه در کشوری مانند چین جواب داد، اما ایتالیا هنوز با اجرای سختگیرانه این سیاست نتوانسته سرعت رشد بیماری را کنترل کند و همچنان جایگاه دوم را در شمار مبتلایان بعد از چین دارد.
جالب اینجاست کشورهایی مانند تایوان و هنگ‌کنگ که در مجاورت کشور چین به عنوان مهد کرونا قرار دارند، کمترین مبتلایان و قربانیان را داشته‌اند و مدیریت بیماری در این کشورها تحسین جامعه جهانی را برانگیخته است.
در ایران هم تاکنون طرح قرنطینه اجرا نشده و تاکید مسئولان بیشتر بر در خانه‌ماندن مردم است.البته باتوجه به تعطیل نبودن اداره‌ها کارمندان مجبورند از خانه بیرون بروند.
طبق آمار وزارت بهداشت، تا ظهر یکشنبه ۲۵ اسفند ۱۳ هزار و ۹۳۸ نفر در کشور به کرونا مبتلا شده و ۷۲۴ نفر فوت کرده‌اند.
تهران با ۳۵۷۴، مازندران با ۱۲۷۸ و اصفهان با ۱۱۸۳ مبتلا به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را در شیوع کرونا دارند.
در ادامه این گزارش وضعیت کرونا در کشورهای مختلف و نحوه مواجهه آنها با این بیماری را بررسی کرده‌ایم.
سنگاپور
کرونا نخستین بیماری ویروسی نیست که نظام سلامت سنگاپور را تهدید کرده است. این کشور سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ نیز با شیوع بیماری سارس و سال ۲۰۰۹ با آنفلوآنزای خوکی دست به گریبان بود.
به گزارش گاردین، شیوع سارس در سنگاپور که منجر به مرگ ۳۳ نفرشد، تحولی در نظام سلامت این کشور ایجاد کرد. آنفلوآنزای خوکی نیز باعث شد تا سنگاپور از تجربه‌های شیوع سارس استفاده کند و بنابراین اکنون در مواجهه با کرونا آماده ظاهر شود.
- از ابولا تا کرونا | بیماری هایی که جهان را در وضعیت هشدار قرار داد
- موشن گرافیک | ۶ زنگ خطر سازمان جهانی بهداشت؛ از زیکا تا کرونا
سنگاپور از همان آغاز شیوع کرونا به صورت جدی طرح قرنطینه خانگی را همراه با تاکید بر مسئولیت اجتماعی افراد در پیش گرفته است. مسئولان با کنترل‌های موردی، از این که مردم در خانه مانده‌اند اطمینان پیدا می‌کنند. هر فردی که از قانون قرنطینه سرپیچی کند تا ۱۰ هزار دلار جریمه یا ۶ ماه زندانی می‌شود!
در کنار این سخت‌گیری، حمایت مالی نیز وجود دارد. به افرادی که کار آزاد دارند روزانه ۱۰۰ دلار پرداخت می‌شود. آزمایش کرونا برای همه به صورت رایگان انجام می‌شود و ارتباطات افرادی که تست آنها مثبت است با دوربین‌های نظارتی کنترل می‌شود.
در این کشور، اطلاعات و آمار درباره ویروس کرونا به صورت شفاف و به‌روز در اختیار مردم قرار می‌گیرد. دمای بدن افراد پیش از ورود به هر ساختمانی از جمله ادارات و مدارس کنترل می‌شود.
این کشور درحالیکه یکی از مراکز اصلی حمل ونقل در آسیاست و مراودات تجاری و اقتصادی گسترده‌ای با چین دارد، تاکنون ۲۲۶ مبتلا به کرونا داشته و هیچ مورد مرگی ثبت نکرده است.
تایوان
کشور تایوان در فاصله۱۳۰ کیلومتری با چین و با جمعیت ۲۳ میلیون نفر که صدها هزار نفر از آنها در چین شاغل هستند، تاکنون فقط ۵۹ مبتلا و یک فوتی داشته است.
کارشناسان می‌گویند موفقیت تایوان در کنترل کرونا تاحدود زیادی مدیون واکنش سریع و به‌موقع در ابتدای انتشار ویروس است.
زمانی که سازمان بهداشت جهانی اوایل دی امسال از بیماری ناشناخته‌ای در شهر «ووهان» چین خبر داد، مقامات تایوان به سرعت شروع به بررسی تب و سایر علائم عفونت در مسافران پروازهای مستقیم از مبدا ووهان کردند.
