علی ابراهیمی -افزایش نرخ ارز و کاهش شدید تولید و عرضه خودرو زمینه کمبود خودروهای پرتیراژ صفر کیلومتر را در بازار خودرو فراهم کرده است؛ اما این روزها به دلیل افت شدید تقاضا و تعطیلی بازار خودرو، برای خودروهای گرانی که قیمت آنها ثابت مانده مشتری چندانی وجود ندارد. مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد؛ در روزهای کرونایی بعد از نوروز، همه فروشنده خودرو هستند. این جو و اتمسفر منفی در شرایطی بر بازار خودرو حاکم شده که نمایشگاه‌های فروش اتومبیل و مراکز شماره‌گذاری خودرو هفته‌هاست که در تعطیلی و قرنطینه به سر می‌برند.
به گزارش همشهری، بالا گرفتن تب کرونا موجب تشدید رکود تورمی حاکم بر بازار خودرو شده است. کارشناسان به پیامدهای رشد هزینه تمام شده تولید ناشی از افزایش نرخ ارز، مشکلات تامین قطعات و رشد دستمزد و هزینه بیمه در کنار تثبیت دستوری قیمت‌ها، بر بالا ماندن قیمت خودرو در بازار بی مشتری هشدار می دهند. آن دسته از فعالان بازار که با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند از تشدید رکود حاکم بر بازار و ثابت ماندن قیمت های گرانی خبر می دهند که موجب شده در بازار بی مشتری خودرو همه فروشنده باشند.
- چند عکس فوری از وضع بازار
گزارش میدانی خبرنگاران همشهری آنلاین از وضع و روال کار در حاشیه بازار خودروهای داخلی و خارجی، از به حداقل رسیدن معاملات خودرو حکایت دارد در این روند، قطعا پایین کشیده شدن کرکره نمایشگاه های فروش خودرو، به دلیل ممنوعیت ناشی از قرنطینه خانگی، نقش موثری داشته است.
با وجود افت شدید معاملات و پیشی گرفتن تقاضا از عرضه، خودروهای در اختیار فروشندگان، خریدار چندانی ندارد. بازار خودرو در ماه های پایانی سال گذشته، متاثر از نوسان نرخ ارز، جهش قیمت کم‌سابقه‌ای را تجربه کرده بودند. در نقطه مقابل فروشندگان خودرو نیز به دلیل سردرگمی بازار و افزایش نرخ ارز به فروش خودروهای دپو شده در انبارها، تمایل چندانی ندارند و به نظر می‌رسد در انتظار بازگشایی بازار و مشخص شدن قیمت‌های حاشیه بازار هستند.
از سوی دیگر هنوز شرکت های خودروساز قیمت رسمی محصولات خود را در فروش‌های اینترنتی فوری یا اقساطی بلند مدت، به مشتریان اعلام نکرده‌اند، در نتیجه فعالان بازار نیز نرخ های اعلام شده در فضای مجازی، را بی اعتبار تلقی می کنند.
در شرایطی که عمده فروشندگان در سایت‌های فروش مجازی از درج قیمت در آگهی‌هایشان خودداری می‌کنند، معدود فروشندگان نیز، نرخ‌های کشف شده در روزهای پایانی سال گذشته را ملاک خرید و فروش تلقی می کنند که این موضوع عمدتا مورد اعتراض خریداران قرار می‌گیرد.
با این وجود برخی فعالان بازار خودرو از افزایش ۵ تا ۶ درصدی قیمت برخی خودروهای داخلی به دلیل عرضه خودروهای پلاک ۹۹ و تغییر مدل خودروها خبر می‌دهند و تاکید می کنند قیمت خودروهای مدل پایین تر با افت نسبی مواجه بوده اما قیمت خودرو در برخی سایت های فضای مجازی به صورت غیر واقعی و سلیقه ای اعلام می شود.
- افت معاملات در بازار بی مشتری خودرو
بررسی قیمت معدود خودروهای پرتیراژ یا مونتاژ داخلی و خودروهای وارداتی عرضه شده در حاشیه بازار نشان می دهد قیمت اغلب خودروها نسبت به ایام پایانی سال گذشته ثابت مانده است اما در این بین به دلیل این که بازار هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده، قیمت خودروهای مدل ۹۹ هنوز مشخص نشده است.
