همشهری آنلاین: دخمه سنگر فرهاد در ۷ کیلومتری شمال غربی شهر ماکو در نزدیکی روستای سنگر در استان آذربایجان‌غربی، قراردارد و مربوط به اقوام اورارتو در دوره قرن هشتم پیش از میلاد بوده است.
اطلاعات زیادی از تاریخچه این اثر در دست نیست ولی مردم محلی آنرا به فرهاد، مرد عاشق‌پیشه که به‌خاطر رسیدن به عشق خود و بنا به خواست او این دخمه سنگی را در دل صخره تراشیده نسبت داده‌اند.
مجموعه تاریخی شامل دو اتاق تو در تو است که در دل کوه و درون صخره‌ای بزرگ تراشیده شده است که در انتهای ۳۰ پله‌ی سنگی قرار دارد، تشکیل می‌شود. در ورودی آن تقریباً یک ونیم در ۲ متر و اتاق‌ها یکی بزرگ (تقریباً ۴*۳ ) و دیگری کوچک‌تر (تقریباً ۲*۲ ) است که با دری ۱ *۱.۵ متری به هم متصل شده‌اند. بر روی دیواره‌ها طاقچه‌هایی تراشیده شده است و همچنین برای روشنایی گویا از مشعل استفاده می‌کردند.
دیواره‌های سنگی دخمه فرهاد به نحو اعجاب‌انگیزی تراشیده شده است، به نحوی که تراشیدن چنین دیوارهای صافی در دل صخره‌های سخت کوه حتی در این زمان سخت و مشکل به نظر می‌رسد. داخل دخمه کاملاً تاریک است و هیچ منبع نوری وجود ندارد.
دخمه سنگی فرهاد که با نام‌های گور دخمه ایوان فرهاد، بام فرهاد و دخمه سنگی ماکو نیز شناخته می‌شود، اثری باقی‌مانده از هزاره اول پیش از میلاد مسیح است.
این اثر کهن در تاریخ اول فروردین ۱۳۴۷ با شماره ثبت ۸۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.