همشهری آنلاین- ثریا روزبهانی: تا قبل از ساخت بزرگراه علامه جعفری یا ادامه بزرگراه حکیم در غرب تهران تقریباً می‌توان گفت در همه نقاط محله صدرا نحوه و ساخت ساختمان‌ها یا برخورداری و در دسترس بودن امکانات شهری برای اغلب ساکنان محله یکسان بود اما وقتی کلنگ ساخت این بزرگراه در منطقه و در دل محله صدرا به زمین زده شد، شکاف عمیقی بین نقاط مختلف محله ایجاد کرد. در این گزارش ساکنان محله صدرا درباره این شکاف و مشکلات ایجاد شده صحبت کرده‌اند.
محله صدرا یکی از محله‌های قدیمی منطقه و از شهرک‌های مسکونی صدرا، آفتاب22، ساحل شمالی و جنوبی، عقاب، آسمان و پردیس تشکیل شده است. بزرگراه علامه جعفری هم در بخش جنوبی شهرک صدرا قرار دارد. در واقع این بزرگراه امتداد غربی بزرگراه حکیم است و با طول تقریبی ۵ کیلومتر از پل علامه جعفری، آغاز و با گذشتن از تقاطع بزرگراه آیت‌الله مهدوی کنی به بزرگراه شهید همدانی منتهی می‌شود. این بزرگراه از میان محله صدرا می‌گذرد و همین موضوع باعث شده تا بخشی از محله در سمت شمال و بخش دیگر محله در قسمت جنوبی بزرگراه واقع شود. در بخش شمالی شهرک صدرا قرار دارد. شهرکی مسکونی که از نظر شکل سازه‌ای ساختمان‌ها و فضای سبز اطرافش، زیبایی‌های بصری بسیاری را در این محدوده ایجاد کرده است. تقریباً همه امکانات لازم برای زندگی شهری در بخش شمالی مهیاست؛ از دسترسی به امکانات شهری از جمله حمل‌ونقل عمومی تا مراکز خرید و بهداشتی و درمانی. در نهایت کنار هم بودن این امکانات، نزدیکی محله به میدان المپیک و عبور این بزرگراه از کنار این قسمت از محله، نقش چشمگیری در افزایش قیمت ملک‌ها و آبادانی آن داشته است. اما برخلاف بخش شمالی، اهالی و ساکنان خیابان ساحل یا دیگر نقاط این محدوده که در قسمت جنوبی بزرگراه زندگی می‌کنند، برای اینکه به امکانات دسترسی داشته باشند، باید خودشان را از طریق زیرگذر حکیم به شمال محله برسانند؛ زیرگذری که در بین اهالی به «تونل وحشت» شهرت دارد و مشکلات متعددی را برای اهالی ایجاد کرده است.
- تونل وحشت یا زیرگذر حکیم
«کافی است خیابان جهاد را تا انتها طی کنید. بعد از اینکه خیابان 49 را پشت سرگذاشتید به تونل وحشت وارد می‌شوید و بعد از خروج از آن فرق محله‌های شمالی و جنوبی از همان بدو ورود معلوم و مشهود است.» «علی پازوکی» یکی از شهروندان قدیمی محله صدرا این جملات را بیان می‌کند و درباره مشکلات این محله می‌گوید: «وقتی سروکله مشکلی پیدا می‌شود ابتدا نقشه منطقه را نگاه می‌کنیم تا مطمئن شویم که این شهرک یا خیابان جزو محدوده این منطقه است یا خیر. چون ارائه خدمات شهری به این بخش از منطقه بسیار اندک است و مطالبات و خواسته‌های شهروندان به گوش مسئولان نمی‌رسد یا فعالیتی برای محقق شدنشان انجام نمی‌شود. برای مثال محدوده زیرگذر حکیم بعد از یک بارندگی به دریاچه تبدیل می‌شود و شهروندان به دلیل جمع شدن زیاد آب حتی در پیاده‌رو هم نمی‌توانند راه بروند. برای تردد عابران، بخشی از فضای زیرگذر به پیاده‌راه اختصاص پیدا کرده. اما این مسیر بیشتر شبیه کوهپیمایی است تا پیاده‌راه. همچنین شیب این زیرگذر استاندارد نیست. وقتی از سمت خیابان ۴۹ وارد تونل می‌شویم شیب این مسیر تند و ممکن است همین موضوع باعث بروز حادثه شود. آبگرفتگی معبر یکی از مشکلات شهروندان شهرک صدراست که پس از هر بارندگی شهروندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. در این بخش به دلیل نبود شیب مناسب وکانال زمینی هدایت آب‌های سطحی آب جمع می‌شود. همچنین کانال فاضلاب هم از قسمت بالای این مسیر می‌گذرد. حدود 2 سال است که آب این فاضلاب به روی رهگذرانی می‌ریزد که مجبور هستند از آن عبور کنند.»
