به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فرارو، بعد از اینکه بالاخره حداقل دستمزد کارگران در سال جاری تعیین شد، بحث‌های زیادی پیرامون اینکه، رقم تصویب شده به هیچ عنوان کفاف زندگی کارگران را نخواهد داد، مطرح شد و در این رابطه نمایندگان کارگری به نشانه اعتراض صورتجلسه شورای عالی کار را امضا نکردند، اما نکته‌ای که فارق از این هیاهوها مطرح می‌شود این است که آیا اساسا نمایندگان کارگری دارای قدرت چانه‌زنی موثر در جلسات تعیین دستمزد هستند؟
- بیشتر بخوانید:
جزئیات جدید افزایش حداقل دستمزد و دریافتی کارگران
جدول مقایسه دستمزد و درآمد کارگران در ۵ سال اخیر | دستمزدها چقدر افزایش یافت؟
عکس | نمایندگان کارگری صورتجلسه را امضا نکردند | مزد کارگران با توافق کارفرما و دولت تعیین می‌شود؟
جدول میزان افزایش حداقل دستمزد کارگران در سال ۹۹
کمال اطهاری پژوهشگر اقتصاد توسعه با اشاره به اینکه کارفرما در شرایط تورم ۴۰ درصدی نمی‌تواند هم تولید سودده انجام دهد و هم مزد بالا پرداخت کند به فرارو گفت: به اعتقاد بنده مشکل اصلی در این بین خود دولت و عملکردش است که در این سال‌ها نتوانسته رابطه‌ای هم افزا بین رشد اقتصادی و عدالت برقرار کند، به بیان دیگر دولت خراب کرده، اما حالا کارفرما با توجه به شرایطی که وجود دارد باید جورکش باشد و دولت خود را کنار بکشد.
وی افزود: موضع دولت این است که سرمایه‌دار نمی‌خواهد حقوق بالا بدهد، از سویی در حالیکه هزینه زندگی با این قیمت‌ها حداقل ماهی ۴ میلیون تومان است، اما می‌خواهند با حقوق ۱.۵ میلیون تومانی، فرد بتواند زندگی خود را بچرخاند، معلوم است که در چنین وضعی امکان تامین معاش بسیار بسیار سخت خواهد بود.
- چرا نمایندگان کارگری قدرت چانی‌زنی ندارند
حمید حاجی اسماعیلی عضو اسبق شورای عالی کار و کارشناس مسائل کار در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته سه شیوه برای تعیین حداقل دستمزد کارگران وجود دارد، گفت: اولین شیوه ارجاع به قانون است، که در کشورمان نیز قانون کار وجود داشته و همواره به آن استناد می‌شود، دومین شیوه نیز مبناها و دغدغه‌های دولت و حاکمیت در مورد حقوق شهروندی و کار است، این موضوع در ایران تحت عنوان حداقل دستمزد و در کشورهای توسعه یافته با تعریف خطر فقر به آن پرداخته می‌شود، شیوه آخر نیز مسئله چانی‌زنی و مذاکره است، که با توجه به منافع و مصالح کارگران و کارفرمایان، هر کدام از این دوگروه اقدام به چانه‌زنی می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه در کشورمان هر سه شیوه اجرای می‌شود، اما نکته مهم کیفیت به کارگیری این سه مورد است، اظهار داشت: در کشور ما به هیچ عنوان کیفیت درستی وجود ندارد برای تعیین حداقل دستمزد، زیرا که اساس و پایه خراب است، در این رابطه باید از چند جنبه به موضوع نگاه کرد، تا ریشه‌یابی شود چرا جلسه دستمزد تا این قدر حاشیه داشت و آیا اساسا این حاشیه‌های محلی از اعراب دارد که تا این حد روی آن مانور داده می‌شود، به عنوان مثال از همین عدم امضای مصوبه افزایش حداقل دستمزد از سوی نمایندگان کارگری شروع می‌کنم، اولا که امضای آن‌ها هم با عدم امضایشان چندان فرقی نمی‌کند، زیرا که رای اکثریت مهم است، دوما به دلیل اینکه نمایندگان کارگری به صورت اصولی و صحیح انتخاب نشدند، آن‌ها به هیچ عنوان از قدرت لازم برای چانه‌زنی و دفاع از منافع و مطالبات کارگران برخوردار نیستند.
