به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا از اصفهان، با وجودی که برخی کارمندان دورکاری در شرایط کنونی شیوع کرونا را، سیاستی برای در امان ماندن خود و خانواده‌هایشان از این ویروس و حتی کاهش هزینه‌های رفت و آمد و ترافیک و ... می‌دانند، اما بر چالش‌های دورکاری از جمله نبود زیرساخت‌های کافی همچون اینترنت پرسرعت، کارتابل مشخص کاری و توجیه نبودن مدیران نسبت به زمانی که آنها در منزل برای کارشان می‌گذارند، اشاره دارند، از سوی دیگر مدیران معتقدند که دورکاری تجربه‌ای تازه برای آنهاست و به نوعی با به تاخیر افتادن برخی امور، نه فقطاز کیفیت کارها کاسته می‌شود، بلکه نمی‌توان بر عملکرد کارمند نظارت درستی داشت.
این گزارش گزیده‌ای از تجربیات کارمندان از دورکاری، مزایا، مشکلات و چالش‌های آن و از طرف دیگر نظر مدیران از عملکرد کارمندان دورکار خود مطابق با مصوبه ستاد ملی مبارزه با کروناست.
مرد جوانی که در یک دارالترجمه کار می‌کند از تجربه دورکاری خود گفت که از نیمه دوم اسفند ۹۸ به دلیل شیوع کرونا، به ما اعلام شد که مترجم‌ها به صورت دورکار فعالیت کنند تا با مراجعه‌کنندگان ارتباط مستقیم نداشته باشند. به این دلیل به صورت شیفتی هر روز یک نفر در مرکز برای اسکن و ارسال مدارک حضور داشت و بقیه امور از منزل انجام می‌شد. با وجودی که به دلیل برخی سوالات در برخی موارد نیاز به حضور در مرکز هستیم، اما سعی کرده‌ایم که از راه دورکار را انجام دهیم و خللی ایجاد نشود.
ساعات کاری در دورکاری دیده نمی‌شود
خانم دیگری که به گفته خودش کارمند ساعتی یک مجموعه نیمه‌دولتی است، گفت: به طور قطع دورکاری نیازمند الزاماتی است تا کارمند و کارفرما هر دو بتوانند بدون مشکل از راه دور و در نزل امور را پیش ببرند. به طور قطع دورکاری در شرایطی که احتمال ابتلا به کرونا بسیار بالاست برای مشاغلی که می‌توانند حتی از راه دورکار خود را انجام دهند، بهترین گزینه است. من نیز در این مدت با وجود برخی محدودیت‌ها و مشکلات سعی کردم با همان توان و انگیزه کار خود را انجام دهم.
وی ادامه داد: البته یکی از مشکلات دورکاری برای کارمندان ساعتی، محدود شدن زمان کاری آنهاست. طبق قراردادم باید ساعاتی را در اختیار مجموعه و محل کار حضور داشته باشم و مطابق آن دریافتی من محاسبه می‌شود، اما با وجودی که همان انرژی، ساعت یا حتی بیشتر را در منزل برای انجام امور کاری می‌گذارم به دلیل دورکاری برخی موارد محاسبه نمی‌شود، این درحالیست که در این مدت با امکانات شخصی تلفن، اینترنت و ... دورکاری کرده‌ام، به نظرم دورکاری بیشتر به ضرر کارمندان نیمه‌وقت و پاره‌وقت است.
دورکاری و مدیریت زمان
خانمی که شاغل در یک مجموعه خصوصی است از تجربه دورکاری گفت که برای این گونه فعالیت باید شرایط منزل را همانند محیط کار مهیا کرد تا بتوان با دقت بالا کارها را پیش برد.
وی توضیح داد: در روزهای نخست دورکاری تجربه‌ای عجیب و سخت برایم رقم زد، چرا که در امور محیط کار و منزل تداخل ایجاد شد و بعضا تا ساعات پایانی شب ناچار بودم به مسائل محل کارم و حتی تماس‌های تلفنی پاسخ دهم در حالیکه در اداره مدت محدودی تا ساعت ۴ در اختیار مجموعه بودم.
