تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد روند کاهشی نرخ بیکاری کل کشور تا بهمن ۹۸ ادامه داشته و به ۱۰.۶ درصد رسیده است؛ هرچند مشکل‌آفرینی کرونا برای کسب‌وکارها به چالشی برای این روند بهبود وضعیت بیکاری منجر شود.
به گزارش همشهری، تازه‌ترین داده‌های منتشر شده از وضعیت بازار کار ایران در زمستان ۹۸ حاکی است نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در این فصل به ۱۰.۶ درصد رسیده که نسبت به زمستان ۹۷ معادل ۱.۷ درصد کاهش دارد. البته طبق اعلام مرکز آمار ایران، در بررسی بازار کار بر اساس استانداردهای آمارگیری، فقط اطلاعات وضع فعالیت افراد در هفته دوم تقویمی کامل و هفته پس‌ازآن در ماه میانی هر فصل جمع‌آوری می‌شود و ازاین‌رو اطلاعات بازار کار ایران در فصل زمستان مربوط به ۱۲ تا ۲۵ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ است که متأثر از شیوع ویروس کرونا نبوده است. بر اساس این توضیح مرکز آمار، انتظار می‌رود به‌واسطه مشکل‌آفرینی کرونا برای کسب‌وکارها و تعطیلی بسیاری از مشاغل، تداوم روند کاهشی نرخ بیکاری در نیمه دوم بهمن و بهار ۹۸ با چالش‌هایی مواجه شود و نرخ بیکاری افزایش پیدا کند.
افزایش جمعیت جوانان و کاهش نرخ مشارکت
در زمستان ۱۳۹۸، تعداد جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در ایران ۶۷۳ هزار نفر افزایش یافته اما هم‌زمان نرخ مشارکت اقتصادی با کاهش روبرو بوده و به ۴۲.۴ درصد رسیده که نسبت به فصل زمستان ۹۷ معادل ۱.۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت فعال اقتصادی ایران در زمستان پارسال ۴۳۰ هزار نفر کمتر از زمستان ۹۷ بوده و همین مسئله نیز در کاهش ۱.۱ درصدی نرخ بیکاری بی‌تأثیر نبوده است. در زمستان امسال، جمعیت شاغلین ۱۵ ساله و بیشتر ۲۳ میلیون و ۴۳۵ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۵۲ هزار نفر افزایش داشته است. از سوی دیگر جمعیت بیکاران کل کشور در زمستان ۹۸ نیز به ۲ میلیون و ۷۸۸ هزار نفر رسیده که نسبت به زمستان سال ۹۷ معادل ۴۸۲ هزار نفر کاهش پیدا کرده است. البته این کاهش عمدتاً مرهون انصراف ۴۳۰ هزار نفر از مشارکت اقتصادی است نه ایجاد شغل. بر این اساس، به نظر می‌رسد در زمستان پارسال، بیش از آنکه افزایش اشتغال‌زایی به کاهش نرخ بیکاری منجر شده باشد، خروج برخی از افراد از بازار کار به این امر کمک کرده که با توجه به وضعیت معیشتی جامعه و نیاز افراد به شغل، اتفاق قابل‌تأملی است.
خروج زنان از بازار کار
یکی از ویژگی‌های بازار کار ایران در زمستان ۹۸، تشدید روند خروج زنان از بازار کار است. به گزارش همشهری، در این فصل نرخ مشارکت اقتصادی زنان ۱۵ ساله و بیشتر یک درصد کاهش بافته و ۲۵۷ هزار نفر از زنانی که پیش‌ازاین به‌عنوان شاغل یا جویای شغل در بازار کار ایران حضور داشتند، از این بازار خارج شده‌اند. بررسی آمارهای نشان می‌دهد کاهش نرخ مشارکت اجتماعی زنان به ریزش ۱۴۵ هزار نفری جمعیت شاغلان زن منجر شده و نرخ اشتغال آنها را با ۰.۶ درصد کاهش به ۱۲.۷ درصد رسانده است. از سوی دیگر ۱۱۲ هزار نفر از زنان بیکار نیز از ادامه جستجوی شغل منصرف شده‌اند و به جرگه جمعیت غیرفعال پیوسته‌اند. سهم اشتغال جمعیت فعال مردان ۱۵ ساله و بیشتر در زمستان پارسال رشد کرده و تعداد شاغلان مرد در اقتصاد ایران در نتیجه خروج ۱۴۵ هزار شاغل زن و ایجاد ۵۲ هزار شغل جدید، ۱۹۷ هزار نفر افزایش یافته است.
افزایش سهم خدمات از بازار کار
بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد در زمستان ۱۳۹۸، سهم بخش خدمات از بازار کار ایران با یک درصد افزایش به ۵۲.۷ درصد رسیده و بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده؛ به‌گونه‌ای که از مجموع شاغلان کشور، ۱۲ میلیون و ۳۴۸ هزار نفر در حوزه خدمات فعال بوده‌اند. بر اساس آمارهای رسمی، در فصل زمستان ۹۸ نسبت به سال قبل، سهم بخش‌های صنعت و کشاورزی از بازار کار با کاهش مواجه شده و به‌نوعی بخشی از نیروی مولد کشور به بخش خدمات رسان اقتصاد منتقل شده است. در این فصل سهم بخش صنعت از اشتغال در اقتصاد ایران با ریزش ۱۳۰ هزار نفر از شاغلان صنعتی به ۳۱.۷ درصد رسیده که ۰.۶ درصد کمتر از زمستان ۹۷ است. همچنین در بخش کشاورزی نیز ریزش ۸۰ هزار و ۳۳۹ نفری شاغلان تجربه شده و سهم این بخش از اشتغال کشور به ۱۵.۶ درصد رسیده که ۰.۴ درصد از زمستان ۹۷ کمتر است.
نقشه بیکاری جوانان در زمستان ۹۸
اطلاعات منتشر شده مرکز آمار ایران نشان می‌دهد: نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله در زمستان ۹۸ به ۲۵.۷ درصد رسیده که نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان ۱۳۹۷) ۲.۴ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز نشان می‌دهد که در زمستان پارسال ۱۷.۸ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند که نسبت به زمستان ۱۳۹۷ به میزان ۱.۶ درصد کاهش یافته است. به گزارش همشهری، بررسی سهم اشتغال ناقص جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر نیز نشان می‌دهد که در زمستان پارسال، ۱۰.۴ درصد جمعیت شاغل کشور، به دلایل اقتصادی اعم از فصل غیر کاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بالا و… کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و برای انجام کار اضافی آماده بوده‌اند. ۳۵.۳ درصد از شاغلین ۱۵ ساله و بیشتر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.