حاجی اسماعیلی با انتقاد از عملکرد خانه کارگر در رابطه با عدم ایفای تعهدات خود نسبت به کارگران، افزود: تمامی این نمایندگان به خانه کارگر وصل هستند، اما طی این سال‌ها این نهاد با توجه به مدیریتی که داشته عملا نتوانسته با کارگران ارتباط درستی برقرار کند، از سوی دیگر وقتی فردی به عنوان نماینده کارگر می‌خواهد چانه‌زنی کند، باید در طول سال با افراد خبره و کارشناس به عنوان مشاور مشورت کند و به تمامی مسائل کارگری را احاطه داشته باشد، اما متاسفانه این افراد فاقد این توانایی هستند و به خوبی نمی‌توانند در مقاع دفاع از منافع کارگری بر آیند، همچنین به دلیل اینکه کارگران فاقد یک سندیکای موثر و فراگیر هستند، نمی‌توانند مطالبات خود را به درستی مطرح کنند، بنابراین در چنین مواردی شاهد هستیم، که در جلسات شورای عالی کار عملا نمایندگان کارگری نمی‌توانند برای تامین منافع کارگران به طور موثری چانه‌زنی کنند.
این کارشناس بازار کار با اشاره به اینکه دولت خود بزرگ‌ترین کارفرمای کشور است، بیان داشت: دولت با توجه به اینکه کارفرمای بزرگی است و نقش حاکمیتی نیز دارد، همواره تصمیم‌گیری نهایی در شورای عالی کار است و هر تصمیمی که دولت بگیرد، نمایندگان کارفرمایی نیز با آن موافقت می‌کنند و نمایندگان کارگری نیز قدرت مخالفت با آن را ندارند، در این رابطه بیشترین نمایندگان را در شورای عالی کار دولت دارد و کمترین آن به کارگران مربوط می‌شود، بنابراین تا زمانیکه نگرش دولت تغییر پیدا نکند و از طریق چانه‌زنی واقعی با نمایندگان جامعه کارگری دستمزد را تعیین نکند، همواره این بحث‌ها پیرامون اینکه کارگران از عدالت دستمزدی برخوردار نیستند، وجود خواهد داشت.
- دولت نخواست دستمزد کارگران را به اندازه لازم افزایش دهد
عضو اسبق شورای عالی کار با بیان اینکه تا قبل از تحریم‌ها دولت نگاه خیلی خوبی به کارمندان داشت و در ردیف‌های بودجه‌ای هوای این قشر را داشت، اضافه کرد: اما بعد از تحریم‌ها و مشکلات کسری بودجه‌ای که پیش آمد، کارمندان نیز شرایط سابق را نداشتند، امسال نیز دولت افزایش ۱۵ درصد را برای حقوق کارمندان در نظر گرفت، اما در این رابطه مجلس خیلی خوب عمل کرد و حداقل حقوق کارمدان را دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفت، این موضوع بسیار خوب بود و انتظار می‌رفت که برای کارگران نیز این امر اجرایی شود، اما دولت به دلیل اینکه با تنگای بودجه‌ای روبرو است، حاضر نشد زیر بار انجام این کار برود.
وی ادامه داد: چون دولت همان‌طور که عرض کردم کارفرمای بزرگی است، حقوق کارگران را آن میزانی که قانون اشاره کرده افزایش نداد، در این باره جمعیت ۵ میلیون حقوق بگیران دولت اعم از کشوری و لشگری به هیچ عنوان با جمعیت ۱۴ میلیونی کارگران تحت پوشش تامین اجتماعی قابل مقایسه نیستند و به همین دلیل علیرغم افزایش بیشتر حداقل حقوق کارگران نسبت به کارمندان از نظر درصدی، اما در عمل شاهد هستیم، مستخدمان دولتی از نظر ریالی در آیتم حداقل حقوق دریافتی بیشتری نسبت به کارگران روز مزد در سال جاری خواهند داشت.
حاجی اسماعیلی با اشاره به اینکه حرف اول و آخر در مورد دستمزد کارگران را دولت می‌زند، تصریح کرد: تا زمانیکه این چانه‌زنی به صورت واقعی صورت نگیرد، نمایندگان کارگری نمی‌توانند کاری از پیش ببرند، این امر نیز مستلزم آن است که کارگران دارای سندیکای و نهادهای صنفی موثر باشند، بنابراین این بحث‌هایی که در این چند روز بالا گرفته در مورد تعیین حداقل دستمزد، مباحث فرعی است که باید به صورت ریشه‌ای حل شود، تا شاهد به‌سامان شدن، اوضاع در حوزه کار و کارگری باشیم.