وی گفت: مدیریت همزمان دورکاری، آشپزی و نگهداری از پسرم که دیگر نمی‌توانستم او را به مهدکودک ببرم، بسیار سخت بود، اما بعد از مدتی سعی کردم یکی از اتاق‌های خانه را به محیط کار تبدیل کنم و همان زمانی که به طور معمول در اختیار مجموعه بودم، امور اداری، تلفن، هماهنگی، پاسخ به ایمیل‌ها و ... را انجام دهم و همانند گذشته شب‌ها آشپزی می‌کنم و به نوعی با مدیریت زمان در فعالیت دورکاری، امروز با چالش‌های دورکاری مقابله کرده‌ام.
با فعالیت‌های آنلاین دورکاری آشنا نبودم
خانمی که در کادر اداری یکی از مدارس دوزبانه اصفهان فعال است، گفت: به شخصه در زندگی عادی خود هیچ تمایلی به شبکه‌های مجازی و موبایل هوشمند ندارم و شاید در روز کمتر از نیم‌ساعت از این وسیله استفاده می‌کردم و به طور طبیعی آشنایی محدودی با فضای مجازی و کارهای آنلاین داشتم، به همین دلیل در روزهایی نخست که آموزش‌ها از راه دور شده، فعالیت دورکاری برایم بسیار سخت بود و به دلیل آشنا نبودن با سیستم آموزش مجازی ارتباط با همکاران و دانش‌آموزان به سختی انجام می‌شد و حتی ناچار شدم از همسرم کمک بگیرم، بنابراین ترجیح می‌دهم در محیط کار و به دور از کارهای منزل، به امور مدرسه برسم، چرا که هماهنگی بین کار و امور منزل برایم سخت است و تمام روز هم درگیر کار می‌شوم.
ساعات کاری از ۸ به ۱۸ ساعت رسیده است
مدیر یکی از مدارس اصفهان نیز معتقد است: آموزش و پرورش آموزش مجازی دارای معایبی است و به نوعی دانش‌آموز به حال خود رها شده است، از سوی دیگر اثربخشی آموزش مجازی بسیار پایین‌تر از آموزش حضوری است چراکه معلم به بسیاری از جنبه‌های آموزشی مثل فضای حضوری و فیزیکی اشراف ندارد. از سوی دیگر معلم در طول شبانه‌روز باید به سوالات دانش‌آموزان پاسخ دهد و به عبارتی همیشه باید آنلاین باشد، یعنی ساعت کاری معلم از روزی ۸ ساعت به ۱۸ ساعت رسیده است، همچنین بررسی تک‌تک تکالیف دانش‌آموزان از فضای مجازی کاری زمانبر است و تنها حسن این نوع آموزش دور بودن از فضای آلوده و اپیدمیک جامعه برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا است.
دورکاری تجربه‌ای جدید، اما موفق
مسئول روابط عمومی یکی از ادارات دولتی اصفهان نیز از تجربه دورکاری خود و همکارانش گفت که بنا بر تصمیم یک سوم همکاران در اداره حضور دارند و بقیه از منزل باید در ساعات اداری در اختیار مجموعه باشند، از سوی دیگر تا جایی که امکان داشته بیشتر جلسات این مجموعه به صورت مجازی و از طریق سیستم IMS به صورت تصویری و صوتی برگزار می‌شود و به صورت آنلاین در جلسه حضور داشته و صورتجلسه را تنظیم کنیم، البته برگزاری جلسات مجازی شاید از اولین تجارب کاری من در مدت ۲۰ سال فعالیتم بوده و حتی بقیه همکاران به فراخور شغل و وظیفه خود از طریق سیستم اتوماسیون مشغول انجام وظیفه هستند.
کارمند اداری یکی دیگر از دستگاه‌های اصفهان نیز افزود: دورکاری بسیار بهتر از حضور در محل کار و نگرانی بابت احتمال ابتلا به کروناست، از سوی دیگر در این مدت در هزینه‌های رفت و آمدم به نوعی صرفه‌جویی شده است، از سوی دیگر مشکلاتی همچون نداشتن یا قطع اینترنت، انجام تماس‌های اداری با تلفن شخصی و ... مشکلاتی را ایجاد می‌کند که بعضا کار به کندی پیش می‌رود.