البته فروشندگان خودرو در سایت های مجازی خرید و فروش خودرو با نیم نگاهی به نرخ روزهای پایانی سال گذشته بر تعیین توافقی قیمت ها تاکید می کنند اما بسیاری از کارشناسان پیش بینی می کنند با گشایش دوباره بازار خودرو، نمودار قیمت‌ها وارد موج کاهشی خواهد شد، از این رو خرید خودرو در شرایط کنونی ممکن است با زیان همراه باشد.
- نگاهی به تابلوی قیمت پرطرفدارها
با این شرایط درحاشیه بازار پژو ۲۰۶ صندوقدار (فول) به نرخ ۱۲۲ میلیون، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ (ساده) ۱۱۷ میلیون، پژو ۲۰۶ تیپ۲ (ساده) ۹۸ میلیون، پژو ۲۰۷ دنده ای ۱۵۱ میلیون، پژو ۲۰۷ صندوقدار (با رینگ) ۲۰۰ میلیون، پژو پارس ۱۱۸ میلیون و پژو ۴۰۵ جی ال ایکس ۹۱ میلیون تومان معامله شده؛ قیمت هایی که نسبت به سال گذشته افت ۵ تا ۱۰ میلیون تومانی را شاهد بوده و در صورت تاکید مشتریان بر دریافت تخفیف، امکان چانه زنی برای کاهش بیشتر این قیمت ها نیز وجود دارد.
همچنین قیمت محصولات سایپا و پارس خودرو از آگهی های فروش فضای مجازی حذف شده و فروشندگان بر تعیین توافقی قیمت هایی تاکید می کنند که مبنای آن نرخ این خودروها در ایام پایانی سال گذشته است. با این روند برخی فروشندگان، در پاسخ به تماس تلفنی خبرنگار همشهری آنلاین، نرخ تیبا ۲ ساده را ۷۸ میلیون و پراید ۱۱۱ را ۶۴ میلیون تومان اعلام کردند که بیانگر کاهش نسبی قیمت ها نسبت به شب عید است.
- تثبیت قیمت در بازار خارجی‌ها
به گزارش همشهری آنلاین، میزان معاملات در بازار خودروهای خارجی در فروردین امسال به کمترین حد خود رسیده اما مبنای تعیین قیمت این خودروهای اغلب کارکرده، همچنان همان قیمت های سال گذشته است. بررسی قیمت روز انواع خودروهای کارکرده شاسی بلند در بازار نشان می دهد این روزها نیسان مورانو SE محصول سال ۲۰۰۸ به نرخ ۳۶۰ میلیون، رنو کلیوس با کارکرد ۲۶ کیلومتر و تولید سال ۲۰۱۷ به قیمت ۹۰۰ میلیون، کیا اسپورتیج (ساده) با کارکرد ۹۸ کیلومتر و تولید سال ۲۰۱۵ به نرخ ۶۲۰ میلیون تومان و پژو ۲۰۰۸ صفر به نرخ ۴۶۵ میلیون تومان به مشتریان عرضه می شد. در بازار خودروهای مونتاژی چینی نیز قیمت هایما اس ۷ (توربو) ۳۵۵ میلیون، هایما اس ۵ (توربو) ۳۲۵ میلیون، چانگان CS۳۵ به نرخ ۲۵۰ میلیون، چری تیگو ۷ ( IE) به نرخ ۴۶۵ میلیون، چری تیگو ۷ (اکسلنت) ۴۲۵ میلیون، چری آریزو ۵ (دنده ای) ۲۱۷ میلیون، ام وی ام X۵۵ اکسلنت ۴۰۰ میلیون و جک S۵ اتوماتیک به قیمت ۳۵۰ میلیون تومان عرضه شد.
- در انتظار بازگشایی نمایشگاه های خودرو
رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه ها و فروشندگان خودرو در گفت و گو با همشهری بر تاثیر پذیری بازار خودرو از شیوع کرونا تاکید کرد و گفت: در شرایطی که جامعه دچار ویروس کروناست خریداری برای خودروها وجود ندارد اگرچه اکثریت مراجعان به بازار خودرو، فروشنده هستند اما قیمت خودروها همانند سال گذشته است و فعلا تغییری نکرده است.
سعید موتمنی افزود: فعلا همانند ایام نوروز، تقاضایی برای خرید خودرو وجود ندارد و احتمالا نبود تقاضا تا پایان فروردین ماه نیز ادامه خواهد یافت اما همین نبود تقاضا، قیمت خودروها را در بازار کاهش خواهد داد.
