به گزارش همشهری‌آنلاین، فتح‌الله میرکمانداری در برگزاری فارس نوشت: این روزها که خبر شیوع کرونا نه‌تنها در کشور ما بلکه در دنیا داغ است و شیوع این ویروس، محدودیت‌هایی را برای کسب‌وکارها ایجاد کرده و به‌نوعی همه مشاغل را درگیر خودساخته است، شغل صیادی از آن دسته مشاغلی است که چه کرونا باشد چه نباشد تعطیلی ندارد، مگر در شرایط بد آب و هوایی یا محدودیت‌هایی را که شیلات در فصل تخم‌ریزی ماهی‌ها اعلام می‌کند که مانعی برای این شغل سخت و طاقت‌فرسا شود.
همین صیادان به‌غیراز این محدودیت‌هایی که گفته شد در این روزها با مشکلات و دغدغه‌هایی روبرو هستند که فکر و ذهن آن‌ها را بیشتر از کرونا درگیر خودساخته است اما این مشکلات مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه سالهاست با آن دسته و پنجه نرم می‌کنند و به‌نوعی شغل این عزیزان را تحت‌الشعاع خود قرار داده است و این قشر زحمتکش و آفتاب‌سوخته، دیگر امنیت شغلی آن‌چنانی برای خود نمی‌بینند و یکی از این مشکلات و دغدغه‌های این صیادان در شهرستان بندرلنگه که می‌توان گفت عمده مشکل آن‌ها نیز است، صید غیرمجاز «ترال» یا همان به‌اصطلاح محلی «جل‌کش» توسط لنج‌های صیادی استان‌های مجاور است که به قول خودشان با مشاهده این صحنه‌ها دلشان به درد می‌آید.
«ترال» چیست؟
صید ترال به‌نوعی از صید آبزیان گفته می‌شود که به‌وسیله تور ماهیگیری بزرگی که به شکل قیف است و از دو طرف به تخته‌هایی متصل و معمول به دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود. این نوع صید که البته از قدمتی طولانی برخوردار است برای محیط‌زیست دریایی خسارت‌های سنگینی را به همراه دارد.
شاید با این تفاسیر به ذهنمان برسد که این صیادان همه نگرانی‌شان فقط به خاطر همین نوع صیدی است که به شغلشان ضرر وارد کرده اما این‌گونه نیست چراکه ناراحتی آن‌ها بیشتر از به خطر افتادن اکوسیستم دریا و انقراض نسل آبزیان خلیج‌فارس است. آن‌ها خود را مدیون این دریا می‌دانند چراکه این شغل ابا و اجدادی‌شان است و از نسل قبل سینه‌به‌سینه به این نسل رسیده و این نسل هم باید به آیندگان تحویل دهند.
صید ترال نگرانی‌ها را در میان صیادان به اوج خود رسانده چراکه تورهای کششی، غیر گزینشی عمل می‌کنند و سبب جارو کردن هر دو نوع ماهی قابل‌عرضه در بازار و ماهی نامطلوب و از هر دو اندازه قانونی و غیرقانونی آن‌ها نیز می‌شود. در هر بار عملیات صیادی قسمتی از صید بی‌مصرف است که به‌عنوان صید، مورداستفاده قرار نمی‌گیرد، برخی از گونه‌هایی که به‌عنوان صید گرفتار می‌شوند نیز به‌طور تصادفی توسط فرایند ترال از بین می‌روند.
راز مرگ دسته‌جمعی آبزیان
گونه‌هایی که به این صورت صید می‌شوند، معمول ممکن است شامل گونه‌های باارزشی از قبیل دلفین‌ها، لاک‌پشت‌های دریایی، کوسه‌ها و همچنین گونه‌های صید ممنوع یا نابالغ مورد هدف قرار گیرند. بسیاری از مطالعات نشان داده حجم زیادی از صید ضمنی دور ریخته می‌شود که گاه مردم شاهد مرگ دسته‌جمعی ریز ماهیان در کنار ساحل نیز هستند که به نظر می‌رسد توسط همین صیادان ترال از تور جدا و دور ریخته شده است.
تماس‌های زیادی از صیادان شهرستان بندرلنگه مبنی بر صید ترال در آب‌های هرمزگان علی‌الخصوص در نزدیکی آب‌های این شهرستان داشتیم و بارها ویدئوهایی را نیز برای ما از این نوع صید ارسال و خواستار رسانه‌ای شدن این موضوع بودند که شاید موجب شود مسئولان کشوری ترتیب اثری بدهند و بساط این نوع صید برای همیشه جمع شود.
امیدمان به «سید ابراهیم» است
ناخدا علی الوانیان با اشاره به صید ترال در آب‌های هرمزگان، اظهار کرد: نگاه ما امروز به دریاست تا رزق خود را از آن دربیاوریم اما چند سالی است که پای صید ترال به این منطقه بازشده و دیگر از آن حجم ماهی که باید به تور ما بیفتد خبری نیست و به‌قول‌معروف صید، ضعیف شده است.