- اینجا امن نیست
امنیت برای هر محدوده مسکونی که خانواده‌های بسیاری در آن سکونت دارند لازم و ضروری است. حتی قبل از کافی بودن امکانات برای شهروندان اهمیت دارد. «ص. ک» از ساکنان این محله می‌گوید: «متأسفانه مشکلات شهرک صدرا زیاد است. آسفالت خیابان‌ها از بین رفته، تابلوهای راهنمای بلوک‌ها ناخوانا شده، سطل‌های زباله اغلب آسیب دیده و در محل مناسب نیست، نداشتن روشنایی هنگام شب و.... همه این مشکلات یک طرف، سرقت و ناامنی و کاهش ارزش و اعتبار املاک از سوی دیگر باعث نارضایتی ساکنان این محله شده است. برخی نقاط این شهرک و خیابان‌های اطراف آن ناامن است. به‌ویژه در زمستان به دلیل سردی هوا تردد اهالی کمتر می‌شود خفتگیری و دزدی بیشتر اتفاق می‌افتد. 2 سال قبل وقتی پسرم از دانشگاه به سمت خانه می‌آمد، دزدان با زور و چاقو، ساعتش را ربودند. اغلب شب‌ها هم وسایل خودروهای اهالی به سرقت می‌رود. دریغ از کانکس نیروی انتظامی که بتواند امنیت این محدوده را تأمین کند. کلانتری با گشتزنی می‌خواهد امنیت را برقرار کند. اما دزدها با دیدن خودرو و مأموران کلانتری لابه‌لای این همه درخت و فضای سبز مخفی می‌شوند. به همین دلیل تنها گشتزنی مأموران نمی‌تواند امنیت اهالی را برای در امان ماندن از دست سارقان تضمین کند.»
- تفاوت از زمین تا آسمان است
ساخت‌وساز و عبور بزرگراه می‌تواند به رونق و آبادانی محله کمک کند. اما در کنار آن مسئولان باید به تأمین سرانه‌های رفاهی شهروندان هم توجه داشته باشند و نباید اولویت این اقدام فقط گسترش دسترسی‌های شهری باشد. این طرح برای برخی از ساکنان نه تنها سود نداشته بلکه آنها ضررهای زیادی هم کرده‌اند. با این اقدام قیمت ملک ساکنانی که خانه‌هایشان کنار بزرگراه قرار گرفته، چندین برابر شده و برعکس آن قیمت ملک‌های دیگر هم که پشت بزرگراه هستند کاهش پیدا کرده است؛ دقیقاً مانند محله صدرا و خیابان ساحل. نبود امکاناتی مانند بازار میوه وتره‌بار، پارکینگ، کلانتری و... از جمله تفاوت‌های این محله در بخش‌های شمالی و جنوبی آن محسوب می‌شود. برای عبور و مرور شهروندان از بزرگراه پل عابرپیاده نصب شده ولی اهالی معتقدند که این پل در مکان مناسبی جانمایی نشده است و نداشتن روشنایی روی عرشه و تاریک بودن محدوده به دلیل قرار گرفتن پارک باغ نو و خیابان بن‌بست مدرسه باعث شده تا این پل به محلی برای کمین زورگیران تبدیل شود.
