آن سوتر از نقشه تهران، جایی که اعتیاد و غبار بیابان با زندگی آمیخته شده، تجارتی به بهای مس در جریان است. کمی آن طرف‌تر کارخانه ذوب مس غنی آباد در همسایگی اهالی این منطقه است؛ منطقه‌ای فقیرنشین با جمعیتی ترکیب شده از ایرانی و افغان که اغلب با خرید و فروش ضایعات زندگی می‌گذرانند.

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، در کوچه پس کوچه‌های تنگ غنی آباد که هنوز بافت روستایی خود را حفظ کرده، کودکان با ضایعات فلزات آشنایی دیرینه دارند؛ روزی و درآمد اغلب خانواده‌ها از همین جمع‌آوری ضایعات کلانشهری مثل تهران است؛ حالا این ضایعات شامل همه چیز می‌شود از فلز و پلاستیک گرفته تا کاغذ و لوح فشرده.

حالا اگر در این میان خوش شانس باشند و فلز بیشتری به دست بیاورند، خریدار هم بهتر پیدا می‌شود؛ برای نمونه خریداران عمده، هر کیلو مس را اگر حجم آن زیاد و تمیز باشد، حتی کیلویی هشتادهزار تومان هم می‌خرند.

همین سبب شده تا خیلی از کسانی که به نان شب محتاجند و بخصوص معتادان برای این‌که پول بیشتری به دست بیاورند، دنبال تمیز کردن سیم‌های مفتولی از مس هستند؛ آنها را آتش می‌زنند تا پلاستیک اطراف سیم ذوب شود و مس خالص گیرشان بیاید.

یکی از دوره گردها می‌گوید که مس کابلی را بهتر می‌خرند؛ ضایعاتی‌ها ترجیح می‌دهند مس کابلی سیاه و قرمز بخرند اما مس مخابراتی و آرمیچری هم خریداران خوبی دارد.

بازهم آلودگی محیط زیست

تا اینجای داستان شاید مشکلی به نظر نیاید؛ عده‌ای ضایعات جمع می‌کنند و به خریداران می‌فروشند اما قضیه وقتی پیچیده می‌شود که بدانیم عملیات بازیافت مس و دیگر فلزات ضایعاتی بسیار سنتی و ساده و در بیابان‌های اطراف غنی آباد انجام می‌شود و نه تنها بوی بد ناشی از آتش زدن پلاستیک آزاردهنده است، بلکه آلودگی زیست‌محیطی هم به دنبال دارد.

سودآوری این کار سبب شده تا نه تنها غنی آباد بلکه روستاهای بخش مرکزی شهرستان ری از جمله تقی آباد و اشرف آباد هم به مراکز غیرمجاز جمع‌آوری پسماند و زباله تبدیل شوند و البته تاکنون اقدام‌های انجام شده برای برخورد با این مراکز غیرمجاز موثر نبوده است.

آن طور که فاطمه فکوریان بخشدار مرکزی شهرستان ری می‌گوید، در مراکز غیرمجاز جمع‌آوری پسماند، لاستیک کامیون‌های سنگین را آتش می‌زنند تا سیم‌های فلزی را استحصال کنند؛ این پسماند سوزی‌های مشکلات زیادی برای مردم منطقه ایجاد کرده است.

با این حال مشکل اینجاست که این کار نه به صورت متمرکز و در یک مکان خاص، بلکه به صورت موردی و در ساعات پایانی شب انجام می‌شود و اغلب از چشم بازرسان دور می‌ماند.

از بین رفتن موادآلی خاک

یکی از تبعات ناشی از این زباله سوزی، از بین رفتن موادآلی خاک و در نتیجه مرگ آن است؛ موضوعی که دوستداران محیط‌زیست را نسبت به پسماندسوزی در بیابان‌های ری حساس کرده است؛ آنان معتقدند سوزاندن پسماندهای ویژه، صنعتی و عادی مانند لاستیک، کابل برق و مشتقات پلاستیکی در فضای آزاد علاوه بر آلودگی شدید هوا باعث از بین رفتن مواد معدنی خاک می‌شود و با وجود بازرسی‌ها و تلاش‌های مسئولان محیط‌زیست همچنان کسانی که در کار پسماندسوزی فعالند، با آتش زدن لاستیک‌های فرسوده خودروها و اغلب ماشین آلات سنگین که در بیابان رها می‌شوند، اقدام به استحصال سیم‌های فلزی می‌کنند.

معضل اصلی انتقال پسماندهای استان تهران به ری است

رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان ری بر این باور است که مشکل پسماندسوزی در مناطق اطراف ری، از انتقال پسماندهای استان تهران به این منطقه ناشی می‌شود و تا زمانی که مشکل پسماندها حل نشود، همچنان حاشیه نشین‌ها برای کسب درآمد به استحصال فلز از طریق سوزاندن لاستیک مشغول خواهند بود.

زهره عبادتی به ایرنا گفت: حجم وسیعی از پسماندهای لاستیک و کابل‌های برق در گردنه حسن آباد فشافویه، حاشیه رودشور و کهریزک سوزانده می‌شوند که با این کار سبب انتشار گازهای کلر، گوگرد و بوی نامطبوع در سطح منطقه به‌ویژه محور اتوبان تهران ـ قم و اطراف فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) می‌شود.