همشهری آنلاین - بهزاد رنجبر: سیر تحولات در برنامه خصوصی‌سازی و عرضه سهام شرکت‌ها در بورس روی دور تند قرار گرفته؛ چنان که وزیر اقتصاد از آغاز عرضه سهام دولت از طریق صندوق های سرمایه گذاری تا ۳ هفته آینده، یعنی حداکثر نیمه اردیبهشت ماه خبر می‌دهد، در عین حال خبرهای غیر رسمی حاکی است چهارشنبه همین هفته سهام دو شرکت بزرگ آریا ساسول و شستا به طور همزمان با هدف کاهش عطش فعالان بورس، در بازار سهام عرضه می‌شود. شواهد نشان می دهد پس از تغییر رئیس سازمان بورس، اعمال سیاست‌هایی برای افزایش عمق بازار، مدنظر گرفته است.
به گزارش همشهری، هجوم نقدینگی به بورس تحت تاثیر شاخص های کلان اقتصادی، از جمله تورم، به رشد شدید شاخص های بورس منجر شده است. رشد شاخص های بورس از اواخر پارسال، مقامات پیشین سازمان بورس را نگران کرد و موجب شد این سازمان در ابلاغیه های ناگهانی سیاست هایی را برای مهار بازار تصویب کند اما هر بار این مصوبات خشم سهامداران را برانگیخت و تحت تاثیر فشار فعالان بازار سرمایه این مصوبات شبانه لغو شد و به مرحله اجرا نرسید.
حالا اما در تازه ترین رویداد قرار است سیاست های کنترل بازار از طریق افزایش عرضه سهام در بورس دنبال شود، این موضوعی است که از ۱۰ سال پیش رسانه ها مدام بر آن تاکید کرده بودند. به باور فعالان خبره بازار سرمایه، بهترین راه برای افزایش ایجاد تعادل در شاخص های بورس افزایش تعداد شرکت های پذیرفته شده و سهام شناور شرکت هاست. با این حال در دو دهه گذشته سرعت ورود شرکت های جدید به بورس، بسیار کند بوده و سهام شناور شرکت ها هم به نحو مطلوبی افزایش نیافته به طوری که اکنون فقط سهام ۳۷۰ شرکت در بورس تهران دادوستد می شود در حالی که، تعداد شرکت های پذیرفته شده در اغلب بورس های معتبر دنیا ا گاه به چندین هزار شرکت می رسد.
به نظر می‌رسد دولت و مقام‌های بازار سرمایه به فکر افتاده اند حجم عرضه سهام شرکت ها را از طریق عرضه سهام شرکت های دولتی و ورود شرکت های جدید افزایش دهند تا قدری از عطش بازار به دلیل هجوم سیل نقدینگی کاهش پیدا کند، سیاستی که مورد توافق فعالان بازار سرمایه است و همگی از آن استقبال می کنند.
بر همین اساس به نظر می‌رسد قرار است ضمن آن که انجام عرضه های اولیه سرعت بیشتری می‌گیرد، سرعت واگذاری سهام دولتی هم، از مسیر مطمئن صندوق های سرمایه گذاری، افزایش یابد، به این ترتیب در چهارشنبه هفته جاری سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی(شستا) و هم چنین سهام شرکت پتروشیمی آریا ساسول به طور همزمان در بازار سهام عرضه می‌شوند تا از این طریق به ایجاد تعادل در شاخص های بورس کمک شود. اما بی گمان مهم‌ترین اتفاق پس از این رویداد، عرضه گسترده سهام شرکت های دولتی از طریق صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس است. به گفته وزیر اقتصاد اجرای این طرح قرار است از نیمه اردیبهشت آغاز شود.
