تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۸۵ - ۱۱:۰۲

شیرین نجوان: جعبه چوبی کوچکی که کف آن را دانه‌های خردشده قهوه پوشانده، بین بچه‌های کلاس دست‌به‌دست می‌شود.

هر کدام، مقداری از آن را برمی‌دارد و ابتدا لمس می‌کند. مربی می‌گوید: «به واسطه زبری و رنگ، می‌توانید نوع قهوه را تشخیص دهید».

اینجا کلاس آموزش کافی‌شاپ‌داری است و فضای کلاس هم طوری طراحی شده که انگار در یک کافی‌شاپ نشسته‌اید؛ اما با این تفاوت که شما پشت میز و صندلی‌های درس و مربی، پشت پیش‌خوان مغازه.

در کلاس کافی‌شاپ‌داری

جایی که مربی ایستاده، مثل یک آشپزخانه اُپن، از بقیه فضا جداست و دیوار پشت او از عکس‌های دسته‌جمعی شاگردها، تصاویر دانه‌های قهوه، تخته وایت‌برد و... پوشیده شده است.

جام‌های مختلف شیشه‌ای - به صورت برعکس - از قفسه‌ای فلزی آویزان است و دقیقا زیر قفسه، جعبه‌ای طلقی وجود دارد که از چند بخش تشکیل شده و انواع قهوه با رنگ‌های متعدد در آن به چشم می‌خورد.

مربی به دستگاه قهوه‌ساز – که روی پیش‌خوان قرار دارد – اشاره می‌کند و می‌گوید: «همه کافی‌شاپ‌ها به چنین دستگاهی نیاز دارند. نام آن اسپرسو است و بخش اصلی آن، کرپ نام دارد. پودر قهوه، در این بخش ریخته شده و در دستگاه جای می‌گیرد». بعد تصویر کرپ را که مثل یک قاشق فلزی بزرگ است، روی تخته می‌کشد.

شاگردهای کلاس - از دختر و پسر - مشتاقانه نشسته‌اند و از هر جمله‌ای که مربی می‌گوید، نت‌برداری می‌کنند و طوری به این کار مشغول‌ هستند که گویی قصد دارند حتی یک کلمه هم از دستشان نرود.

 با اشاره مربی، سر همه به سمت گوشه کلاس می‌چرخد. آنجا چند نوع دستگاه اسپرسو قرار دارد؛ « این دستگاه که می‌بینید، اسپرسو دو کرپ است و این، سه کرپ. این دستگاه، یکی از قدیمی‌ترین مدل‌هاست و حالا دیگر از آن استفاده نمی‌شود...».

خانمی جوان که متصدی آموزشگاه است، به منظور کمک به مربی در جابه‌جایی وسایل، گوشه‌ کلاس ایستاده. بالاخره نوبت به او هم می‌رسد. مربی، از او می‌خواهد که بسته قهوه خاصی را از قفسه‌ای چوبی که دقیقا پشت سر بچه‌ها قرار دارد، بیرون بیاورد.

در قفسه مورد اشاره، انواع و اقسام فنجان‌های سرامیک و رنگارنگ، به اضافه بسته‌های کوچک دانه‌های قهوه به چشم می‌خورد. مربی، قهوه را از او می‌گیرد، کنار تخته می‌رود و می‌گوید: «حالا می‌خواهیم قهوه درست کنیم» و بعد، تصویر یک فنجان قهوه را می‌کشد. «... یادتان باشد که قهوه خوب، سه ویژگی باید داشته باشد؛ تلخ، سیاه  و داغ باشد.»

از کافی تا شاپ

بعد از پایان کلاس کافی‌شاپ‌داری، با مربی به اتاقی می‌رویم که روی میز آن چند دسته کتاب با موضوع تهیه انواع قهوه، کاکائو، پیتزا و... قرار دارد. مربی آموزشگاه درباره پیشینه این رشته آموزشی می‌گوید: «سال 72، سازمان فنی و حرفه‌ای اداره پژوهش و فناوری اطلاعات (وابسته به وزارت کار) برای اولین بار این رشته را جزو رشته‌های رسمی به حساب آورد و قرار شد در آن، تهیه انواع چای‌ها، قهوه‌ها، گلاسه‌ها، بستنی‌ها، کیک‌ها و شیلک‌ها و... آموزش داده شود».

