همشهری آنلاین – هما گودرزی:لرستان سرزمینی دارای تمدن چند هزار ساله است و برای مناسبت‌های مختلف آداب و رسوم خاصی دارد. اما این آداب و رسوم شاید در کنج خاطرات پدران و مادران ما نقش بسته باشد که با مرور این آئین‌ها می‌توان آیینه رسوم قدیمی را که غبار فراموشی گرفته‌اند، صیقل داد.
مردم لرستان در این ماه بیشتر از هر ماه دیگر به مساجد می‌روند و سعی می‌کنند تا نمازهای یومیه خود را به جماعت بخوانند و معتقدند که ماه رمضان فرصتی برای کسب تقوا و انس با معنویت است. غبارروبی مساجد یکی از آیین‌های مشترک در بیشتر استان‌های ایران از جمله لرستان است.
مردم این دیار همانند مردم دیگر استان‌های کشور در ماه رمضان آداب و رسوم خاص خود را دارند که یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم مردم این دیار در ماه رمضان «صله ارحام» است؛ به‌طوری‌که سعی می‌کنند در این ماه بیش از همه ایام سال افراد فامیل و آشنایان را به هنگام افطار به منزل خود دعوت و به بهترین شکل از آن‌ها پذیرایی کنند.
امروزه با تغییر فرهنگ و سبک زندگی‌ها برخی از آداب و رسوم کم‌رنگ شده‌اند، اما هنوز هم خیلی از خانواده‌های لرستانی به برخی از آیین‌ها معتقدند و از جمله این‌که سعی می‌کنند افطار را در کنار هم باشند. مگر، کسی به دلیل مشغله کاری نتواند به زمان افطار برسد.
«کاسم‌سا»
یکی از سنت‌های زیبای مردم این دیار که در ایام ماه مبارک رمضان بسیار پررنگ‌تر می‌شود، فرستاندن بخشی از غذای افطار و سحر به منزل همسایه‌هاست که قوم لر به آن «کاسم‌سا» می‌گویند. این رسم هنوز هم کمابیش در این استان برگزار می‌شود.
سحری‌خوانی
از جمله آیینی که امروزه می‌توان گفت در شهر به فراموشی سپرده شده است، آیین سحری‌خوانی است. سحر در خرم‌آباد آداب مختص خود را داشت. کهنسالان می‌گویند که در گذشته به امید بانگ خروس نمی‌ماندیم. در زمان نبود ساعت و رادیو، عده‌ای به نام «جارچی»، سرنانوازان و دهل‌نوازان در محله‌ها با آواز «مسلمو هیز کو که وقت خوا، که وقت شیرین شپوهه» مردم را برای خوردن سحری بیدار می‌کردند. بعضی از خطیبان ساکن محله نیز برای سحرخوانی به پشت‌بام می‌رفتند و پس از حمد و ثنای الهی به دعاگویی و مناجات‌خوانی می‌پرداختند.
افرادی نیز به‌وسیله کوبه درخانه، بانگ بر پشت‌بام و مشت‌زنی بر دیوار خود را موظف می‌دیدند بستگان، همسایگان و سایر اهل کوی و برزنی که سکونت داشتند را بیدار کنند تا روزه‌داران بتوانند فرصت کافی برای سحری‌خوردن داشته باشند.
بین مردم لر داستانی نقل می‌شود که شماری اعتقادات خاص خود را داشتند و زمانی که از آن‌ها می‌پرسیدند چگونه از خواب بیدار می‌شوید، می‌گفتند که «من به بالش خود می‌گویم ای بالشت مدیونی اگر مرا بیدار نکنی» / «ای بالشت مدیونی ار منه بیار نکی».
در هر کوی یکی دو تن به‌عنوان مؤذن به پشت‌بام می‌رفتند و اذان می‌گفتند. بعد از آن‌که مسجدها بلندگودار شدند و اذان از بلندگوهای مسجد و رادیو پخش می‌شد باز هم عده‌ای گویی نذر داشتند و بر پشت‌بام اذان می‌خواندند. با وجود آن‌که رادیو در بیشتر خانه‌ها وجود داشت، اما ارتشی‌ها به سنت سال‌های پیش از ورود رادیو، با شلیک توپ برفراز قلعه فلک‌الافلاک و پاسنگر پایان سحری‌خوری و زمان افطار و روزه‌گشایی را اعلام می‌کردند.
حیدری‌خوانی
از دیگر آیین‌های مردم این سرزمین می‌توان به «حیدری‌خوانی» اشاره کرد. آیینی که در گذر زمان کم‌رنگ شده است.
به دلیل این‌که درگذشته افراد باسواد کمی وجود داشت، قرآن نیز در تمام خانه‌ها موجود نبود؛ در ماه مبارک رمضان مردم به خانه افراد باسوادی که قرآن داشت می‌رفتند و او برای آن‌ها قرآن تلاوت می‌کرد.
همچنین مردم لرستان بعد از تلاوت قرآن کتاب حمله حیدری نیز می‌خواندند. هر چند در همه شب‌های سال حیدری‌خوانی را داشته‌اند. اما در ماه رمضان به خصوص در شب‌های قدر به شیوه‌ای خاص‌تر این کار را انجام می‌دادند.
شب قدر
برگزاری جشن نیمه ماه مبارک مصادف با ولادت امام حسن مجتبی (ع)، نذری دادن، برپایی محافل انس با قرآن کریم، تلاوت و تفسیر کلام وحی، رسیدگی به محرومان و نیازمندان، زیارت اماکن متبرکه، حضور در مراسم مذهبی و برگزاری آیین احیا در لیالی قدر از دیگر آداب معنوی مردم این دیار همچون دیگر نقاط ایران در ماه مبارک رمضان است.
عید فطر
مردم لرستان در روز عید فطر، زکات فطریه خود را به فقرا و کسانی که مستحق گرفتن زکات هستند؛ می‌دهند و مقداری از پول زکات را هم صرف بنای مسجدهای محل می‌کنند یا به نزدیک‌ترین اقوام خود که مستمند هستند؛ می دهند. .نماز عید فطر و اجرای سنت پسندیده صله رحم و عیددیدنی از دیگر اداب این روز در لرستان است.