در روزهای بعد نیز تاریخچه مسافرت مردم در ۱۴ روز گذشته بررسی شد و افرادی که به مناطق پرخطر سفر کرده بودند در خانه قرنطینه شدند. برای اطمینان از اینکه آنها از خانه بیرون نمی‌روند گوشی‌های موبایلشان رهگیری شد.
نکته قوت دیگر تایوان، اتکا به تجربیات تاریخی به جای منتظر نشستن برای نسخه‌های سازمان بهداشت جهانی است. تایوان نیز مانند سنگاپور از تجربه شیوع سارس در مواجهه با کرونا استفاده کرده است.
مقامات به محض انتشار خبر شیوع کرونا با تعیین محدودیت قیمت برای کالاهایی مانند ماسک و ژل از احتکار این اقلام توسط مردم جلوگیری کردند. سفر به کشورهای درگیر بیماری محدود و برای انتشار اخبار نادرست، سرپیچی از قانون قرنطینه خانگی و احتکار کالاهای بهداشتی جریمه تعیین شد.
هنگ‌کنگ
نخستین مورد ابتلا به کرونا در هنگ‌کنگ ۲۳ ژانویه( ۳ بهمن) تایید شد. بعد از افزایش مبتلایان در روزهای بعدی، این کشور محدودیت‌هایی را برای تردد به چین اعمال کرد.
شهربازی اصلی هنگ‌کنگ تعطیل شد و از دانش‌آموزان خواسته شد بعد از تعطیلات سال نو در فوریه به مدرسه برنگردند.
کافه‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها در این کشور به طور مرتب دمای بدن مراجعان را کنترل می‌کنند و افراد مشکوک به مراکز درمانی ارجاع می‌شوند. تقریبا همه افراد از ماسک استفاده می‌کنند.
از مردم خواسته شده از خانه بیرون نیایند و به همین دلیل خیابان‌ها و وسائل حمل ونقل عمومی این روزها خلوت هستند. منطقهای با ۷/۴ میلیون نفر جمعیت در مجاورت چین فقط ۱۴۹مبتلا داشته که چهار نفرشان فوت کرده‌اند.
کره‌جنوبی
کشور کره‌جنوبی در ابتدا ضربه سختی از کرونا خورد و برای چند روزی دومین کشور جهان از نظر تعداد مبتلایان بود. اما در ادامه با استفاده از روش‌های ابتکاری برای کنترل این بیماری پیش‌قدم شد.
مراکز آزمایش کرونا که مردم با خودرو می‌توانند وارد آن شوند در شهرها فعال شده‌است. مردم با خودرو به این مراکز مراجعه می‌کنند، شیشه خودرو را پایین می‌دهند و از بینی و دهانشان تست گرفته می‌شود و سپس از مرکز خارج می‌شوند. اگر جواب تست مثبت باشد، تیم درمان برای اقدامات بعدی با آنها تماس تلفنی می‌گیرد و اگر منفی باشد با پیامک اطلاع‌رسانی می‌شود.
به گزارش بی بی سی، نتایج تست‌ها به آزمایشگاه‌های که ۲۴ ساعته فعال هستند فرستاده می‌شود و نتیجه ظرف نهایتا ۶ ساعت مشخص می‌شود.
پروفسور «جی کولکون» رئیس بنیاد علوم آزمایشگاهی کره‌جنوبی گفت: این اقدامات سریع و کارآمد نتیجه یک تجربه تلخ یعنی سندروم تنفسی «مرس» که در سال ۲۰۱۵ جان ۳۶ نفر را در این کشور گرفت، است.
به اعتقاد وی، تشخیص زودهنگام بیماری با انجام آزمایش‌های دقیق و به دنبال آن قرنطینه افراد مبتلا، نرخ مرگ ومیر را کاهش می‌دهد.
هیچ کمبود کیت آزمایشی در کره‌جنوبی وجود ندارد و دقت این کیت‌ها ۹۸ درصد است. ظرفیت بالای این کشور در انجام آزمایش کرونا، کره‌جنوبی را به عنوان یک الگو برای کشورهای دیگر قرار داده است.