زمان فعالیت دورکاری بیشتر از فعالیت حضوری است
خانمی که معلم کلاس اول است از تجربه دورکاری خود که هنوز به آن عادت نکرده، گفت: به طور معمول از هفت‌ونیم صبح تا ۲ بعداز ظهر در مدرسه حضور دارم. مقطع اول ابتدایی یکی از مهمترین پایه‌های درسی هر دانش‌آموزی است و معلم باید با مهارت خاص آن را آموزش دهد و برای هر دانش‌آموز بنا بر توانایی‌اش وقت صرف کند، اما از اسفند سال ۹۸ تا به امروز به دلیل کرونا تمام آموزش‌ها به صورت آنلاین شد و برای اینکه خللی در آموزش آنها ایجاد نشود تمام موارد به خصوص الفبا را به صورت فیلم به دانش‌آموزان آموزش می‌دهم و این دورکاری زمان و انرژی زیادی را از من گرفته و حتی برای پر کردن هر فیلم، آماده کردن عکس و پاورپوینت از همسرم، کمک می‌گیرم که علاوه بر وقت زیاد، هزینه بالای اینترنت به خانواده ما تحمیل شده است. از سوی دیگر خودم دو دختر ابتدایی دارم که باید به درس و کلاس‌های آنلاین آنها رسیدگی کنم. همچنین حتی در ساعات دیروقت شب ناچارم پیام‌های پی‌درپی والدین دانش‌آموزان را پاسخ دهم که این مسائل زندگی شخصی‌ام را دچار چالش کرده است.
معاون یکی از دبیرستان‌های پسرانه اصفهان نیز بیان کرد: کنترل دانش‌آموزان در محیط مدرسه به سختی انجام می‌شود، اما اکنون به دلیل کرونا موضوع آموزش و کلاس‌بندی دانش‌آموزان به صورت آنلاین و مجازی در حال انجام است و باید آنها را وادار به درس خواندن کرد. کلاس‌بندی آنلاین دانش‌آموزان و هماهنگی دبیران و از سوی دیگر حضور و غیاب آنها و برقراری نظم از جمله معضلات آموزش مجازی است و به حق همکاران در بحث آموزش از هیچ تلاشی کوتاهی نمی‌کنند، اما امروز هزینه آموزش مجازی و اینترنت برای معلمان و دانش‌آموزان بسیار بالاست و به نوعی هنوز مقدمات و زیرساخت‌های آن مهیا نشده، از سوی دیگر شاید برخی دانش‌آموزان دسترسی به موبایل هوشمند، لب تاپ و اینترنت نداشته باشند که این موجب نگرانی کادر اداری مدرسه شده است.
دورکاری تجربه‌ای جدید برای مدیران
رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در این باره گفت: دورکاری واژه‌ای جدید در مجموعه اداری و کاری است که به دنبال شیوع کرونا در عمل اتفاق افتاده و سابقه‌ای از این مدل کار تاکنون وجود نداشته که معایب و محاسنآنها از پیش مشخص باشد و بتوانیم کارآیی دقیق آن را اعلام کنیم.
به اعتقاد محمود مراثی، فردی که شاید دورکاری دارد، به نوعی نتواند انتظارات مجموعه خود را برآورده کند و مدیریت نمی‌تواند بر عملکرد دورکاری کارکنانش حساب ویژه‌ای باز کند.
وی ابرازامیدواری کرد؛ به مرور قواعد و ضوابط دورکاری مشخص شود و به نوعی با ارائه گزارش کار دقیق از سوی کارمند از عملکرد واقعی او مطلع شویم، با این وجود به دلیل شرایط موجود ناچار به تجربه دورکاری بخشی از کارمندان هستیم.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان گفت: بزرگترین مشکل دورکاری این است، کارمندی که به دلیل کرونا در شرایط دورکاری است، به نوعی در اختیار مجموعه نیست و نمی‌توانیم به طور دقیق نظارتی بر کار آنها داشته باشیم و به طور قطع کیفیت کار در مجموعه کاهش می‌یابد.
