همشهری آنلاین: امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی، بخشهای زیادی از میراث معنوی، مانند آیینهای مردمی ویژه ماه رمضان فراموش شده، اما بسیاری از همین رسمها هنوز در برخی شهرها و بسیاری از روستاهای استان چهار محال و بختیاری اجرا میشوند. مردم با غبارروبی مساجد به استقبال ماه رمضان میروند. همچنین برخی زنان روستایی پیش از فرا رسیدن ماه پرفیض رمضان با استفاده از شیره انگور، بادام، گردو، روغن حیوانی و آرد گندم، نان «یوخا» میپزند و بین مردم توزیع میکنند.
سحرخوانی
سحرخوانی از مهمترین سنتهای قدیمی ماه رمضان در چهارمحال و بختیاری است که هنوز هم در برخی از روستاهای این استان انجام میشود. در این سنت که قصد آن بیدار کردن روزهداران برای تهیه و خوردن سحری است، سحریخوانان باخواندن اشعار و مناجات حال و هوای خاصی در نیمهشب به محله خود میدهند و روزهداران را بر سر شوق میآورند. این آیین هنوز در شهرستانهای کیار، اردل و لردگان انجام میشود.
حنابران در شهرکرد
یکی دیگر از این سنتهای ویژه ماه مبارک رمضان برگزاری رسم «حنا بران» در شهرکرد است که در امامزدگان حلیمه خاتون و حکیمه خاتون این شهرستان اجرا میشود. زنان روزهدار شهرکرد از عصربیست و هفتم ماه مبارک رمضان با حضور در امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون اقدام به برگزاری این آیین میکنند. آیین حنابران قدمتی تاریخی و به حنای اولاد و حنای مراد نیز شهرت دارد.
کاکولیپزان
پخت نان و غذاهای محلی هم از برنامههای رایج در ماه رمضان است. باید متذکر شد که کاکولیپزان در روزهای پایانی ماه رمضان انجام میشود. کاکولی نوعی نان است که خمیرش از شیر، آرد و خشکبار تشکیل میشود. هنگام پختن مخلوطی از زرده تخممرغ، گلرنگ، زعفران، رازیانه، سیاهدانه و بادیانه روی خمیر آماده پخت میمالند و سپی خمیر را درون تنور قرار میدهند.
پختن آشهای محلی ویژه ماه رمضان
پختن آش زمان خاصی ندارد و ممکن است در هر یک از روزها این ماه دیگی آش روی اجاق بار بگذارند. آنها برای این آش ۲ سهم قائلند؛ سهمی برای اهل خانه و سهمی برای همسایگان. معمولا یک ساعت قبل از اذان مغرب آین آشها درون کاسه ریخته و برای همسایگان برده میشوند. «اوماج» یکی از مهمترین آشهایی است که در چهارمحال و بختیاری در ماه مبارک رمضان پخته و از اسفناج و نخود خیس شده و خردشده و پیازداغ به همراه آرد و تخممرغ و ادویههای محلی تهیه میشود. «کاردین» هم نوعی آش است که در ماه مبارک رمضان پخته میشود. این آش را با گیاه کاردین که در ارتفاعات استان میروید؛ میپزند.
افطاری
چهارمحالیها در زمان افطار بیشتر، روزه خود را با آب داغ و خرما باز میکنند و خوردن غذاهای ساده در زمان افطار را مورد توجه قرار میدهند. مردم این استان بر سفره افطاری نانهای محلی وخانگی، خرما، پنیر، شله زرد و حلوا میگذارند. آشهای محلی، دم پخت ماش و عدس و انواع کبابها از محبوبترین غذاها در این استان در هنگام افطار به شمار میرود.
سفره امام حسن(ع)
مردم چهارمحال و بختیاری از آنجا که ارادتی خاص به ائمه اطهار دارند، برای میلاد دومین پیشوای ولایت و امامت، سفرههای به نام سفره امام حسن(ع) در خانههای خود میگسترانند و با دعوت از روزهداران، ساعاتی از روز را به دعا و نیایش دستهجمعی میگذرانند. این سفره باید سبزرنگ باشد و اقلامی هم که در آن به کار میرود؛ سبز باشند. همچنین بین نانوایان چهارمحال و بختیاری پخت و توزیع نان رایگان در روز میلاد امام حسن مجتبی(ع) مرسوم است.
ختم قرآن و برپایی مجالس عزاداری
مردم استان چهارمحال و بختیاری طبق سنت دیرین خود در روزهای ماه رمضان مجالس ختم قرآن را در مساجد برپا میدارند. همچنین در شبهای نوزدهم و بیست و یکم ماه رمضان عزاداری میکنند و درشبهای قدر نیز در مساجد حضور می یابند و قرآن و دعا میخوانند.
پختن فطیر در شب ۲۱ ماه رمضان
پختن فطیر یکی از سنتهای قدیمی است که در شب ۲۱ ماه رمضان و شبهای قدر، در شهرستان بن انجام میشود. در این ایام، هر خانواده با توجه به بضاعت مالی و با نیت برآوردهشدن حاجت و استجابت دعا، به پخت و نذر فطیر میپردازد و این نذر را هنگام افطار بین مردم روزهدار و همچنین شرکتکنندگان در مراسم شب قدر توزیع میکند. در برخی نقاط که مردم باغ و زمین زراعت دارند، آب کشاورزی را در روز شهادت امام علی(ع) در مزارع به صورت مشاع قرار میدهند تا همه از آن استفاده کنند.
آداب عید سعید فطر
عیدانه بردن برای خواهران و تازهعروسهای فامیل و درست کردن آش عیدی و بردن آن به همراه مواد غذایی مانند برنج، گوشت، روغن، شیرینی و میوه از رسمهایی است که برخی مردم چهارمحال و بختیاری آن را انجام میدهند. مردم شهرهای مختلف استان بعد از اقامه نماز عید فطر بر مزار درگذشتگان حاضر میشوند و برای شادی اموات فاتحه میخوانند و خیرات میدهند.