اقدامات پیشگیرانه کره‌جنوبی فقط شامل قرنطینه، بستن جاده‌ها و محدودیت جابه جایی مردم نبوده است. بستن مدارس، تشویق ادارات به دورکاری و منع برگزاری رویدادهای جمعی از سیاست‌هایی بوده که تاکنون این کشور در پیش گرفته است.
درحالیکه سازمان بهداشت جهانی نرخ مرگ ومیر کرونا را ۳/۴ درصد اعلام کرده این میزان در کره‌جنوبی ۰/۷ درصد است. این کشور تاکنون ۸۱۶۲ مبتلا داشته که ۷۵ نفر آنها فوت کرده‌اند.
موارد ابتلا به کرونا در کره‌جنوبی همچنان رو به افزایش است، اما با این اقدامات کنترلی شدید از سرعت آن کاسته شده‌است.
واکنش کشورهای غربی
تاخیر کشورهای اروپایی و امریکا در واکنش به کرونا موجب شده که آنها اکنون عقب‌تر از کشورهای آسیایی مانند تایوان و سنگاپور باشند. زیرا به اعتقاد کارشناسان اکنون دیگر ایزوله کردن افراد تاثیر چندانی در کنترل رشد ویروس ندارد.
به گزارش الجزیره، «متیو کاوانا»، کارشناس بین المللی بهداشت از دانشگاه «جورج تاون» امریکا گفت: در حال حاضر کشورهایی مانند ایتالیا و امریکا نمی‌توانند با قرنطینه افراد و منع سفر، جلوی گسترش کرونا را بگیرند.
اجرای سیاست قرنطینه در کل کشور ایتالیا وحشت بر اندام کشورهای دیگر اروپا انداخته و مقامات این کشورها برای کنترل این ویروس به تکاپو افتاده‌اند. البته وضعیت هیچ کشور اروپایی به وخامت ایتالیا نیست.
به گزارش نیویورک تایمز، آلمان اما سیاست دیگری درپیش گرفت. وزیر بهداشت دستور داد برنامه‌ها و رویدادهای جمعی لغو یا به آینده محول شوند. هرچند برعکس سوئیس، یک فرمان رسمی نبود.
افزایش مبتلایان باعث شد مقامات آلمان درباره سیاست واگذاری تصمیم‌گیری لغو رویدادها به مقامات محلی و اعتماد به شهروندان برای رعایت اصول ایمنی تجدیدنظر کند و سیاست‌های کلی‌تری در پیش بگیرد.
اکنون ادارات تشویق به دورکاری، مدارس تعطیل و رویدادهای جمعی از جمله مسابقات فوتبال لغو شده‌اند. تاکنون در آلمان ۵۸۱۳ مورد ابتلا و ۱۱ مورد مرگ ثبت شده‌است.
فرانسه
در فرانسه با ۵۴۲۳ مبتلا و ۱۲۷فوتی، دولت همه گردهم‌آیی‌های بیش از هزار نفر را منع کرده، مدارس تعطیل و هزاران کارمند و کارگر نیز مجبور به انجام دورکاری شده‌اند. مقامات همچنان امیدوارند که وارد فاز قرنطینه در مقیاس ایتالیا نشوند.
«اولیور وران»، وزیربهداشت فراسه گفته: همه اقدامات لازم را انجام می‌دهیم اما زندگی اجتماعی و اقتصادی کشور را فلج نمی‌کنیم.
دولت فرانسه اعلام کرده آماده است تا به مرحله سوم مبارزه با بیماری وارد شود. این به معنای سخت‌تر کردن پروتکل‌های امنیت سلامت با ترغیب افراد با نشانه‌های خفیف بیماری به ماندن در خانه است تا از اشباع بیمارستان‌ها پیشگیری شود.
فرانسه همچنین اقدام به ذخیره‌سازی و منع صادرات اقلام بهداشتی مانند ماسک و ژل کرده‌است. این درحالی است که مقامات بلژیک از این کشور خواسته‌اند این ذخایر را با کشورهای دیگر اتحادیه اروپا به اشتراک بگذارد.
از سوی دیگر با گزارش‌هایی از دزدی از بیمارستان‌ها و رشد سرسام‌آور قیمت این اقلام، مقامات امنیتی و پلیس به حال آماده‌باش درآمده‌اند.
اسپانیا
در اسپانیا نیز برخی رویدهای جمعی مانند مسابقات دوی بارسلونا لغو شده، اما دیگر رویدادها مانند مسابقات رالی مادرید و جشن روز جهانی زن در برخی شهرها برگزار شد.