مراثی تصریح کرد: فرهنگ کاری کشور به صورت محاوره‌ای و ارتباط رو در رو است و دورکاری تجربه‌ای جدید برای مدیران است.
دورکاری امور کاغذی را با چالش مواجه می‌کند
مدیر یک شرکت خصوصی فعال در حوزه نفت، گفت: اگرچه کارمندان از موضوع دورکاری استقبال کردند و برخی امور از طریق اینترنت و تلفن قابل پیگیری است، اما ایراد اصلی در موضوع کاغذبازی‌های اداری است که برخی نامه‌ها و فعالیت‌ها برای ادامه کار نیاز به امضا دارد که در این شرایط حضور کارمند ضرورت دارد، اما به دلیل اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی ناچار به حضور حداقلی کارمندان در مجموعه هستیم و این روند کار را کُند می‌کند.
وی ادامه می داد: اگرچه به ظاهر فعالیت دورکاری بعضا تداخلی ایجاد نمی‌شود، اما در مباحث مالی نیاز به حضور کارمندان است و بعضا ناچار هستیم تا زمان شیفت یک کارمند برای یک امضا و تایید نهایی منتظر بمانیم، البته در شرایط کنونی و نگرانی ابتلا کرونا موضوع سلامت کارمندان را در اولویت قرار داده‌ایم.
اجرای دورکاری وظیفه اجتماعی است
رئیس دانشگاه اصفهان در خصوص فعالیت دورکاری کارمندانش گفت: در همان روزهای نخست شیوع کرونا، برگزاری کلاس‌های حضوری لغو و آموزش‌ها در دانشگاه اصفهان به صورت مجازی ادامه یافت، از سوی دیگر کارمندان نیز بنابر مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا شامل موارد دورکاری و اجرای فعالیت‌های به صورت مجازی شدند.
هوشنگ طالبی اضافه کرد: اجرای این روش‌ها به معنای رعایت دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا و یک وظیفه اجتماعی است که در این مسیر مدیران و کارمندان باید برای مقابله با شیوع کرونا به بهترین شکل مطلوب گام بردارند.
وی در پاسخ به این پرسش که کیفیت کار چگونه است و آیا دورکاری خللی به روند فعالیت‌های دانشگاه وارد کرده است؟ گفت: در دانشگاه اصفهان این مساله به مدیران هر واحد واگذار و از آنها خواسته شده با نظر خود در چارچوب قوانین دانشگاه، مدیریت و نظارت بر حسن انجام کار کنند، به نحوی که کاری معطل نماند و اگر مراجعه چه حضوری و چه غیرحضوری است به خوبی انجام شود و افراد پاسخگو باشند.
رئیس دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در هفته نخست بعد از تعطیلات نوروز ۹۹ و بر طبق مصوبه ستاد یک سوم کارمندان به صورت حضوری در دانشگاه حضور داشتند و بقیه دورکار بودند و از هفته سوم فروردین ۹۹ نیز دو سوم کارمندان حضوری و یک سوم دورکار هستند که تمام فعالیت‌های دانشگاه به خوبی انجام شده و مشکلی نداشته‌ایم.
طالبی ادامه داد: در بحث دورکاری دانشگاه اصفهان تاکنون بازخورد منفی از سوی مراجعه‌کننده‌ای نداشته و مدیری از کارمندان خود اظهار نارضایتی نکرده است.
به گفته وی، بعضی فعالیت‌های دانشگاه اصفهان حتما باید به صورت حضوری انجام می‌شد که در این زمینه نیز تصمیمات مقتضی اعمال شد. اولویت بر تشکیل کلاس‌های غیرحضوری بود و از همان روزهای نخست، کارشناسان آی‌تی و فاوا حضور داشتند و فعالیت‌های مربوط به راه‌اندازی سیستم مجازی دانشگاه را انجام دادند.
برخی زیرساخت‌های دورکاری کارمندان مهیاست
از سوی دیگر معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان در خصوص مصوبه ستاد مبارزه با کرونا مبنی بر دورکاری بخشی از کارمندان برای اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی گفت: در سال‌های اخیر بخشنامه دورکاری کارمندان به نوعی مسکوت مانده بود که بعد از شیوع کرونا این بخشنامه دوباره فعال و اجرایی شد.