به گفته وی دوره‌های برگزارشده زیر نظر سازمان فنی و حرفه‌ای به منظور اشتغال‌زایی به دو صورت یک‌ماهه و فشرده(یک‌هفته‌ای) با شهریه 100هزار تومان (نقد و اقساط) برگزار می‌شود.

 به گفته او هنرجوهای متعددی از شهرهایی چون شیراز، بندرعباس، تبریز، خرم‌آباد و... جذب رشته فوق شده و ظرف مدت کوتاهی مهارت یافته و به شهرشان بازگشته، صاحب شغلی پردرآمد شده‌اند.

 از طرفی آنچه برای راه‌انداختن این کسب‌وکار به هنرجوهای فوق کمک می‌کند - علاوه بر آموزش - کمک‌های بعدی است که اکثر آموزشگاه‌ها چنین امکانی را فراهم کرده‌اند؛ امکاناتی از قبیل مشاوره، تهیه و راه‌اندازی وسایل و ابزارآلات، دکوراسیون و....
و در نهایت وقتی درباره استانداردهای محصولات ارائه‌شده در کافی‌شاپ‌ها می‌پرسیم، می‌گوید: «کیفیت انواع قهوه‌ها و... مطابق دستورالعمل‌های بین‌المللی بوده و کاملا استاندارد به شمار می‌رود. تفاوت، تنها در شخص تولیدکننده است؛ در ایتالیا، یک شخص ایتالیایی فنجان قهوه را جلویتان می‌گذارد اما قهوه، همانی است که در کافی‌شاپ‌های ما هم سرو می‌شود».

توجیه اقتصادی کافی‌شاپ
 
فرهود زعفری - رئیس کمیسیون آموزشی و عضو اتحادیه کافی‌شاپ‌داران - درباره توجیه اقتصادی دنبال‌کردن این رشته و ثمره آن یعنی راه‌اندازی یک کافی‌شاپ می‌گوید: «با هزینه‌کردن 8-7میلیون تومان، می‌توان تا روزی 100هزار تومان و ماهی 3میلیون‌تومان درآمد خالص داشت که اگر در بدترین حالت، نصف‌به‌نصف هم بگیریم، تا 5/1میلیون تومان سود خواهد داشت».

 به گفته او هزینه‌های لازم بابت تامین مکان و وسایل و تاسیسات، پرداخت دستمزد کارگر و مالیات و قبض‌های برق و آب و... را که کسر کنیم، می‌توان به روزی 100هزار تومان درآمد خالص دست یافت.

وی می‌گوید: با مثالی ساده، می‌توان بخشی از سود حاصله را تخمین زد؛ شما یک شیشه نسکافه 100گرمی را 2هزارتومان می‌خرید.

هر شیشه، معادل 50 قاشق مرباخوری است. هر قاشق مرباخوری هم می‌شود یک فنجان و هر فنجان به قیمت 2هزارتومان فروخته می‌شود. 50 تا 2هزارتومان، می‌شود 100هزارتومان، در حالی که قهوه را 2هزار تومان خریداری کرده‌اید؛ پس سودش صد برابر است که ما می‌گوییم پنجاه‌پنجاه».

کل وسایل مورد نیاز برای کافی‌شاپ، شامل یخچال، فریزر، مخلوط‌کن، مایکروویو، بیکر، میز و صندلی، دستگاه اسپرسو و... است که بیشترین هزینه نیز مصروف خرید دستگاه اسپرسو یا همان قهوه‌ساز می‌شود.

 قیمت انواع موجود این دستگاه در بازار، از 1میلیون‌و750هزار تا 3میلیون‌و700هزار تومان، متغیر است که برآورد هفت،هشت‌میلیونی اولیه، این هزینه را نیز شامل می‌شود.