- خدمات دهی اتوبوسرانی
توسعه حمل‌ونقل عمومی و ارتقای فرهنگ استفاده از این ناوگان می‌تواند معضلات ترافیک و آلودگی هوای تهران را کاهش دهد. در همین زمینه شهرداری منطقه 22 با توجه به درخواست و نیاز ساکنان محله صدرا اقداماتی را انجام داده است تا با افزایش کیفیت خدمات‌رسانی، میزان رضایت شهروندی را در این محله ارتقا بخشد. «مریم نخعی پور» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه در این‌باره می‌گوید: «در زمینه توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی و اتوبوسرانی برای شهروندان شهرک صدرا درخواستی نداشته‌ایم. ساکنان شهرک از ما خواسته بودند خط تاکسی برای این شهرک ایجاد کند. بلافاصله خط تاکسی جلو مسجد این محله، ایجاد و اطلاع‌رسانی در محدوده انجام شد. اما بعد از گذشت یک ماه از استقرار تاکسی‌ها برای پوشش دهی رفت و آمد، شهروندان از آن استقبال نکردند و همچنان بیشتر افراد محدوده با وسایل نقلیه شخصی تردد می‌کنند. به همین علت خط جمع‌آوری شد. در زمینه حمل‌ونقل عمومی هم اتوبوس از محدوده صدرا عبور می‌کند. اتوبوس‌ها از خیابان هوانیروز و ابتدای صدرا و ورودی محله عبور می‌کند و ایستگاه اتوبوس در این بخش، مستقر و خط فعال است.»
- پیست دوچرخه‌سواری شبانه‌روزی می‌شود
این روزها که نسبت به دوران گذشته زندگی ماشینی، مردم را از هم دور کرده، فضاهای سبز مکان‌های مناسبی برای گرد هم آوردن افراد جامعه و آشنا شدن و تعامل آنان با یکدیگر است. وجود این مکان‌ها و فضاها برای تعادل روانی شهروندان و ساکنان محله‌ها ضرورت دارد. خوشبختانه وسعت فضای سبز در محله صدرا زیاد و اغلب فصول سال این محله سرسبز است. معاونت خدمات شهری و فضای سبز شهردار منطقه به تأمین روشنایی این شهرک اشاره می‌کند و می‌گوید: «قسمت‌هایی در داخل شهرک ناایمن بود که به درخواست شهروندان در آن بخش‌ها چراغ روشن شد. همچنین بخشی از روشنایی این شهرک بعد از 10سال ترمیم و تأمین شد تا بتواند با تاریک شدن هوا به تردد آسان شهروندان شهرک و پل هوایی که از کنار بزرگراه آزادگان می‌گذرد، کمک کند. تأمین روشنایی مسیر دوچرخه‌سواری و ترمیم و ساماندهی فضای سبز داخل شهرک صدرا هم از جمله اقداماتی است که امسال برای این محله انجام می‌شود تا علاوه بر روزها، شب‌ها هم ساکنان بتوانند از این مسیر دوچرخه‌سواری استفاده کنند.»
- خانه‌هایی به شکل c
محله صدرا در ناحیه2 شهرداری منطقه 22 قرار دارد و اکنون جمعیتی بالغ بر 12هزار نفر در آن زندگی می‌کنند. مساحت این محله 67 هکتار محاسبه شده و میدان المپیک هم در مجاورت این محله قرار گرفته است. سال 1375زمینی در غرب میدان المپیک توسط وزارت جهاد کشاورزی برای ساخت خانه برای کارمندان این نهاد خریداری شد. از سال 1378 کارمندان و سال‌های بعد ساکنان عادی هم در شهرک ساکن شدند. طراحی C مانند، آفتابگیر بودن و تمایز متراژ خانه‌ها برحسب رنگ‌های سرخ، سبز و آبی از جمله ویژگی‌های ساخت این خانه‌ها بود. زمین شهرک صدرا از شمال به بلوار صدرا، از غرب به بزرگراه تهران ـ شمال، از جنوب به ادامه بزرگراه رسالت و از شرق به بلوار جهاد ختم می‌شود و ساختمان‌ها در حاشیه اضلاع شمالی، غربی و جنوبی آن چیده شده‌اند. محل استقرار مراکز تجاری، تفریحی، آموزشی، فرهنگی، ورزشی و مذهبی این شهر کوچک در مرکز شهرک واقع شده است. یک سوم از کل محله را فضای سبز تشکیل می‌دهد. اسم محله از نام امام موسی صدر گرفته شده است.