همشهری آنلاین – مهدی تهرانی: چرنوبیل، ماجرای واقعی یکی از فجایع انسانی در تاریخ است و داستان شجاعت زنان و مردانی را روایت میکند که خود را قربانی کردند تا اروپا را از فاجعه نجات دهند. این سریال کوتاه بر روی فاجعه نیروگاه هستهای چرنوبیل که در آوریل ۱۹۸۶ در اوکراین (شوروی) رخ داد متمرکز است و آشکار میسازد که چرا و چگونه این حادثه رخ داد و به پنهانکاری شوروی اشاره میکند.
مینی سریال تاریخی چرنوبیل چنان بانگ رسایی در راستای آزادگی و افشای حقایق داشت که هر مخاطبی از هر فرهنگ و ملیتی را با خود همراه ساخت. چرنوبیل، زیرپا گذاشتن کرامت انسانی برای حفظ ساختار کمونیستی و دیکتاتوری را چنان آشکارا نمایش داد که حتی تماشاگری که در دهه دوم زندگیاش بود، با تمام وجود این رذالت بشری در پنهانکاری عواقب یک فاجعه را دریافت. سریال «چرنوبیل» حادثه روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ را تصویر می کند. انفجار راکتور هستهای چرنوبیل در اوکراین که موجب شد تا مواد رادیواکتیو در همه بلاروس، روسیه و اوکراین منتشر شود و حتی تا دامنههای اسکاندیناوی و غرب اروپا را دربرگیرد. فاجعه چرنوبیل در کنار پنهان کاری و تعلل مقامات حکومتی بیانگر این بود که برای مسئولان رژیم دیکتاتوری اتحاد جماهیر شوروی آنچه مهم است، فقط بقای نظام است و حفظ جان و آینده مردمانشان و مهمتر، مردمان کشورهای همسایه هیچ شان و منزلتی ندارد. حالا بیش از سه دهه است که از رخداد غمبار چرنوبیل میگذرد و اکنون با ویروس کرونا روبرو شدهایم. رویدادی فاجعه آمیز که عواقب جهانی اش را اکنون شاهد هستیم. در این باره نیز گفتمان ها و گمان ها و گزارش ها فراوان است که دولت چین پنهان کاری مشابه ای مانند پنهان کاری مقامات شوروی سابق در قبال رخداد چرنوبیل داشتند. اطلاع رسانی را در اول پیدایش این فاجعه از بیخ و بن برکندند. سرایت ویروس یه استان های همجوار ووهان سبب شد اطلاع رسانی قطره چکانی را پیشه کنند و سرانجام وقتی ویروس در کشورهای دیگر قربانی گرفت، چینی ها کمونیست تک حزبی، اقرار کردند که بله! یک خفاشی بوده که یک بدبختی آن را خورده و معلوم شده که خفاش از ناکجاآباد ویروسی شده و سپس این ویروس توسط پزنده و خورنده خفاش کذایی نشست کرده است!...
دوباره از ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ به ۱۵ دسامبر ۲۰۱۹ بازگردیم. این ویروس برای نخستین بار در میانهٔ دسامبر سال ۲۰۱۹ در شهر ووهان، چین شیوع یافت، که احتمالاً ناشی از یک حیوان آلوده بودهاست. کرونای جدید سپس در همهٔ استانهای چین شیوع پیدا کرد.
گزارشهای منتشرشده حاکی از این است که مقامات چینی مدتها پیش از اعلام شیوع ویروس کرونا در آن کشور، از آن آگاهی داشتند اما از انتشار این خبر جلوگیری میکردند. بین ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹ تا ۳ ژانویه ۲۰۲۰ پزشکی به نام لی ونلیانگ که در بیمارستان مرکزی ووهان خدمت میکرد با معاینهٔ موارد ابتلا به نوعی بیماری شبیه سارس و انجام آزمایشهای مربوط، شیوع نوع جدیدی ویروس را به اطلاع همکارانش رسانده و خواهان قرنطینهٔ این بیماران شده است. پس از آن پلیس چین، دکتر لی و ۷ پزشک دیگر را احضار و آنها را به «انتشار شایعه» متهم کرده است. پزشکان مجبور به سکوت شدند و از اطلاعرسانی عمومی خودداری کردند و در نتیجه بسیاری از مردم شهر «ووهان» چین، خیلی دیر متوجه گسترش سریع این بیماری در محل سکونت خود شدند. در نهایت پس از حدود ۷ هفته، دولت چین بهطور رسمی کشف این ویروس را اعلام و شهر ووهان را قرنطینه میکند. اعلام مبتلایان، قربانیان و پیشرفت شیوع ویروس از سوی مقامات چینی نیز همواره محل شک و تردید بوده است. روندی که در برخی کشورهای درگیر نیز کپی برداری شده است.
دور نیست که سالها بعد، اوضاع و احوال شهر ووهان دردسامبر ۲۰۱۹ و ژانویه ۲۰۲۰ دستمایه یک سریال تاریخی قرار گیرد. پنهان کاری ها آشکار شود و از کمونیستهای دیکتاتور چینی که وجدانهایشان را در پیاده روهای ووهان چال کرده بودند رونمایی شود. دقیقا همان روندی که در سریال چرنوبیل شاهد بودیم. حال آنکه دیگر نه از حزب کمونیست و نه از شوروی نام و نشانی باقی مانده و همان چرنوبیل یقه حکومت گورباچف و رفقا را چنان فشرد که مرگ ایدئولوژی آنان آغاز دموکراسی نسبی در ۱۴ کشور جدید گردید.