همشهری آنلاین: مردم استان قم از گذشته‌های دور با گرفتن روزه مستحبی و غبارروبی مساجد به پیشواز ماه رمضان می‌روند. آنها همچنین در طول این ماه رسم‌های داشتند که به‌دلیل تغییر سبک زندگی اکنون فراموش شده‌اند.
رسم کلوخ‌اندازون
قمی‌ها بعد از خانه‌تکانی رسم «کلوخ اندازون» را برگزار می‌کردند. مردم قم در آخرین جمعه ماه شعبان، در خانه بزرگان فامیل یا اماکن تفریحی و مقدس جمع می‌شدند و جشن می‌گرفتند. بعد از اتمام جشن، هر کسی کلوخی برمی‌داشت و آن را به نیت برآورده شدن حاجات، داخل جوی یا خندق آبی می‌انداخت.
مراسم آشتی‌کنان
آشتی‌کنان از رسم‌های دیرین مردم قم است، اما این حرکت در آستانه ماه رمضان رونق بیشتری می‌گرفت. براساس این رسم، قبل از ماه رمضان بزرگان شهر و محل سراغ افرادی که با هم کدورت داشتند و به اصطلاح قهر بودند، می‌رفتند و بین آنها صلح و آشتی برقرار می‌کردند.
پیش‌خوانی
«محمد قاضی» پژوهشگر فرهنگ عامه قم آورده است: «با شروع ماه رمضان افرادی که صدای رسایی داشتند بالای مناره‌ها می‌رفتند و مناجات می‌خواندند که اصطلاحاً به آن «پیش‌خوانی» می‌گفتند. این کار عمدتاً یک ساعت قبل از اذان صبح انجام می‌گرفت، مداحی اهل بیت(ع) و خواندن اشعار مذهبی جزء پیش‌خوانی بود و این کار تا زمانی که به دعای سحر و اذان صبح برسند طول می‌کشید».
سحرخوانی
قاضی گفته است: «سحرخوانی هم از رسم‌های رمضانی بوده است. در گذشته افرادی به‌عنوان سحرخوان، در ماذنه مساجد مناجات می‌خواندند. افرادی هم در کوچه‌ها می‌گشتند و بر طبل می‌کوبیدند و عده‌ای هم فانوس به‌دست در خانه همسایگان خود را می‌زدند و آنها را بیدار می‌کردند. زمانی که وقت نماز صبح می‌رسید، سحرخوان تصنیفی می‌خواند و مردم به این وسیله متوجه وقت نماز می‌شدند.
آبگوشت غذای اصلی سحرهای ماه رمضان
کال جوش، انواع کباب گوسفند و کشک بادمجان ازغذاهای سنتی قم است که در ماه رمضان و در کنار فرنی، آش و حلوا بیشتر مصرف می‌شود. آبگوشت هم رای وعده سحری طرفداران زیادی دارد.
افطاری دادن و پختن غذای نذری
پخت غذای نذری از رسم‌های مردم استان قم در شب‌های ماه رمضان است. البته در برخی شب‌ها مانند شب شهادت امام علی(ع)، این رسم پررنگ‌تر اجرا می‌شود. گستراندن سفره‌های افطاری از دیگر آیین‌های ویژه این ماه است که همچنان به قوت خود باقی است و در اغلب شب‌های ماه رمضان این سفره‌ها پهن می‌شوند.
رسم خرماگردانی
خرماگردانی هم از خرده‌آیین‌های رمضانی در قم است. این رسم بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در برخی مساجد برای اطعام روزه‌داران اجرا می‌شود. عده‌ای سینی‌های نان و خرما در دست می‌گیرند و این خوراکی‌ها را به روزه‌دران تعارف می‌کنند.
ختم قرآن در ماه مبارک رمضان
همه ساله در طول ماه مبارک رمضان در مناطق شهری جلسات ختم قرآن در مساجد و در مناطق روستایی اغلب به صورت خانگی برگزار می‌شود.
مراسم شب‌های قدر
شب‌های نوزدهم و بیست ویکم سراسر قم به سوگ می‌نشینند و برای سالگرد ضربت خوردن و شهادت علی(ع) عزاداری می‌کنند. همچنین در همه مساجد، تکایا، حسینیه‌ها و به‌ویژه صحن بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س)، مسجد امام حسن عسگری(ع) و مسجد جمکران مراسم شب‌های قدر با خواندن دعای جوشن کبیر و دیگر ادعیه برگزار می‌شود و روزه‌داران در این مکان‌های مقدس شب‌زنده‌داری می‌کنند.
پخت و توزیع کله‌پاچه در شب قتل ابن ملجم
قمی‌ها در شب ۲۷ رمضان، یعنی شب قصاص ابن ملجم مرادی، قاتل امام علی(ع) آبگوشت و کله‌پاچه می‌پزند و آن را بین همسایگان و بستگان توزیع می‌کنند.
عید فطر
قمی‌ها از آغاز صبح عید فطر خود را برای شرکت در نماز عید فطر آماده می‌کنند و به محل برگزاری نماز عید می‌روند. آنها پس از اقامه نماز به خانه مراجع، علما و بزرگان، اقوام و آشنایان خود می‌روند. همچنین در قم رسم است که در آخر ماه رمضان و عید فطر به کودکان و نوجوانانی که در طول ماه روزه گرفته‌اند هدیه بدهند.