- جزئیات عرضه
آن طور که هیات دولت تصویب کرده قرار است در شروع کار ۳ صندوق سرمایه گذاری قابل معامله با نام ها واسطه گری مالی، خودروسازی و صنایع فلزی وپالایش نفت و پتروشیمی تشکیل شود. مطابق تصمیم هیات دولت، یکی از این صندوق ها به سهام شرکت‌های خودروسازی و فلزی، یک صندوق به سهام بانک‌ها و بیمه ها و یک صندوق هم به سهام شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌ها اختصاص خواهد یافت. قرار است در نخستین صندوق که نام آن صندوق واسطه گری های مالی است سهام شرکت های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین و بانک‌های صادرات، ملت و تجارت به صورت تجمیعی و در قالب یک صندوق با تخفیف ۲۰ درصد به عموم مردم واگذار شود.
دولت همچنین تصمیم گرفته سهام شرکت های ایران خودرو، سایپا، فولاد مبارکه اصفهان و ملی صنایع مس را هم در کنار یک دیگر، به صورت تجمیعی و در قالب واحد های یک صندوق سرمایه گذاری، با نام صندوق سرمایه گذاری خودروسازی و صنایع فلزی با تخفیف ۲۵ درصدی واگذار کند. در سومین صندوق هم که نامش صندوق سرمایه گذاری نفت و پتروشیمی است سهام دولت در شرکت ها صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران با تخفیف ۲۰ درصدی به مردم واگذار خواهد شد
- آغاز عرضه از اردیبهشت
فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی و رییس شورای بورس دیروز از تعلیق تصمیمات هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، از عرضه واحدهای صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله درآینده نزدیک خبرداد و تاکیدکرد: ما دراین ارتباط به یکسری مصوبات در دولت نیاز داشتیم که دراولین فرصت ممکن انجام شد و هم اکنون نیز، اولین گروه اموال دولت درقالب صندوق های قابل معامله در بازار سرمایه (ETF) تا ۳ هفته آینده عرضه خواهد شد.
دژ پسند یک روز پیش درباره میزان دارایی های دولت گفته بود حجم دارایی های دولت ۷ میلیون میلیارد تومان(۴۵۰ میلیارد دلار) است، موضوعی که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری هم آن راتایید و تکمیل کرده بود: از مجموع کل دارایی های دولت ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان(۱۸۰ میلیارد دلار)، مربوط به سهام شرکت های دولتی است. این ارقام نشان می دهد پتانسیل نهفته ای از جنبه عرضه سهام شرکت های دولتی وجود دارد که می توان از طریق عرضه آن در بورس نقدینگی را کنترل کرد.
- تکلیف قانونی
حسن امیری عضو هیات مدیره سازمان بورس هم، در مورد واگذاری صندوق های سرمایه گذاری دولتی گفت: براساس تکلیف قانون بودجه سال ۹۹ کل کشور بحث واگذاری سهام دولت در شرکت‌های بزرگ از طریق واحدهای صندوق قابل معامله بورسی انجام می شود.
حسن امیری در مورد ارزش دارایی‌های قابل واگذاری دولت گفت:حجم واگذاری‌ها بستگی به قیمت دارد. البته این موضوع از سال ۹۷ پس از تصویب در جلسه سران قوا تکلیف شده و قرار بوده باقیمانده سهام دولت در ۱۸ شرکت بزرگ از طریق بورس و فرا بورس عرضه شود.
او افزود: این طرح از سال ۹۷ تاکنن به دلایل مختلفی عملیات نشد، تا این که در قانون بودجه سال جاری تکلیف شدسهام دولت باید سهام شرکت هایش را از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس به عموم عرضه کند.
- تغییر سیاست در بازار سرمایه
صبح روز یک شنبه مراسم معارفه حسن قالیباف اصل به عنوان رئیس جدید سازمان بورس برگزار شد. به نظر می رسد همزمان با آغاز فعالیت حسن قالیباف اصل، که پیش از این یک دهه مدیر عامل بورس تهران بود، سیاست های تازه ای برای افزایش عرضه های اولیه آغاز شده است. سهامداران امیدوارند با آغاز فعالیت او در سازمان بورس سیاست افزایش عمق بازار با جدیت بیشتری دنبال شود.