وی گفت: از پنج سال پیش جایی نیست که ما نرفته باشیم و شکوائیه خود را از این نوع صید مخرب نبرده باشیم اما متأسفانه هیچ‌گونه ترتیب اثری داده نشد و دیگر تنها امیدمان سید بزرگوار سید ابراهیم (اشاره به آیت‌الله رئیسی رئیس دستگاه قضا) است.
این صیاد بومی شهرستان بندرلنگه یادآور شد: دریا برای همه است و ما از این‌که از استان‌های دیگر می‌آیند و ماهی در این منطقه صید کنند مشکلی نداریم اما عمده مشکل ما این است صدها لنج صیادی که همگی مجهز به ادوات ترال هستند به آب‌های هرمزگان در محدوده شهرستان بندرلنگه می‌آیند و دیگر فرصت تخم‌ریزی به ماهی‌ها را هم نمی‌دهند.
مسئولان اقدام کنند
ناخدا هادی ربیعی نیز با گلایه از این نوع صید، بیان داشت: این صید یک تخلف است که در روز روشن در آب‌های ما در حال انجام است و ضربه‌ای که این صید به اکوسیستم دریا می‌زند غیرقابل‌جبران است.
وی افزود: ماهیگیران سخت‌کوش ما با تورهای استاندارد اقدام به صید و صیادی می‌کنند و روزی خود را از دریا درمی‌آورند اما متأسفانه این صیادان بی‌رحم با تورهای ترال خود دیگر ماهی در دریا نمی‌گذارند.
ربیعی یادآور شد: اگر جلوی این نوع صیادی گرفته نشود برای نسل‌های بعد چیزی نخواهد ماند و ما باید قید این شغل را بزنیم. پس تا دیر نشده مسئولان بالادست باید فکری بکنند و وقت را هدر ندهند.
روئیت تخلفات آشکار
جالب‌توجه بود که این لنج شماره ثبت شناور خود را که در سینه شناور نوشته‌شده است را پوشانده بود تا شناسایی نشوند و این خود نشانه‌ای از یک تخلف آشکار توسط این صیادان بود.
ناخدای لنجی که ما سوار بر آن بودیم تأکید داشت که این صیادان دوربین‌های ما را نبینند چراکه حساسیت ایجاد می‌شود و از تجربیات گذشته خود گفت؛ که واکنش‌های بدی را از سوی آن‌ها به هنگام فیلم‌برداری با موبایل نیز داشته‌اند که گاه سنگ نیز به طرفشان پرتاب کرده‌اند تا مانع این کار شوند.
ما به‌ناچار در کابین ناخدا از پنجره‌های کوچکی فیلم‌برداری را آغاز کردیم و شاهد کار آن‌ها بودیم که در حال بالا کشیدن ترال بودند و همین نزدیک شدن لنج ما به آن‌ها واکنش‌هایی را در پی داشت و آن‌ها با سروصدا سعی در دور کردنمان داشتند و وای مصیبتا بود که اگر ما را در حال فیلم‌برداری می‌دیدند.
علی که ناخدای لنج صیادی ما بود با ارتباط بی‌سیمی از آن‌ها می‌خواست که این محل را ترک کنند و دست از صید ترال بردارند چراکه قصد انداختن تور برای صید داریم ولی آن‌ها اعتنایی نداشتند و از پشت بیسیم یکی از آنان صدا می‌زد که روزی دست خداست و ناخدا در جوابش می‌گفت؛ شما روزی برای ما نگذاشتید و جالب این‌که همان لنج از پشت بیسیم می‌گفت؛ شما تور نیندازید چراکه امروز صید ضعیف است.
مسافت‌ها را این لنج صیادی با شماره مخدوش طی کرد تا تخته‌هایی که در دهنه تور بود بالا آمد و سپس توری با طول ۲۰۰ متر را به بالا کشیدند و از کناره‌های لنج آویزان شد و همان‌جا مشخص بود که انواع ماهیان ریزودرشت و دیگر آبزیان گرفتار تور شده بودند.
ترال؛ هیولایی برای آبزیان
مشاهدات عینی ما از این نوع تور (تور صید ترال) این بود که در حال بالا کشیده شدن چیزی از آن بیرون نمی‌ریخت چراکه سوراخ‌های تور ترال بسیار ریز است و حال که با چشمان خودمان دیدیدم متوجه شدیم که چرا این نوع صید ممنوع و فریاد صیادان را درآورده است.
توری که هر جنبنده‌ای را از اعماق آب به دام می‌اندازد و چوب‌های محافظ دو طرف تور امان نمی‌دهند که کسی از این ترال فرار کند. فرق نمی‌کند دلفین باشد یا لاک‌پشت یا کوسه و دیگر آبزیان.
اگر این روش صید در خلیج‌فارس این‌گونه ادامه یابد دیرزمانی نخواهد گذشت که نسل ماهیان و دیگر آبزیان از خلیج‌فارس گم خواهد شد و این صیادان نیز به بیکاران جامعه اضافه می‌شوند.