با افزایش شمار مبتلایان به بیش از ۷۵۰۰ نفر در روزهای اخیر دولت این کشور اعلام کرد از دوشنبه ۱۶ اسفند تا دو هفته وضعیت فوق‌العاده خواهد بود.
اسپانیا به عنوان دومین کشور اروپایی بعد از ایتالیا قصد دارد فرمان قرنطینه سراسری اعلام کند تا مردم فقط در مواقع ضروری از خانه خارج شوند.
انگلیس
در کشور انگلیس، مقامات بیشتر نگران پخش اطلاعات دروغ درباره بیماری بین مردم هستند. کارشناسان سلامت معتقدند نخست وزیر و دیگر مسئولان باید مردم را برای اقدامات شدیدتر در هفته‌های آینده آماده کنند.
با هجوم مردم به سوپرمارکت‌ها برای خرید اقلام مورد نیاز، برخی از مغازه‌ها اقدام به سهمیه بندی اقلام بهداشتی کرده‌اند.
«بارات پانکانیا»، کارشناس بیماری‌های عفونی دانشگاه اکستر انگلیس گفت: ایتالیا اقدامات جدی در مواجهه با کرونا انجام داد، زیرا بیماری از کنترل خارج شده بود. اما اقدامات ما باید حساب‌شده باشه نه خشن که منجر به سرکوب جامعه شود.
او با این حال افزود: با توجه به سرعت گسترش ویروس مردم باید از حضور در رویدادهای جمعی منع شوند، اما مقامات انگلستان این پیام را به صراحت اعلام نکرده‌اند.
دولت انگلیس با داشتن ۱۳۹۱ مبتلا و ۳۵ فوتی، تاکنون اقدام به قرنطینه نکرده و فقط طرح‌هایی مانند دورکاری و محدودیت سفر به کشورهای درگیر را اجرا کرده است.
کانادا
کشور کانادا هفته گذشته پس از اعلام خبر ابتلای همسر نخست وزیر این کشور به کرونا به تکاپو برای مهار بیماری افتاد. با اینکه در کانادا نیز از چند هفته گذشته موارد کمی از ابتلا گزارش شده بود، دولت به تازگی اقدام به تعطیل کردن مدارس و دانشگاه‌ها به مدت سه هفته کرده و به مردم اعلام شده برای تعطیلی ادارات نیز آماده باشند.
دولت از مردم خواسته سعی کنند در خانه بمانند و از سفر به کشورهای دیگر پرهیز کنند. در برخی ایالت‌ها نیز مردم از شرکت در اجتماعات بالای ۲۵۰ نفر منع شده‌اند. تاکنون۳۰۷ مورد مبتلا و یک مورد مرگ در این کشور به ثبت رسیده است.
ایتالیا
ایتالیا چند هفته پس از مشاهده اولین موارد مبتلا در اواخر ماه ژانویه اقدام به قرنطینه شهرهای شمالی کرد؛ طرحی که بعد از چند روز به کل این کشور تعمیم پیدا کرد.
به گزارش فارین پالیسی، سیاست‌های ملایمی که ایتالیا در ابتدا در پیش گرفت، پاسخ نداد. مردم همچنان در بارها، سواحل تفریحی، پیست های اسکی آلپ و ...حضور گسترده داشتند. درنتیجه دولت مجبور شد به سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر رو بیاورد.
نخستین اشتباه دولت ایتالیا دست کم گرفتن خطر بود. بسیاری در ماه ژانویه از دولت خواستند افرادی که از چین می‌آیند را قرنطینه کنند، اما دولت به این درخواست‌ها توجهی نکرد.
برای جبران اقدام اشتباه اول، ایتالیا پروازهای مستقیم چین را لغو کرد که همین نیز باعث شد مسافران بدون کنترل از طریق پروازهای غیرمستقیم به ایتالیا بیایند.
یکی دیگر از نکات منفی، عملکرد ویروس‌شناسان و کارشناسان بود که اطلاعات متناقضی درباره خطر بیماری و راهکارهای کنترل آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند. این امر منجر به گیجی مردم شد. برخی کارشناسان کرونا را بیماری کم‌خطری جلوه دادند و همین باعث شد عده‌ای از مردم آن را جدی نگیرند.
