به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، در روز ۲۲ خرداد شینزوآبه نخست وزیر ژاپن به تهران آمد. این سفر از سه جنبه اهمیت داشت اول اینکه بعد از حدود ۴۰ سال بالاترین مقام اجرایی ژاپن به ایران سفر می کرد. دوم اینکه این کشور یکی از خریداران عمده نفت ایران بود و در شرایط تحریم‌های نفتی آمریکا، برای ایران از دست ندادن این مشتری مهم بود. سومین و شاید مهمترین عامل اهمیت این سفر این بود که رسانه ها بیان کردند که شینزوآبه پیام ترامپ برای مذاکره با ایران را با خود به تهران می برد. ترامپ مدتی قبل از سفر آبه به تهران، در توکیو با وی دیدار کرده بود.
این سه عامل سفر آبه را حساس کرده بود به گونه ای که جامعه با حساسیت، دقت زیاد و تعجب‌آوری اخبار سفر نخست وزیر ژاپن را دنبال می کرد و امیدوار بود که سفر نخست وزیر ژاپن دستاوردهای اقتصادی مهمی برای ایران داشته باشد البته برای کارشناسان سیاست خارجی تقریبا نتایج میانجیگری آبه مشخص بود. آبه ۲۲ خرداد با روحانی دیدار کرد و ۲۳ خرداد به دیدار رهبری رفت. تحلیل‌ها درباره رد درخواست مذاکره ترامپ از سوی ایران درست بود و رهبر ایران ترامپ را شایسته مبادله پیام ندانست.
در ابتدای دیدار شینزو آبه با آیت الله خامنه‌ای، وی خطاب به رهبر انقلاب اسلامی گفت که من قصد دارم پیام رئیس‌جمهورآمریکا را به جنابعالی برسانم که رهبرانقلاب اسلامی هم خطاب به نخست‌وزیر ژاپن بیان کرد: «ما در حسن‌نیت و جدی بودن شما تردیدی نداریم اما درخصوص آنچه از رئیس‌جمهور آمریکا نقل کردید، من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد... جمهوری اسلامی ایران به مدت پنج، شش سال در موضوع هسته‌ای با آمریکا و اروپایی‌ها در قالب ۱+۵ مذاکره کرد و به یک نتیجه هم رسید، اما آمریکا زیر این توافق و قرارداد قطعی زد. بنابراین کدام فرد عاقلی است که دوباره با کشوری که زیر تمام توافق‌ها زده، مذاکره کند؟»(۱)
در این روز اتفاق مهم دیگری رخ داد. همزمان با دیدار آبه و رهبری، دو نفتکش در دریای عمان و در فاصله ۲۵ مایلی بندر جاسک دچار حادثه شدند. این دونفتکش در حال انتقال نفت به ژاپن بودند که انفجار و آتش‌سوزی در این نفتکش‌ها رخ داد. بلافاصله سیاست خارجی ایران نگرانی خود را از این حادثه اعلام کرد. ظریف حادثه برای نفتکش‌ها در دریای عمان را مشکوک دانست. آمریکا و انگلیس ایران را متهم کردند. روسیه گفت مدرکی علیه ایران در دست نیست. مواضع انگلیس هم با حمایت اتحادیه اروپاهمراه نشد.
ظریف در ۲۴ خرداد تیم B را متهم کرد که در حال خرابکاری در دیپلماسی است. وزیر خارجه ایران تیم B را شامل جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، بن سلمان ولیعهد عربستان و بن زاید ولیعهد ابوظبی می دانست. پیش از این هم حادثه مشابهی برای چند نفتکش در بندر فجیره امارات رخ داده بود و تلاش شد که ایران مقصر حادثه جلوه داده شود. البته پیش از این و در تاریخ هشتم اردیبهشت سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران گفته بود که «اگر نفت ما از تنگه هرمزعبورنکند، نفت دیگرکشورها نیز ازاین تنگه عبورنخواهدکرد.» (۲) به نظر می‌رسید چنین تهدیداتی که از سوی مقامات دولتی و نظامی ایران چند بار تکرار شده بود، بهانه‌ای برای مقصر جلوه دادن ایران برای ایجاد ناامنی در تنگه هرمز، خلیج فارس و دریای عمان بود که البته بخاطر در دست نبودن مدارک کافی، تلاش برای مقصر جلوه دادن ایران ناکام ماند.
ماجرای نفتکش‌ها ادامه دار بود. در همین مدت یک نفتکش دیگر ایران در مصر توقیف شده بود. دو کشتی حمل ذرت هم در برزیل به دلیل تحریم سوخت علیه ایران متوقف مانده بود. کشتی Happiness۱ به دلیل نقص فنی در جده پهلو گرفته بود اما عربستان پس از رفع نقص این کشتی،اجازه حرکت به آن را نمی‌داد.
در روز ۱۳ تیر تفنگداران انگلیسی در جبل الطارق نفتکش GRACE ۱که حامل دو میلیون تن نفت ایران بود را توقیف کردند. آنها مدعی بودند که مقصد این نفتکش پالایشگاه بانیاس سوریه است و چون سوریه در تحریم اتحادیه اروپاست، GRACE ۱ توقیف شده است. ایران ادعای انگلیس‌را رد کرد. همزمان مذاکرات با دولت انگلیس برای رفع توقیف این کشتی آغاز شد اما نتیجه‌ای از این مذاکرات حاصل نشد. رهبر انقلاب در روز ۲۵ تیر این اقدام انگلیس را دزدی دریایی نامید و گفت که عناصر مؤمن درجمهوری اسلامی این کارها را بی‌جواب نمی‌گذارند و درفرصت و جای مناسب پاسخ خواهند داد.(۳)
سه روز بعد یعنی در ۲۸ تیر یک فروند نفتکش انگلیسی با نامstenaimperoهنگام عبور از تنگه هرمز توسط سپاه پاسداران توقیف شد.بعد از اقدام ایران برای توقیف استنا ایمپرو، Happiness۱ به ایران بازگشت. سپاه پاسداران همچنین چندین شناور دیگر که در خلیج فارس در حال قاچاق سوخت بودند را توقیف کرد. این اتفاقات هزینه بیمه نفتکش‌ها در خلیج فارس را به ده برابر رساند.
سرانجامGRACE ۱در ۲۴ مرداد با رای دیوان عالی جبل‌الطارق آزاد شد اما پرچم ایران جایگزین پرچم پاناما بر روی نفتکش شد و نامش هم به آدریان دریا تغییر کرد. هر چند آمریکا تمام تلاش خود را به کار بست تا این نفتکش آزاد نشود و حتی دادگاهی درآمریکا پس از آزادی این کشتی از سوی دولت جبل‌الطارق حکم توقیف آن راصادرکرد. دولت عراق اعلام کرد که نقش میانجی برای حل این مساله داشته است. ایران هم پس از مدتی Stenaimpero را آزاد کرد.
منابع:
۱-دیدار نخست‌وزیر ژاپن با رهبر انقلاب
۲-اگر نفت ما از تنگه هرمز عبور نکند نفت دیگر کشورها نیز عبور نخواهد کرد
۳-عناصر مومن کارهای انگلیس را بی‌جواب نمی‌گذارند/کاهش تعهدات برجامی قطعا ادامه خواهد داشت