او افزود: ویروس کرونا بر بازار خودروهای خارجی نیز تاثیر داشته و قیمت این خودروها فعلا ثابت باقی مانده، اغلب مراجعان فروشنده خودرو هستند و چنانچه کرونا ریشه‌کن نشود، قیمت خودرو به همین منوال ثابت باقی می‌ماند.
موتمنی تاکید کرد، با تصمیم‌گیری ستاد کرونا احتمالا نمایشگاه‌داران خودرو در اردیبهشت ماه فعالیت خود را آغاز می کنند چرا که بر اساس اعلام این ستاد نمایشگاه‌داران خودرو تا ۳۰ فروردین تعطیل هستند. به گفته او افزایش قیمت خودرو به قیمت دلار و نرخ دستمزد کارگران بستگی دارد اما فعلا در بازار خریدار و فروشنده ای برای خودرو مشاهده نمی‌شود و قیمت خودروها نیز همانند قبل از عید ثابت باقی مانده است.
- تشدید رکود تورمی بازار خودرو
یک کارشناس بازار خودرو در گفت و گو با همشهری از تشدید رکود تورمی حاکم بر بازار خودرو خبر داد و گفت: حداقل تا نیمه نخست امسال شاهد بازگشت رونق به بازار خودرو نخواهیم بود و امکان ارزانی خودرو در بازار بی مشتری به دلیل کاهش عرضه، هزینه بالای تولید و هجوم نقدینگی سرگردان وجود ندارد. سعید مدنی افزود: رشد هزینه تمام شده تولید و تقاضای کاذب مانع کاهش قیمت خودرو حتی در شرایط رکود تورمی بازار است.
او با اشاره به این که شرایط خاص کنونی حاکم بر بازار خودرو مرتفع خواهد شد اما ممکن است شدت و زمان آن متغیر باشد، افزود: در این شرایط باید خودروسازان همانند سال گذشته که شاهد رشد تولید طی یک دوره و افت آن بودیم به فکر افزایش عرضه باشند اما واقعیت آن است که اکنون خودروسازان با کمک بانک ها و دولت سرپا مانده و با نظام قیمت گذاری تکلیفی امکان تداوم این روند وجود ندارد زیرا این شرکت‌ها از سویی بدهی معوق دارند و از سوی دیگر با تعهدات معوق تحویل خودرو به مشتری مواجه‌اند که ممکن است قیمت خودرو را حتی در شرایط رکود تورمی بازار افزایش دهد.
مدنی با بیان این که امکان تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال جاری وجود دارد اما باید توجه کرد که بخشی از این میزان تولید به ایفای تعهدات معوق و بخشی دیگر در به بازار عرضه می شود. او تاکید کرد، شرایط صنعت خودرو با این وضعیت و مدیریت کلان حاکم بر اقتصاد کشور روز به روز بحرانی تر خواهد شد و اگر وضع همین گونه ادامه یابد نمی توان آینده روشنی را برای صنعت خودروپیش بینی کرد. خودروسازانی که هر سال زیان بیشتری می دهند اما این زیان با تجدید ارزیابی دارای ها پوشانده می شود تا از شمول قانون ورشکسگتی خارج شوند اما در بخش تولید، رقم فروش یا توسعه محصول اتفاقی نیفتاده است که این امر به معنای بدتر شدن شاخص های مالی خودروسازان بعد از ۴ برابر شدن نرخ دلار طی چند سال اخیر است.
- بلای تثبیت دستوری قیمت خودرو
مدیر عامل پیشین سایپا با پیش‌بینی روند تعیین قیمت خودروهای داخلی گفت: با توجه به افزایش نرخ ارز، دستمزد و سایر هزینه های تولید خودرو، مسوولان ذی‌ربط در تعیین قیمت خودروهای داخلی می‌بایست با دقت عمل کنند. دولت باید یا مابه التفاوت قیمت تمام شده به علاوه سود، منهای قیمت فروش تکلیفی را به طریقی به خودروسازان بپردازد یا این که خودروسازان محصولات خود را به قیمت حاشیه بازار بفروشند و مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت باشد.