اشتباه دیگر مقامات این کشور در مدیریت ارتباطات بود. اخبار قرنطینه پیش از تصویب در دولت از رسانه‌ها درز پیدا کرد و همین مردم را مضطرب‌تر کرد. درنتیجه خیلی از افراد پیش از اعلام رسمی قرنطینه شروع به سفر با خودرو یا قطار کردند.
طرح قرنطینه در ایتالیا تاحدودی مبهم است. برای مثال، مردم نباید به سفر بروند، مگر در موارد استثنایی مانند ضرورت شغلی یا موضوعات مربوط به سلامت. اما این که چه موقعیت‌هایی دقیقا در این تقسیم‌بندی‌ها قرار می‌گیرد، بحث‌برانگیز شده است.
«دوی سریدهار» مدیر برنامه سلامت جهانی دانشگاه ادینبورو اسکاتلند گفت: تجربه ایتالیا در قرنطینه شهرها نشان داد این روش موفقیت‌آمیز نبوده است. زیرا ویروس همچنان در حال رشد است. فکر می‌کنم کشورهای دیگر اروپا نیز در صورت اجرای این سیاست، نتیجه مشابهی خواهندگرفت.
براساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی، در ایتالیا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۲۷۵ تخت بیمارستانی وجود دارد، اما این آمار در اتحادیه اروپا به طور متوسط ۳۹۴ تخت به ازای ۱۰۰ هزار نفر است. البته دولت برای افزایش ۵۰ درصدی تخت‌های بیمارستانی برنامه‌هایی دارد اما اجرای آن زمان می‌برد.
دولت ایتالیا همچنین ۷/۵ بیلیون یورو برای حمایت از خانواده‌ها و مشاغلی که تحت تاثیر این اپیدمی قرار گرفته‌اند اختصاص داده است.
تحقیقات روزنامه «اکونومیست» نشان می‌دهد بیماری‌هایی مانند کرونا در حکومت‌های استبدادی کشنده‌تر است. اما اگر سوءمدیریت و وضع قوانین خام در ایتالیا ادامه پیدا کند ممکن است در پایان جنگ کرونا، حکومت کمونیستی چین سربلندتر از این کشور اروپایی بیرون بیاید.
تاکنون ۲۴ هزار و ۷۴۷نفر در ایتالیا به کرونا مبتلا شده و ۱۸۰۹ نفر فوت کرده‌اند.
چین
چین به عنوان کشوری که نخستین موارد ابتلا به کرونا را ثبت کرد، سیاست‌های سختگیرانه ای از جمله قرنطینه اجباری برای کنترل بیماری در پیش گرفت.
کارشناسان سازمان بهداشت جهانی که به تازگی برای ارزیابی اقدامات چین به این کشور سفر کردند، معتقدند این قوانین سختگیرانه لزوما در کشورهای دیگر قابل اجرا نیست. آنها معتقدند هنوز زود است که بگوییم کشورهای دیگر می‌توانند از اقدامات ضربتی و شدید چین استفاده کنند یا نه. زیرا چین نظام سیاسی دارد که مردم به راحتی از آن تبعیت می‌کنند.
از سوی دیگر هنوز مشخص نیست بعد از کاهش اقدامات کنترلی و در آینده، شیوع بیماری چه سرنوشتی پیدا می کند. زیرا این ویروس می‌تواند مانند آتش زیر خاکستر دوباره شعله‌ور شود.
«الکساندرا فلان»، کارشناس سازمان بهداشت جهانی گفت: این که قرنطینه در کشوری مانند چین نتیجه داده، لزوما نشانه آن نیست که می‌تواند در همه جا مفید باشد. راهکارهای زیاد دیگری برای کنترل ویروس کرونا وجود دارد که در نظام‌های اجتماعی آزاد و دموکراتیک قابل اجراست.
وی افزود: به نظر من سنگاپور و هنگ‌کنگ الگوهای بهتری برای بقیه کشورها هستند. آنها هم قوانینی وضع کردند، اما به اندازه چین سختگیرانه نبود.
کارشناسان سازمان بهداشت جهانی، احساس مسئولیت، اقدام جمعی و درک موقعیت شبه جنگ را در میان مردم چین تحسین می‌کنند.
سرعت شیوع کرونا در چین با بیش از ۸۰ هزار مبتلا و ۳ هزار کشته کاهش چشمگیری در روزهای اخیر داشته است.