همشهری آنلاین: مردم استان زنجان، ماه رمضان را به ۳ قسمت ۱۰ روزه تقسیم می‌کردند. برای هر یک تعبیری داشتند. آنان دهه اول را «یوقوشا داشینان چیخماق» یعنی حرکت در سربالایی تند کوه با بار سنگ، دهه دوم را «یوقوشا کرپیجینن چیخماق» یعنی بالارفتن از دامنه کوه با بار خشت و روزه‌داری در دهه سوم را «انیشه قاشماق سو ایچماق کیمیندی» یعنی پایین آمدن از دامنه کوه مثل آب خوردن تعبیر می‌کردند. با این وجود زنجانی‌ها مانند همه مردم کشور با رسم‌های خاصی به استقبال ماه رمضان می‌روند و یک ماه روزه‌داری می‌کنند. مردم این استان از گذشته رسم‌هایی برای این ماه داشتند که اکنون برخی فراموش شده و برخی هنوز اجرا می‌شوند.
رسم اوباشدانلیق
«ذبیح‌الله شاهمحمدی»، پژوهشگر فرهنگ عامه زنجان درباره یک رسم قدیمی مربوط به ماه رمضان گفته است: انجام رسم بیدار باش، کوبیدن در خانه‌ها و شلیک توپ‌های مشقی از شیوه‌های اطلاع‌رسانی مردم برای وقت سحر بود. بعدها که کارخانه کبریت‌سازی زنجان احداث شد، متصدی سوت این کارخانه با نواختن آن، زمان سحر و حتی افطار را به اطلاع عموم می‌رساند. همچنین زمانی که بلندگو، رادیو و ساعت نبود، عده‌ای روی پشت بام‌ها می‌رفتند، با صدای بلند به خواندن مناجات می‌پرداختند و مردم را بیدار می‌کردند.
رسم افطاری و سحری
زنجانی‌ها برای افطاری اهمیت خاصی قائلند و با سلیقه تمام هر شب آن را انجام می‌دهند. حال این افطاری چه بخواهد به صورت میهمانی باشد، چه به‌صورت خانوادگی و خودمانی. همچنین برای سحر هم تدارک لازم را می‌بینند. آش کشک، آش ترش، شیربرنج، آش بلغور، تاس کباب، فرنی، کله پاچه، حلوا، آبگوشت کوفته، کله‌جوش، پیاز آب، سوپ، رنگینک و انواع خورشت‌ها از غذاهایی است که برای افطاری و سحری پخته می‌شود. در سفره مردم زنجان نمک جایگاه ویژه‌ای دارد که قبل از بازکردن افطار با انگشت کمی نمک می‌خوردند و در آخر هم با کمی حلوا دهان خود را شیرین می‌کنند. از دیگر آیین‌های ماه رمضان در زنجان، بردن افطاری به خانه نوعروس بود که این رسم امروزه بیشتر در قالب دعوت خانواده عروس و اطرافیان آنان به افطاری اجرا می‌شود.
نان مخصوص ماه رمضان
چای چورکی (نون چایی) نان مخصوصی که در این ماه زینت‌بخش سفره‌های زنجانی‌هاست. نان چایی از آرد، آب، شیر، شکر، تخم مرغ، روغن مایع و کنجد در اندازه‌های کوچک در قنادی‌های زنجان پخت می‌شود.
مراسم شب‌های قدر
زنجانی‌ها شب‌های نوزدهم و بیست و یکم ماه رمضان را عزاداری می‌کنند و مراسم شب‌های قدر را با خواندن دعای جوشن کبیر، دعای فرج امام زمام (ع) و ابوحمزه، اقامه نماز هفت قل‌هواللهی در مساجد و تکایا بر پا می‌دارند.
دوختن کیسه لعن ابن مجلم مرادی
دوختن کیسه لعن ابن مجلم مرادی یکی از رسوم قدیمی بانوان زنجانی در ماه رمضان بود. این آیین در روز بیست هفتم ماه مبارک رمضان انجام می‌شد و بانوان هنگام دوختن این کیسه با هر سوزنی که در پارچه فرو می‌کردند بر ابن ملجم مرادی، قاتل امیرالمؤمنین علیه السلام لعنت می‌فرستادند.
برات کیسه‌سی
«برات کیسه‌سی» همان آیین دوختن کیسه برات در آخر ماه رمضان است. در این رسم برخی بانوان زنجانی به تعداد اعضای خانواده این کیسه را می‌دوزند. معمولا مادر خانواده این کیسه‌ها را در مسجد و بین ۲ نماز ظهر و عصر با پارچه سفید و نخ و سوزن کارنکرده می‌دوزد و یک سکه پول در آن قرار می‌دهد بعد آنهار را هنگام افطار بین اعضای خانوده پخش می‌کند.
عید فطر
زنجانی‌ها معمولا آخرین شب ماه رمضان به خانه کسی نمی‌روند. آنها صبح زود برای اقامه نماز عید به مسجد و مصلی می‌روند. آنها برای این روز رسم‌های ویژه خود را دارند. خیلی از خانواده‌ها در زنجان عید فطر را بهترین زمان برای بردن خلعت و هدیه به خانه عروس می‌دانند.
قره‌بایرام
قره‌بایرام از رسوم زنجانی‌ها در روز عید فطر است. در این رسم افرادی که عزیزانشان به تازگی از دست داده‌اند در خانه شان را برای ورود اقوام و آشنایان که به دیدن آنان می‌آیند، بازمی‌گذارند. این دید و بازدید حتی در روزهای دیگر نیز ادامه دارد.