نعمت‌الله اشکستانی با بیان اینکه بخشی از زیرساخت های دورکاری کارمندان در سال‌های ۱۳۸۹ فراهم، اما بعد رها شد، اضافه کرد: در حال حاضر برخی زیرساخت‌ها در دستگاه‌های مختلف استان مهیاست و در شرایط کرونا کارمندان می‌توانند دورکاری داشته باشند.
معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان با تاکید بر اینکه دورکاری بدون بستر اینترنت عملا امکان‌پذیر نیست، توضیح داد: در برهه‌ای از زمان شبکه‌های داخلی دستگاه‌ها یا همان نرم افزارهای سیستمی از اینترنت جداسازی شد که محدودیت‌های دورکاری را بیشتر کرد، اما مطابق با مصوبه ۲۸ اسفند ۹۸ معاون اول رئیس جمهوری مجوز دسترسی و ارتباط بین شبکه داخلی و اینترنت دوباره فراهم شد و دستگاه‌هایی که پیش از این زیرساخت‌های دورکاری را داشتند، بعد از این مصوبه مطابق با طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، دورکاری کارمندان را در دستور کار خود قرار دادند.
وی گفت: کارمندان برخی دستگاه‌ها با توجه زیرساخت‌های مجموعه اداری خود هر کجا که دسترسی به اینترنت داشته باشند، با کارتابل همراه خود می‌تواند نامه‌های ارباب رجوع و اداری را بررسی و ارجاع دهد و کارها همانند روال معمول انجام می‌شود، البته برخی مشاغل امکان دورکاری را ندارند و کارمندان باید در محل کار حضور یابند.
دیدگاه سنتی برخی مدیران نسبت به دورکاری کارمندان
اشکستانی درباره اینکه برخی مدیران دورکاری را عاملی برای کاهش کیفیت کار و پایین آمدن راندمان کاری دستگاه خود می‌دانند، گفت: دیدگاه مدیران نسبت به دورکاری کارمندان و دولت الکترونیک متفاوت است، از یک سو بر مباحث امنیتی تاکید دارند که کارتابل همراه کارمند در فضای خارج از اداری قابل باز شدن است، از سوی دیگر برخی مدیران تا نامه اداری را به صورت کاغذی رویت نکرده و توضیح کارمند را به صورت حضوری جویا نشوند با فعالیت دورکاری کارمندان موافق نیستند و این به دیدگاه سنتی آنها برمی گردد.
معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان با اعتقاد بر اینکه بیشتر امور و نامه‌های اداری از طریق دورکاری قابل انجام است، اظهار کرد: به طور معمول یک کارمند برای هر نامه به طور مستقیم از رئیس و مسئول بالادست خود سوال نمی‌کند و آن نامه براساس قوانین مشخص و سلسله مراتب به مدیر می‌رسد یا برعکس از مدیر به کارمند برای اجرا ارجاع داده می‌شود.
دورکاری تاثیری بر کیفیت کار دستگاه‌ها ندارد
وی تصریح کرد: عملا وقتی کارمند وظیفه خود را به درستی انجام دهد در بسیاری از مواقع دورکاری تاثیر منفی بر کیفیت کار دستگاه‌ها نخواهد گذاشت.
اشکستانی با اشاره به برخی معایب دورکاری کارمندان، گفت: سرعت پایین یا دسترسی نداشتن به اینترنت، نداشتن سیستم (کامپیوتر) یا لب‌تاپ برای دورکاری برخی کارمندان از جمله معایب دورکاری است، چرا که هزینه تهیه یک سیستم در شرایط فعلی بسیار بالاست و دستگاه نیز توان پرداخت این هزینه را به کارمند خود ندارد بنابراین برخی کارمندان نسبت به دورکاری مقاومت می‌کنند.
معاون اداری مدیرکل اداری مالی استانداری اصفهان، همچنین اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و انجام امور اداری از سوی کارمند در منزل و محفوظ ماندن از گزند ویروس کرونا را یکی از مهمترین مزایای دورکاری در شرایط فعلی می‌داند که همخوانی کاملی با مصوبه ستاد مبارزه با کرونا دارد.