کار اصلی دستگاه تنفس، تبادل گاز بین موجود زنده و محیط اطراف است، در تنفس، اکسیژن وارد سیستم تنفسی شده و گازکربنیک از آن خارج می‌شود.این کار توسط سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی انجام می‌شود و عمل تهویه توسط میلیون‌ها حبابچه ریوی صورت می‌گیرد. این سیستم دائم فعال بوده و دم و بازدم که معنی دیگری از ادامه حیات است را بوجود می‌آورد.
در طول زندگی انسان عوامل زیادی به‌ویژه عوامل خارجی، دائم دستگاه تنفس را تهدید می‌کند که عوامل میکروبی از مهم‌ترین آنهاست. مهم‌ترین چالش این است که عوامل میکروبی نـسـبـت بــه داروها مـقـاوم می‌شوند و چالش مهم‌تر به وجود آمدن میکروارگانیسم جدید در اثر جهش است که نمونه آن کرونا ویروس است.
کرونا ویروس، مسئول سرماخوردگی طی سالیان متوالی بوده، ولی با پیدایش جهش ابتدایی، سارس تیپ ۱پدید آمد و بعد در سال ۲۰19 در یوهان چین جهش دیگری از نوع سارس تیپ 2 اتفاق افتاد که تهدید جهانی حاضر، محصول آن است.
قدرت سرایت فوق‌العاده از ویژگی‌های مهم آن بوده و مهم‌ترین پیامد آن ذات‌الریه یا سینه‌پهلوی شدید است.
در توضیح بیشتر می‌توانم بگویم اگر یک میکروارگانیسم از دام سیستم حفاظتی فوقانی بگریزد که ذرات کمتر از پنج میکرون این مشخصه را دارد، باعث التهاب بافت ریه شده و یک جنگ تمام عیار بین سیستم دفاعی و میکروارگانیسم که در اینجا کرونا ویروس جهش یافته است، پیش می‌آید و آسیب آن بستگی به میزان شدت بیماری‌زایی یا ویرولانس آسیب حبابچه‌های ریوی را که تعداد آن میلیون‌هاست، در پی دارد؛ به‌خصوص قسمت غشای حبابچه‌ای مویرگی که محل تبادل اکسیژن بین ریه و خون است که به این حالت پنومونی یا ذات‌الریه یا سینه پهلو می‌گویند .
در حالت معمولی و به اصطلاح غیرکرونایی کلا پنومونی پنجمین علت مرگ در دنیا و سومین علت مرگ در بیمارستان‌هاست، اما با صفت تهاجمی کووید۱۹ وضع بدتر می‌شود، التهاب گسترده دو طرفه در اثر حمله ویروس ایجاد و در نتیجه اکسیژن‌رسانی به همه اعضا مختل می‌شود که این حالت هیپوکسمی نام دارد.
اما کمبود اکسیژن در هر عضوی علائم خودش را دارد، در ریه عمدتا تنگی‌نفس، در مغز و کمبود اکسیژن به صورت تغییر سطح هوشیاری، گیجی و در نهایت کما، در قلب به صورت آریتمی یا بی‌نظمی و نارسایی قلب و در کلیه به صورت نارسایی آن بروز می‌کند و حالتی ایجاد می‌شود که به آن نارسایی مولتی ارگان می‌گویند و در نهایت سبب مرگ می‌شود.
البته این وضعیت بحرانی در تعداد کمی از بیماران روی می‌دهد، ولی همین درصد کم در صورت افزایش تعداد کلی بیماران سبب اختلال سیستم درمانی به علت محدودیت تحت مراقبت‌های ویژه می‌شود و تعداد مرگ افزایش می‌یابد.
پیشگیری، مهم‌ترین اقدام پیش رو از آنجا که این ویروس نو رسیده است و هنوز شناخت کاملی از آن در دسترس نیست، مهم‌ترین اقدام است. اگر بدن از نظر ایمنی قوی باشد، در 80 درصد موارد بیماری سبک یا بدون علامت است، ولی در عده‌ای، بیماری شدید و تهدیدکننده حیات است که ما هر روز آمار آن را از رسانه رسمی ملاحظه می‌کنیم.
از نظر تئوری، تغذیه کافی باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود، این در حالی است که فقر غذایی بدن را مستعد بیماری می‌کند و استرس و بی‌خوابی مزید بر علت است.
فرض کنید برای اینکه مرزهای کشور را حراست کنیم باید قدرت نظامی خود را افزایش دهیم که در بدن این همان استفاده از تغذیه خوب و کافی، ورزش و سلامت روحی است ولی اگر به طور ناگهانی دشمن حمله کند، وضع اضطراری می‌شود و مقابله فوری لازم است، آن هم با قدرت تمام و تجهیزاتی که از قبل آماده کرده‌ایم تا سربازان ولو قوی مورد تهدید قرار نگیرند.
در واقع مهم‌ترین اقدام حفاظت است و نباید خودمان را به دست احتمالات تایید نشده بسپاریم و این را بدانیم که هیچ غذا یا میوه‌ای وجود ندارد که صرفا ضد کووید 19 و جایگزین پیشگیری باشد.یعنی سوء تغذیه باعث تشدید بیماری می‌شود ولی تغذیه خوب الزاما برطرف‌کننده آن نیست. چون فاکتورهای متعددی از جمله سن، شغل و میزان تماس نیز دخیل است.
اگر چه هنوز درمان قاطعی غیر از درمان حمایتی و برقراری اکسیژناسیون وجود ندارد و جهان پزشکی چشم به راه متد درمانی قاطع‌تر است اما به عنوان یک پزشک از هموطنان عزیزم خواهشمندم با رعایت مسائل بهداشتی و حفاظتی بتوانیم بزودی کرونا را شکست دهیم.
اسداله اسدیان- پزشک فوق تخصص ریه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
منبع: ایلنا