تفاوت «تور» با «ترال»
همان‌طور که این صیادان بومی به ما گفتند هر لنج صید غیرمجاز ترال حدود یک ساعت ونیم حداقل ۵۰۰ و حداکثر ۱ یا ۲ تن ماهی را صید می‌کند و حساب کنیم در ۲۴ ساعت چقدر از آبزیان را به دام می‌اندازند. این در حالی است که صیادان با قایق موتوری هفته‌ای سه الی چهار روز درصورتی‌که هوا خوب باشد به دریا می‌روند و هر بار حدود ۳۰ کیلو ماهی صید می‌کنند و لنج‌های صیادی با تور هووری در اندازه‌های مختلف با دریاروی ۱۰ روزه حدود ۸۰۰ کیلو ماهی‌هایی ازجمله هوور درشت صید می‌کنند.
با آمار تقریبی که به دست آوردیم حدود ۴ هزار شناور موتوری سبک با مجوز و بی مجوز که هرکدام ۴ نفر خدمه دارد با جمعیتی بالغ‌بر ۱۶ هزار فرصت شغلی و همچنین ۵۰۰ لنج صیادی دارای مجوز که هر لنج ۱۰ نفر خدمه دارد که جمعیتی بالغ‌بر ۵ هزار فرصت شغلی را در شهرستان بندرلنگه با ۳۵۰ کیلومتر مرز آبی به وجود آورده است که آمار قابل‌توجهی است و این ایجاد فرصت شغلی از دریا به همین‌جا ختم نمی‌شود چراکه غیرمستقیم، حمل‌ونقل صید و ۱۲ کارخانه عمل‌آوری در شهرستان بندرلنگه که خود حدود دو هزار و ۴۰۰ فرصت شغلی را به وجود آورده است، حال بااین‌وجود یا یک حساب سرانگشتی دستمان می‌آید که این صید ترال چه فرصت‌های شغلی را تحت‌الشعاع قرار داده و این ضعیف شدن صید چه آسیبی را به این زنجیره شغلی وارد می‌آورد.
حال اگر مقایسه کنیم، صید این لنج‌های صیادی و قایق‌های موتوری در هر بار صید را با صید ترال این لنج‌ها دستمان می‌آید که این لنج‌های غیرمجاز چگونه آسیب جدی را به رزق و روزی صیادان این منطقه وارد می‌کنند.
واقعاً با مشاهده چنین صحنه‌هایی از صید ترال، دل ما و همکاران به درد آمد که چگونه عده‌ای سودجو آشکارا اقدام به تخریب زیست دریا و شکار ماهیان ریزودرشت و آبزیانی از هر نوع می‌کنند و انگار که ترسی از کسی یا چیزی ندارند. این لنج تنها نمونه‌ای از صدها لنج است که در خلیج‌فارس به ترال مشغول‌اند و هرزگاهی خبری از آن‌ها در رسانه‌ها درج می‌شود و این‌گونه جزیره‌ای عمل کردن در برخورد با ترال، ما را به‌جایی نمی‌رساند چراکه بایستی قانون به این موضوع ورود کند و این وظیفه نمایندگان استان‌های جنوب کشور است که قوانینی سختگیرانِ را در این خصوص وضع نمایند.
البته نباید زحمات یگان حفاظت شیلات را در برخورد با صیادان ترال نادیده گرفت اما با کمبود امکانات و پهناوری محدوده حفاظتی و کمبود نیروی انسانی و عدم امکانات به‌روز و نبود قوانین بازدارنده و سختگیرانِ، بیشتر از این نباید از آنان انتظار داشت.
شایسته است این نیروها بیشتر تقویت و به بروزترین امکانات مجهز شوند و با وضع قوانین حمایتی عرصه را برای این متخلفان تنگ کنند.
از طرفی جمعی از صیادان شهرستان بندرلنگه در گفت‌وگوی با ما خواستار برخورد صریح دستگاه قضا علی‌الخصوص آیت‌الله رئیسی در رأس این قوه با این صیادان متخلف بودند و همگی اظهار داشتند ایشان در این قریب به یک سال در برخورد با متخلفان دانه‌درشت، عملکرد بسیار خوبی داشته و همین هم باعث شده که جامعه صیادی به رسیدگی در این خصوص نیز امیدوارتر شوند.
تخلفات صیادی در غرب هرمزگان توسط لنج‌های استان‌های مجاور صورت می‌گیرد
حسین ریاس در بندرعباس با اشاره به این‌که هیچ شناور صید صنعتی در آب‌های بندرلنگه و غرب استان حضور ندارد، گفت: تخلفات صیادی در غرب استان توسط شناورهای لنج استان‌های مجاور صورت می‌گیرد.
رئیس شیلات شهرستان بندرلنگه در پایان افزود: امید است لنج‌های صیادی و صیادان استان‌های همجوار نیز نسبت به رعایت حریم‌های دریایی و قوانین و اصول صید پایدار در راستای حفظ ذخایر آبزیان تلاش لازم را داشته باشند.