مدنی افزود: فروش خودرو به قیمت حاشیه بازار در شرایط کنونی نیز تاثیر چندانی بر گرانی خودرو نخواهد داشت زیرا قدرت خرید کاهش یافته و مشتریان نمی توانند مثلا پراید ۷۰ تومانی بخرند در کنار آن دولت باید نظارت کند شرکت های خودروسازی منابع مازاد ناشی از عرضه خودرو به قیمت حاشیه بازار، را صرف رشد تیراژ تولید و افزایش عرضه کنند تا به این وسیله قیمت خودرو کاهش یابد.
- احتمال رونق در فروش اقساطی
سعید مدنی به همشهری توضیح داد: در صورت افت تقاضا خودروسازان ناچار به در نظر گرفتن شرایط اقساطی فروش هستند اما اگر قیمت ها افزایش یابد و سود نصیب خودروسازان شود، باید دولت از خودروسازان بابت افزایش تیراژ تولید خودرو تعهد بگیرد تا در نهایت رشد عرضه به کاهش قیمت خودرو منجر شود.
مدنی، افزود: مکانیزم بازار، خود به خود مشکل قیمت و عرضه خودرو را حل می کند اما این امر بدان معنا نیست که خودروسازان یله و رها باشند و باید نظارت شود تا هر جا که سود شرکت ها افزایش یافت، صرف توسعه محصول شود. این موضوع در همه جای دنیا مانند ژاپن و آلمان بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاده و سود ناشی از فروش گران محصولات صرف رشد تولید و عرضه و کاهش قمیت شده است.
این کارشناس صنعت خودرو با بیان این که قیمت های تکلیفی موجب افزایش زیان خودروسازان شده و با افزایش زیان، میزان گردش نقدینگی آنها کاهش یافته و چون منابع مالی لازم را ندارند به دریافت تسهیلات بیشتر ناچار هستند و هزینه های مالی مترتب بر این اعتبارات موجب افزایش قیمت تمام شده تولید خودرو می شود.
او افزود: اکنون تولید هر خودرو داخلی کمتر از ۱۰ میلیون تومان هزینه مالی ندارد که این امر موجب تعهدات معوق خودروسازان به قطعه سازان، مشکلات تامین مواد اولیه و دریافت تسهیلات بیشتر شده است.
- تداوم افت تقاضا در بازار خودرو
این کارشناس صنعت خودرو با بیان این که در مجموع تقاضا برای خودرو در نیمه نخست امسال کاهش خواهد یافت به همشهری گفت: صاحبان نقدینگی به دلیل ترس از کاهش ارزش پول خود، ناشی از رشد نرخ تورم، از تبدیل نقدینگی به کالا استقبال می‌کنند؛ این امر موجب رشد تقاضا در بازارها می شود.
مدنی افزود: با چند برابر شدن نرخ ارز، گرانی بنزین و رشد نرخ تورم ارزش پول به یک سوم کاهش یافته و صاحبان نقدینگی با وجود رکود تورمی به خرید کالا روی می آورند.
او افزود: نبود امنیت سرمایه گذاری و اقتصادی موجب افزایش عطش برای خرید خودرو شده؛ عملا هم بازار خودرو در سال گذشته به دلیل ثابت ماندن قیمت های تکلیفی و پایین بودن قیمت پایه خودرو در کارخانه‌ها، بیشترین سود را برای سرمایه‌گذران داشته است و در چنین شرایط تنها در صورتی که مشکلات اقتصادی حل و تفاوت نرخ نیمایی و آزاد دلار از بین برود می توان انتظار داشت شرایط بازار تغییر کند و زمینه ثبات برمبنای نظام عرضه و تقاضا فراهم شود.
مدنی با اشاره به این که چشم انداز روشنی در انتظار بازار خودرو در نیمه نخست امسال نخواهد بود، گفت: به نظر می رسد به دلیل کمبود تقاضا و کاهش قدرت خرید و رشد هزینه تمام شده تولید، همچنان شاهد تشدید رکود تورمی حاکم بر بازار خودرو باشیم.
به گفته او روند افت تقاضا برای خرید خودرو در نیمه نخست امسال، متاثر از شیوع ویروس کرونا و درنتیجه کاهش مسافرت‌ها و رفت و آمدها ادامه خواهد یافت. او در عین حال افزود: مگر آن که تداوم شیوع کرونا و افزایش تراکم در سامانه‌های حمل و نقل عمومی شهروندان را به استفاده از خودرو شخصی برای رفت و آمد ناچار کند در این صورت زمینه رشد تقاضا و خروج بازار خودرو از رکود فراهم می‌آید.